Page 6 - BİOMEDYA SAYI 43

06 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ MART - NİSAN 2023 www.biomedya.com

BİYOBİLGİSAYARLAR VE

İNSAN BEYİN HÜCRELERİ

“OI” YENİ YAPAY ZEKA MI?

Geleceğin bilgisayarları insan beyin hüc- rak tedavi keşfinde bir darboğaza yol teklenen bir bilgisayar, süper bilgisayar- vam etti; “Ancak bunun için finansman
releriyle çalışabilir mi? Johns Hopkins açmıştır. Organoidlerin geliştirilmesi ların enerji tüketim taleplerini hafifle- programları oluşturmaya başlamazsak,
Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı bu sınırlamaların üstesinden gelmeyi tebilir ve onları çok daha sürdürülebilir bu çok daha zor olacak.”
kesinlikle böyle düşünüyor. Frontiers in vaat ediyor. Ancak Johns Hopkins Üni- hale getirebilir. İnsan beyni, aritmetik
Science dergisinde yayınlanan bir ma- versitesi’ndeki ekip organoid araştır- gibi bilgileri işleme konusunda bilgi- Ekip ayrıca araştırmalarının, özellikle
kalede ekip, insan beynindeki hücreler- malarını tamamen farklı bir yöne doğru sayarlardan daha yavaş olabilir, ancak nörogelişimsel bozukluklar ve nöro-
le çalışan biyobilgisayarlar geliştirmeyi götürüyor. mantıksal karar verme söz konusu ol- dejenerasyon için ilaç testi konusunda
amaçlayan multidisipliner bir alan olan duğunda çok daha üstündür. Dahası, yeni fırsatlar yaratacağını umuyor. Johns
‘organoid zeka’ için planlarını özetliyor. Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı beyinlerin toplam depolama kapasitesi Hopkins’te çevre sağlığı ve mühendisliği
Böyle bir gelişme sadece modern bilgi Okulu ve Whiting Mühendislik Okulu’n- 2.500 terabayt olarak tahmin ediliyor ve alanında yardımcı doçent olarak görev
işlemin yeteneklerini büyük ölçüde ge- da çevre sağlığı bilimleri profesörü olan 86-100 milyar nöron bağlantı kuruyor. yapan ve araştırmaların eş başkanlı-
nişletmekle kalmaz, aynı zamanda yeni Thomas Hartung yaptığı açıklamada, ğını yürüten Lena Smirnova’ya göre,
çalışma alanları da açabilir. “Bilgisayar ve yapay zeka teknoloji dev- Hartung, “Beyin hala modern bilgisayar- “Normal gelişim gösteren donörlerden
rimini yönlendiriyor ancak bir tavana larla kıyaslanamaz” dedi. “Kentucky’de- alınan beyin organoidleri ile otizmli do-
Organoidler; tipik olarak kök hücreler- ulaşıyorlar. Biyobilişim, mevcut tekno- ki en son süper bilgisayar olan Frontier; nörlerden alınan beyin organoidlerini
den türetilen ve bir organın ana işlev- lojik sınırlarımızı aşmak için hesaplama 600 milyon dolarlık, 6.800 metrekarelik karşılaştırmak istiyoruz”.
sel ve mimari karmaşıklığını taklit eden gücünü sıkıştırmaya ve verimliliğini ar- [632 metrekare] bir kurulum. Sadece ge-
küçük, kendi kendini organize eden 3D tırmaya yönelik muazzam bir çabadır” çen yılın haziran ayında, ilk kez tek bir “Biyolojik hesaplamaya yönelik geliştir-
dokulardır. Vücuttaki doku ve organ sa- dedi. insan beyninin hesaplama kapasitesi- diğimiz araçlar, hayvanları kullanmak ya
yısı kadar organoid türü olması müm- ni aştı – ama bir milyon kat daha fazla da hastalara erişmek zorunda kalmadan
kündür. Bilim insanları bugüne kadar 2012 yılında Hartung ve meslektaşları, enerji kullanarak” açıklamasını yaptı. otizme özgü nöronal ağlardaki değişik-
bağırsak, karaciğer, pankreas, böbrek, embriyonik kök hücrelere yeniden prog- likleri anlamamızı sağlayacak araçlarla
prostat, akciğer, optik kap ve beyin için ramlanmış insan derisi örneklerini kul- Organoid zekanın herhangi bir bilgisa- aynıdır, böylece hastaların neden bu
organoid kültürler üretti ve daha fazlası lanarak beyin organoidlerini büyütmeye yar türüyle rekabet edebilmesi için bi- bilişsel sorunlara ve bozukluklara sahip
da yolda gibi görünüyor. ve bir araya getirmeye başladı. Her bir raz zaman geçmesi gerekse de Hartung, olduklarının altında yatan mekanizma-
organoid yaklaşık 50.000 hücre içeriyor biyo-bilgisayarların silikon tabanlı mu- ları anlayabiliriz.”
Bu dokular, bilim insanlarının hayvan ve “i” harfinin üzerindeki nokta büyük- adillerinden önemli ölçüde daha hızlı,
modelleriyle ilişkili geleneksel yöntem- lüğünde. Organoidler ayrıca öğrenme ve daha verimli ve daha güçlü olabileceği- Makale Frontiers in Science dergisinde
lere dayanmayan insan hastalıklarını hatırlama gibi temel işlevleri sürdüren ne ve çalışmak için enerjinin bir kısmına yayımlandı.
incelemeleri için benzersiz fırsatlar sun- nöronlar ve diğer özellikleri de içeriyor. ihtiyaç duyacaklarına inanıyor.
maktadır. İnsan vücuduna özgü olan ve Bu da fütüristik bilgisayarlar inşa etmek Kaynaklar: https://www.iflscience.com
hayvanlar üzerinde modellenemeyen için büyük bir potansiyel sunuyor. “Herhangi bir bilgisayar türüyle karşı- / www.bizsiziz.com/
biyolojik süreçler olduğundan, hayvan laştırılabilir bir hedefe ulaşmamız on
modellerine olan güven tarihsel ola- Bu “biyolojik donanım” tarafından des- yıllar alacaktır” diyen Hartung şöyle de-