Page 26 - BİOMEDYA 34

26 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ EYLÜL - EKİM 2021 www.biomedya.com

SİVRİSİNEKLER NEDEN BAZI

İNSANLARI DAHA ÇOK ISIRIR?

Neslihan YÜKSEL

Sivrisineklerin avlarını seçerken kimi reseptöründen oluşan oldukça arasındaki ilişki çözümlenememiştir sebeplerden ötürü alternatifleri
ısıracağını neye göre seçeceği merak sofistike bir sistem ile tercih yaparlar. [1, 3]. Yapılan bazı araştırmalarda ise aranmaktadır. Günümüzde kullanılan
edilen bir konu olmuştur, özellikle Bu protein reseptörleri üç ana ısırıldığınız sinek tarafından bulaşan sivrisinek tuzakları hantal ve
ısırılanlar tarafından. Sivrisinekler dala ayrılmaktadır; koku reseptörü, hastalık sebebiyle sizi sineklere daha pahalı olmasından tercih edilen
üreme döngülerinin bir parçası olarak iyonotropik reseptör, tatma reseptörü. çekici hale getirdiği gözlemlenmiştir. yöntemlerden biri olmamaktadır
dişilerin yumurta üretimi sırasında Bahsi geçen reseptörlerin aralarındaki Sıtma bulaşmış hastaların A. gambiae [2]. Sivrisinekler tarafından ısırılmak
ihtiyacı olan proteinleri alabilmesi kompleks iletişim kalıpları sebebiyle türü sivrisinekler için daha çekici ne kadar kulağa hoş gelmese bile
için insan kanından yararlanmaktadır. henüz tam anlamıyla anlaşılmış olduğu kaydedilmiştir. Aynı zamanda gelecekte genetiği değiştirilmiş
Sivrisineklerin kendileri hastalık durumda değildir [2]. beden ağırlığı daha fazla olan sivrisineklerle karşılaşacağız.
Biyoteknoloji firması Oxitec, bulaşıcı
hastalık taşıyan yabani Aedes aegypti
sivrisineklerinin popülasyonunu
baskılamak için modifiye edilmiş
sivrisinekleri ilk kez Florida’da
doğaya saldı. Modifiye edilmiş
erkek sivrisinekler taşıdıkları gen
sayesinde dişi sivrisineklerin erken
larva aşamasında ölmesine sebep
olmaktadır. Sonraki jenerasyonlarda
ise erkek sivrisinekler modifiye
geni taşıyarak dişi sivrisineklerin
oluşmasını engellemektedir [8].

Kaynaklar:
www.drbioengineer.com
[1] Fernández-Grandon, G. M., Gezan, S.
A., Armour, J. A., Pickett, J. A., & Logan, J.
G. (2015). Heritability of attractiveness
to mosquitoes. PloS one, 10(4), e0122716.
Chicago [2] Ray, A. (2015). Reception of odors
and repellents in mosquitoes. Current
opinion in neurobiology, 34, 158-164.
[3] Paskewitz, S., Irwin, P., Konwinski, N., &
Larson, S. (2018). Impact of consumption
of bananas on attraction of Anopheles
stephensi to humans. Insects, 9(4), 129.
[4] "6-Methyl-5-hepten-2-one". PubChem.
oluşturmasa bile taşıdığı hastalığa Yaygın olarak sarımsak ve B12 vitamini bireylerin sivrisinekler ve tatarcıklar National Center for Biotechnology
sebep olan ajanlar, patojenler ve tüketiminin sivrisinekleri uzaklaştırdığı tarafından tercih edilme oranın daha Information, U.S. National Library of
virüsler gibi, insanların hayatlarını düşünülse de aralarında herhangi bir fazla olduğu araştırmalar sonucu Medicine. Retrieved 2019-08-03.
dang ateşi, sıtma gibi hastalıklar ile ilişki olmadığı görülmüştür. Buna ek ortaya çıkmıştır, bunun sebebinin [5] Eggersdorfer, Manfred (2000).
tehlikeye atmaktadır [1]. olarak muz gibi potasyum bakımından ise karbondioksit salınımı ve vücut "Terpenes". Ullmann's Encyclopedia of
zengin gıdaların, baharatlı ya da tatlı yüzey alanından kaynaklı olabileceği Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH.
Dişi sivrisinekler temel olarak yiyeceklerin tüketimi ise sivrisineklerin düşünülmektedir [1]. 6-methyl-5- doi:10.1002/14356007.a26_205.
insanları ayırt ederken insanların çekimini etkileyeceği düşünülmektedir. hepten-2-one (6-MHO), geranilaseton [6] Pino, Jorge A.; Mesa, Judith; Muñoz,
ürettiği uçucu kimyasallara yani vücut Ancak aralarındaki ilişki henüz (GA) molekülleri doğal sinek kovucu Yamilie; Martí, M. Pilar; Marbot, Rolando
kokularına göre karar vermektedir. kanıtlanmamıştır. Aynı zamanda gören moleküllerdir. 6-MHO turunçgil (2005). "Volatile Components from Mango
Vücut kokunuz genetiğinize, yaşınıza, yapılan araştırmalar bira tüketiminin kokusuna benzer meyve kokulu, (Mangifera indica L.) Cultivars". Journal
cinsiyetinize, hamilelik durumunuza, Aedes albopictus ve Anopheles renksiz bir sıvı iken GA [4] ise şeffaf bir of Agricultural and Food Chemistry. 53
kan tipinize, mikrobiyotanıza, gambiae Giles türü sivrisinekleri yağ olup mango, pirinç, ve domatesin (6): 2213–2223. doi:10.1021/jf0402633. PMID
hareketliliğinize, sağlık durumunuza, çektiğini göstermiştir. Ek olarak yapılan aromasını oluşturan moleküllerden 15769159.
diyetinize, kullandığınız ürünlere bir çalışmada üzüm tüketiminin biridir [5, 6]. Araştırmaya göre [7] Leal, H. M., Hwang, J. K., Tan, K., & Leal,
değişiklik gösterebilmektedir. Bu koku herhangi bir etkisi yok iken, muz 6-MHO ve GA’nın insanlarda spesifik W. S. (2017). Attraction of Culex mosquitoes
bazı durumlarda sizi sivrisinekler için tüketiminin sayısı fark etmeksizin oranlarda üretildiğinde doğal sinek to aldehydes from human emanations.
vazgeçilmez bir besin yapabilirken deneklerin bazılarında sivrisinek kovucu etkisi olduğu görülmüştür Scientific reports, 7(1), 1-10.
bazı durumlarda ise sizden tarafından ısırılmalarının azaldığı [7]. Böcek kovucu olarak kullanılan [8] Waltz, E. (2021). First genetically modified
kaçmalarını sağlayabilir. gözlemlenmiştir [3]. Günümüze kadar DEET gibi bileşiklerin kullanımlarının mosquitoes released in the United States.
yapılan çalışmalarda beslenme şekli sınırlılığı, kozmetik kaygıları, Nature, 593(7858), 175–176. https://doi.
Sivrisinekler vücut kokularını ve sivrisineklerin ilgisi arasında tutarlı cilde yüksek konsantrasyonlarda org/10.1038/d41586-021-01186-6
tercih ederken yüzlerde protein bir veri elde edilemediği için ikisi uygulanması gerekliliği, fiyatı gibi