Page 12 - BİOMEDYA SAYI 01

Biomimikri

ya da

Biyomimetik

Gürcan Banger

Kuşlarla uçan hava araçları sürekliliği sağlayacak biçimde değiştiriyor. Dünyayı
arasındaki benzerlik çocukluktan yakından ve derinlemesine incelediğimizde; ondan Örnekler
başlayarak dikkatimizi çekmiştir. öğrenebileceğimiz pek çok şey olduğunu görüyoruz. Biyomimikrinin önemini vurgulamak üzere bazı
Bizim problem olarak gördüğümüz pek çok konuyu,
Belki yerde sürünen canlıları, doğanın kendisinin çoktan çözmüş olduğunu fark örnekler vermek isterim. Paraguay ve Brezilya kökenli
tren katarlarına benzettiğimiz ederek şaşırıyoruz. stevia isimli bilgiden elde edilen kalorisiz tatlandırıcı
bu alandaki önemli örneklerden birisidir. Genelde
de olmuştur. Edebiyatın önemli olumsuz bir imaja sahip olan GDO’lu mısırın kullanım
bir bölümü, doğanın parçası Biyomimikri alanlarından bir başkası pet şişe yapımıdır. Bu şişeler,
olarak var olan canlı ve cansız Biyomimikri (biyomimetik) yeni bir araştırma ve olağan plastik pet şişelerden farklı olarak doğada 1-2
yaşamla insanın geliştirdiklerinin bilim alanı değil. İnsanların doğayı her zaman merak ay içinde yok olmaktadır.
ettiklerini düşündüğümüzde biyomimikrinin çok eski
benzeştirilmesi olmuştur. Yılan, zamanlara dayanan bir bilim alanı olduğunu kolayca Örümcek ağlarının özelliklerinden yararlanılarak ip
maymun, tilki, ayı, güvercin kavrarız. Diğer yandan biyomimikri, yaşadığımız ve kumaş yapımı, biyomimikri temelli inovasyon
ya da aslan her zaman sanatın çağda fizik ve kimya gibi temel bilim dalları ile çalışmalarının bir başkasıdır. Ateşböceklerinin sıfır
parçası olan canlılardır. uygulamalı alanlar olan mühendisliğin biyoloji ile enerji kaybıyla yarattığı soğuk ışık, enerji verimliliği
yakınlaşmasını sağladı. Günümüzde biyoloji, geçmişte
konusunda iş dünyasının ufkunu açmaya aday bir
Dağları engeller olarak olduğundan çok daha fazla biçimde günlük yaşamın diğer örnektir. Keza; akkarınca diye anılan termitlerin
tasvir etmişiz, serin suların içinde… yaptıkları karınca yuvalarının havalandırma sistemi
sıcağa karşı rahatlatıcılığını yaklaşımını kullanan mimari yapılar, bir yandan
sözcüklere dökmüşüz. Bu Bu yeni gelişmelerde nanoteknoloji gibi çalışmaların mimarlık diğer yandan enerji alanında yeni çözümlere
değer yargılarımızın neredeyse çok ciddi katkıları oldu. (Bilindiği gibi; nanoteknoloji, işaret etmektedir.

tamamı, evreni ve dünyayı maddeyi atomik ve moleküler seviyede yönetme ve
denetleme bilimidir. Genel olarak 100 nanometre ve
gözlememize ve ona anlamlar daha küçük boyutta malzeme, aygıt geliştirmekle
vermemize dayanıyor. ilgilidir. 1 nanometre, metrenin milyarda biridir.)

Biyomimikrinin Kökeni

Doğaya bakarak buluşlar yapmaya çalışanlar
Doğayı Gözlemek hakkındaki bir soruya verilecek cevaplar arasında, hiç
kuşkusuz Rönesans’ın çok yönlü dâhisi Leonardo da
Bu yazının başlığı olan biyomimikri (biyomimetik) Vinci (1452-1519) gelir. Kendi çağında uygulanmamış
kavramının konusu doğanın gözlenmesi ve olmakla birlikte Vinci’nin uçan makinesi doğanın
incelenmesidir. Biyomimikri; insan problemlerinin (kuşların) izlenmesi sonucu tasarlanan (bilinen) ilk
çözümü için esin almak (kimi zaman da taklit etmek) hava aracıdır.
üzere doğanın işleyişini, modellerini, sistemlerini,
süreçlerini ve bileşenlerini inceler. Bu incelemenin
sonucunda yeni çözümler için ipuçları bulmaya 1970’li yıllarda bilim sözlüklerine giren biyomimetik
kavramı, biyoloji alanı ile teknolojinin eklenmesini
çalışır. Biraz edebi bir ifade ile söylersek; biyomimikri, öngörüyor. Söz konusu sözlükler biyomimetik
doğanın aklını (akıl sistemetiğini) aramanın bilimidir.
sözcüğünü doğal olanların yapay mekanizmalarla
sentezlenmesi amacıyla biyolojik olarak üretilmiş
Biyomimikri ya da biyomimetik sözcükleri, Eski nesne ve malzemelerin oluşum, yapı ve
Yunanca yaşam ve taklit (benzetme) anlamına gelen fonksiyonlarının incelenmesi, biyolojik mekanizma ve Önümüzdeki kısa ve orta dönemlerde su, rüzgâr
sözcüklerin birleştirilmesi ile oluşturulmuş. Türkçeye süreçlerin incelenmesi bilimi olarak tanımlıyor. ve güneş enerjisi alanlarında doğadan esinlenilen
biyomimikri (biyomimetik) olarak girmiş olan 1960’ta bilim gündemine giren biyonik terimi ise yepyeni çözümler giderek daha fazla gündemimize
sözcüğün bilim alanında biyonik ya da biyognosis gibi doğadan kopya edilen bir fonksiyona sahip olan giriyor. Arıların yaşamı, bilim ve teknolojinin ufkunu
kullanımları da var. sistemlere ilişkin bilim dalı olarak tanımlanıyor. genişletmeye devam ediyor. 2011 Nisan’ında
Biyomimikri terimini güncel jargona dahil edenlerin Almanya’nın Hannover kentinde bir fuarda sergilenen
İnsan yapısı, sistemler kimi zaman arızalanabiliyor; başında Janine Benyus geliyor. 1997 yılında (Festo tarafından geliştirilen) robot kuş ilginç bir
hatta ilgili sistemin topyekun çöktüğü zamanlar yayınladığı “Biyomimikri: Doğadan Esinlenilen başka örnek olarak katılımcıların ilgisini çekti.
oluyor. Teknik sorunlar bir yana; ekonominin krizlerini İnovasyon” kitabıyla ünlenen Benyus, halen bu Saydığım birkaç örneğin dışında başka biyomimikri
bu durumun en belirgin örnekleri arasında sayabiliriz. konuda çalışan bilim insanları arasında ilk sırayı alıyor. projeleri de bulmak mümkün.
Hâlbuki Dünyanın kendisi yaklaşık 3,8 milyar yıldır, Biyomimikri Enstitüsü’nün kurucusu olan Benyus,
(deyim yerindeyse) deneme ve yanılma yoluyla kendi Dayna Baumeister ile kurduğu danışmanlık şirketi ile Son söz: 1- Doğada akıl, insandan önce de vardı;
canlı yaşamını ve süreçlerini iyileştirip geliştiriyor; dünyanın Nike, P&G, Boeing gibi firmalarına doğadan var olmaya devam ediyor. 2- Tarihte başarısız olanlar,
Dünya küresi üzerinde var olan malzemeleri esinlenilmiş inovatif çözümler sunuyor. dinozorlardı.

12