Page 22 - BİOMEDYA SAYI 51

22 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ TEMMUZ - AĞUSTOS 2024 www.biomedya.com

DOWN SENDROMLU FOSİL

NEANDERTALLER HAKKINDA

BİZE NE ANLATIYOR?

Modern insanları evrim tarihinde eşsiz kılan nedir?

Toplumlar halinde yaşamak ve çevremiz- hareket zorlukları yaşadığının göstergesi macı Mercedes Conde Valverde BBC Mun- kolun da bunu ondan miras aldığı anla-
dekilere özen göstermek muhtemelen tü- olduğunu söylüyor; "Hayatta kalmasını do'ya yaptığı açıklamada; "Hastalık ya da mına gelir" diyor.
rümüzün sadece hayatta kalmasını değil, zorlaştıracak, kendi başına altından sakatlıklara sahip ve bir grubun bakımına
milyarlarca yıl boyunca evrimleşmesini kalkması imkansız olan ciddi zorluklar muhtaç olduğu düşünülen başka Nean- Neandertal ve Homo Sapienslerin ortaya
de sağladı. yaşamış olmalı" diyor. dertal fosilleri de mevcut. Ancak bunlar çıkmasını sağlayan ataları, yaklaşık bir
yetişkinlere ait kalıntılar, ve doğumsal milyon yıl önce yaşamıştı.
Bilim insanları arasındaki bu popüler Down sendromu, bir kişinin ekstra bir kro- kusurlara işaret etmiyorlar; muhteme-
teori, alışılmadık özelliklere sahip ufak mozoma sahip olmasıyla sonuçlanan bir len yaşamlarının daha geç dönemlerinde Valverde, "Çalışmamızda öne sürdüğü-
bir kemik fosili üzerindeki çalışmalarla genetik durum. Bu durum, farklı seviye- yaşadıkları hastalıkları, sakatlıkları ya da müz şey, topluluğun diğer üyelerinin de ya
da destekleniyor. lerde entelektüel özürlere; kalp, sindirim diğer travmaları gösteriyorlar" diyor. doğrudan Tina'ya ya da annesine destek
ve diğer organlarda da fiziksel sorunlara sunmuş oldukları. Bu da Neandertallerin
1989'da bir grup paleontolog (fosil bilim- neden olabiliyor. Mercedes Conde Valverde, bu noktada bu anlamda bize çok yakın bir tür oldu-
ci), İspanya'nın Valencia kenti yakınların- yeniden davranışsal nedenlere vurgu ğunu gösteriyor" diyor.
daki bir mağarada 6 yaşındaki bir Nean- Yine de kemikten, Tina'nın 6 yaşına ka- yapıyor ve "Tartışma şu; yetişkinken, bir
dertalin iç kulağına ait 5 santimetrelik bir dar yaşadığı bilgisine ulaşılıyor. Bu, tarih grubun size yardım etmesi gerçekten fe- Neandertallerin bakım verme davranış-
kemik fosili buldu. öncesi toplumlarda Down sendromlu bir dakar bir davranışı mı gösteriyor, yoksa ları, daha geniş ve karmaşık bir sosyal
çocuk için beklenen yaşam süresinin çok bu karşılık beklenerek yapılan bir yardım bağlamda incelenebilir.
Kemiğin ait olduğu fosilin cinsiyeti tespit üzerinde. mı?"
edilemese de ona Tina adı verildi. Çocuğa ait kalıntı üzerinde çalışmak, araş-
Karşılaştırma yapmak gerekirse, 20. yüz- NE KADAR FEDAKARIZ? tırmacılara, "bakım vermenin" ortak ebe-
Bir Neandertalin kulak kanalı parçasını yılın başında, 1920'lerle 1940'lar arasında veynlik gibi kompleks bir sosyal stratejiye
bulmak sık yaşanan bir keşif değil. Ar- Down sendromlu çocukların ortalama ya- Peki Tina'nın durumu bize ne gösteriyor? mi işaret ettiğini inceleme şansı veriyor.
keologlar genellikle kafatası, dış ya da şam süresi 9 ila 12 yıl arasındaydı. O kusurlu doğmuştu ve buna rağmen 6
uzuv kemikleri gibi daha büyük kalıntılar yıl yaşadı. Çalışmanın sonuç raporunda "Bir yan-
buluyor. Prof. Villaverde "Bu çocuğa özel ilgi gös- dan bazı araştırmacılar, sadece paleo-
termiş olmasalardı, 6 yaşına kadar yaşa- Mercedes Conde Valverde, "Bu ona çok patolojik [eski insan toplumlarına ait
Homo sapiens (modern insanlar) ve Ne- yamazdı" diyor. fazla özen göstermek zorunda kalmış kemikler üzerine yansıyan hastalıkları
andertaller (Homo neanderthalensis) olduklarını, ve o bir çocuk olduğundan, inceleyen bilim dalı] kanıtlar üzerinden,
aynı anda yaşayan ve ortak atadan ge- Alcala Üniversitesi'nden fosili inceleyen ondan bir karşılık beklemediklerini işaret bakım verme davranışı üzerine kesin so-
