Page 5 - BİOMEDYA SAYI 50

04 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ MAYIS - HAZİRAN 2024 www.biomedya.com

BİYOLOJİNİN GİZEMLİ YÖNÜ: Sıcaklık düştükçe, etkileşimler daha
düzenli hale geldi ve aynı kiraliteye sa-
hip sfenksler, yukarıdaki diyagramda
görebileceğiniz kümeleri oluşturmak
SFENKS ŞEKLININ ROLÜ üzere bir araya geldi.

Ancak şaşırtıcı bir şekilde, simetrik bir
dış sınır tarafından kısıtlanan yüksek
sıcaklık sistemlerinde – kalabalık bir
odada olmak gibi – aynı kiraliteye sa-
hip sfenksler, aşağıdaki diyagramda
gösterildiği gibi birlikte kümelenme
Bir DNA sarmalından protein yapı Bir yönelime sahip olanlar sadece or- istatistiksel mekaniğini keşfetmek ve eğilimindedir.
taşlarının düzenlemelerine kadar, ganik moleküller de değildir. Mineraller bunların doğasında bulunan kiral do-
biyokimyanın kıvrımları ve girdapları biyolojik sistemlerde yapılandırıldıkla- ğayı ortaya çıkarmak” istediler. Bu kadar basit, basitleştirilmiş bir kira-
genellikle şaşırtıcı derecede tutarlı bir rında kiral olabilirler. Bir salyangozun lite modelinde bile modelleme, kaos-
sol ve sağ ellilikteki kiralite yönelimini spiral şeklindeki kalsiyum karbonat Asimetrik olan sfenks karolar, kare gibi tan kalıpların ortaya çıkabileceğini ve
takip eder. kabuğu ve kemiklerimizdeki mineraller basit bir şeye kıyasla birçok farklı şekil- benzer moleküllerin benzerlere doğru
sadece iki örnektir. Ancak bu mineral- de bir araya gelebilir. Örneğin, sadece çekildiğini göstermektedir.
Üçgenlere dayalı basit bir şeklin mo- lerin atom atom kristal kiral şekillere iki sfenks karosu bir çift oluşturmak
zaiklenmesini içeren yeni bir çalışma, nasıl dönüştüğü, kiralitenin bir başka için 45’ten fazla farklı şekilde birleşti- Bu geometrik desenlerin ardındaki ku-
biyolojinin neden bir yönelimi diğeri- merak konusudur. rilebilirken, iki kare yalnızca bir şekilde ralları keşfetmek, birçok bilim alanın-
ne tercih ettiğini daha iyi anlamamıza bir araya gelebilir. daki araştırmacılara yardımcı olabilir;
yardımcı olabilir. Huber ve meslektaşları, özellikle bi- virüslerin dış kaplamalarının yapısını
yolojik bir sistemin kalabalık alanında Bir desendeki sfenkslerin sayısı art- ya da manyetizmanın hayata molekü-
ABD ve Almanya’dan küçük bir araştır- kiralitenin ortaya çıkışını daha iyi anla- tıkça, süper-üstel şekillerde birleşir- ler asimetrisini veren zincirleme re-
macı ekibi tarafından yürütülen araş- mak için, bir dizi üçgenden türetilen en ler ve bu da araştırmacılara üzerinde aksiyonu nasıl başlatmış olabileceğini
tırma, yaşamın en ilgi çekici örüntüle- temel 2D kiral şekle döndüler: “sfenks” çalışabilecekleri büyük, teorik olarak anlayabilirler.
rinden bazılarının arkasında geometri olarak adlandırılan asimetrik bir şekil. rastgele bir sisteme erişim sağlar.
ve temel fiziğin nasıl bir kombinasyo- Kaynaklar:
nunun olabileceğini gösteriyor. Huber ve ekibi, sfenks karo hizala- Huber ve meslektaşları, kiral sfenksler
malarının sol ve sağ elini test etmek arasındaki etkileşimleri, sıcaklığa ben- ↗ https://www.bizsiziz.com/biyolo-
Chan Zuckerberg Biohub biyofizikçisi için bilgisayar modelleri kullandılar zer şekilde yüksek ve düşük enerji ko- jinin-gizemli-yonu-sfenks-sekli-
Greg Huber, “Evren bir yönlülüğü di- ve onları farklı sayılarda ve yönlerde şulları altında modelledi. Yüksek sıcak- nin-rolu/ Derleyen: Deniz KAFKAS
ğerine tercih etmemeli, ancak ölçekten mozaiklediler. Araştırmacıların ma- lıktaki sistemlerde, kiral sfenksler yer
ölçeğe, kiral tercihler ortaya çıkıyor” kalelerinde açıkladıkları gibi, “sonlu değiştirdikçe etkileşime girme şansını ↗ https://journals.aps.org/prrese-
diyor. “Kiralite çok gizemli olabilir.” uzamsal sınırlara tabi yoğun şekilde neredeyse hiç bulamadılar ve sonunda arch/abstract/10.1103/PhysRev-
paketlenmiş kiral karo topluluklarının karmakarışık bir desen oluşturdular. Research.6.013227
Avuç içleri yukarı bakacak şekilde tu-
tulan iki elimiz gibi, kiral moleküllerin
aynalanmış versiyonları da ne kadar
döndürülürse döndürülsün birbirleri
üzerinde mükemmel bir şekilde hiza-
lanamaz. Dolayısıyla, sol ve sağ elini
kullanan moleküller neredeyse aynı
görünse de, gerçek dünya üzerinde
kökten farklı etkilere sahip olabilir-
ler. Örneğin, bir ilaçta bir molekülün
ters çevrilmiş versiyonunu kullanmak,
yardımcı olmaktan çok zarar verebilir.

Uzayda, astronotların
vücudundak hücreler kansere
ve hastalık yapıcı etkenlere
EC 160 Karbond oks t İnkübatörü nasıl cevap ver yor?