len farklı hominid (insansı) türleri olarak ekip, Tina'nın 6 yıl yaşamış olmasının ediyor" diyor. nuçlara ulaşmanın mümkün olmadığını
sınıflandırılıyor. muhtemelen sadece kendi annesinin ve çıkarımların dayanaksız varsayımlar
çabasıyla da değil, bir sosyal grubun or- Ciddi hastalıklara sahip çocuklarla ilgili üzerine kurulduğunu savunuyor. Ancak
Neandertaller, soyları 40 bin yıl önce tü- tak çabasıyla olabileceği sonucuna ulaştı. çalışmaları ilginç yapan şey de bu. son yıllarda, bakım verme davranışının
kenene kadar, yüzbinlerce yıl Avrupa'da tarih öncesi dönemlerdeki varlığına dair
yaşamışlardı. Onlar tür olarak, bilinen en Araştırmanın sonuçları Science Advance Çocukların, kendilerine yapılan bu yar- paleopatolojik kanıtların nesnel bir bilgi
yakın akrabalarımız arasında. dergisinin Temmuz sayısında yayımlandı. dımı geri ödeme şansları çok düşük. Bu kaynağı olduğu görüşü daha fazla kabul
da Neandertallerin, bizim gibi, fedakar görüyor" deniyor.
İspanya'da bulunan fosilin, halk dilinde Şimdi bilim insanlarının karşı karşıya ol- davranışlara sahip olduğunu gösteriyor.
Buz Devri olarak adlandırılan Pleistosen duğu soru şu: Çocuğa gösterilen bu özen Bu alandaki çalışmaların bir diğer ilgi
dönemin geç evrelerine ait olduğu ve bir fedakarlık mıydı yoksa kişisel çıkar için Bu konudaki bilinen başka bir örnek de çekici yanıysa, insanların neden zaman-
120 bin ila 40 bin yaşında olduğu tah- mi yapılmıştı? bir şempanze ailesine ait. Down sendro- larının ve emeklerinin bir kısmını geçici
min ediliyor. muyla doğan bir şempanzenin, annesinin ya da kalıcı engeli bulunan grup üyelerine
BAKIM SUNMANIN ARKASINDAKİ ve ablasının yardımıyla 23 ay yaşadığı bakmaya harcadıklarının yanıtını bulmak.
Kazı çalışmasını yürüten, Valencia Üni- NEDEN NEYDİ? biliniyor.
versitesi'nin Tarih Öncesi Dönemler de- Alcala Üniversitesi'nden Ignacio Martínez
partmanından Prof. Valentín Villaverde Neandertallerin engelli bireylere bakım Ancak kızı yardım etmeyi bırakınca, anne Mendizabal, "Bu keşif bana Down send-
Bonilla, "Bizim için asıl sürpriz tomografi sundukları uzun süredir bilinen bir ger- hastalıklı yavrusuna gerekli bakımı tek romlu insanları daha görünür kıldığı için
sonuçları oldu. Sonuçlar Neandertalin çek, ama bunun arkasındaki nedenle ilgili başına sağlayamamış ve yavru şempanze de güzel geliyor. Hepimiz insan evriminin
Down sendromuyla tutarlılık gösteren ve tartışmalar sürüyor. hayatını kaybetmişti. birer parçasıyız. Her zaman buradaydık ve
hayatı boyunca ciddi sağlık sorunlarına bu yolculuğu beraber yapıyoruz" diyor.
neden olacak olan doğum kusurlarına Araştırma ekibi "Bazı araştırmacılar bakı- Araştırmacılara göre Neandertallerin de
sahip olduğunu gösterdi" diyor. mın, alınacak bir karşılık için yapıldığını modern insanlar gibi şefkat duygusuna "Bunun ötesinde daha teknik, derin, bi-
savunurken; bazıları da bakım sunmanın sahip olma ihtimali, iki ayrı evrimsel yol- limsel ve evrimsel biyolojiyle ilgili soru şu;
HAYATTA KALMASINA TEHDİT toplumsal olarak olumlu davranışlarla dan gitmiş olan Neandertaller ile modern toplumlarımızda korunmasız insanlara
OLUŞTURAN SORUNLAR bağlantılı olarak, duyulan şefkat nedeniy- insanların geçmişine dair yeni bir bağın bakım verme davranışımız - bu insansı
le yapılmış olabileceğini savunuyor" diyor. da göstergesi olabilir. davranış - ne zaman ve nasıl ortaya çıktı?"
Villaverde, fosildeki kusurların Tina adını
verdikleri Neandertalin kalıcı kulak iltiha- Tina'nın küçük kulak kemiğini inceleyen Conde Valverde, "Bu iki türün ortak atala- Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/
bı, sağırlık, denge sorunları ve muhtemel ekipten Alcala Üniversitesi'nde araştır- rının şefkate sahip olduğu ve iki evrimsel articles/cq5jqxe05r9o