Page 15 - BİOMEDYA SAYI 06

www.biomedya.com

gelişmelere koşut olarak doğal çevrenin ve sosyobiyoloji aynı alanda alternatif koyabileceğine ilişkin düşüncede,
korunması, gelişmelerin izlenmesi, Bütün bu gelişmeler söylemleri ve bakış açıları ve çalışmalarla yeni açılımlar DNA bir “yapı taşları listesi’’ olarak
denetlenmesi zorunluluğu ortaya eylemleri farklılaşan yeni bir öjenik sunmaktadır. değerlendirilmekte ve buna rahimde
çıkmaktadır. Aksi halde insanoğlunun uygarlığın oluşumunu ifade etmektedir. gelişmekte olan embriyo örnek olarak
laboratuvarlarda başlayıp gerçekleştirdiği Bu noktada hangi ülkelerin, toplumların Örneğin kalıtımın ayırt edici kişilik verilmektedir. Çünkü, “genomun çevresi
ikinci yaradılış sürecinde; doğal dünyada söz konusu öjenik uygarlığın bir parçası özelliklerini hangi düzeyde etkilediğini yalnızca ısı ve beslenme gibi içsel olarak
kendi tükenişini de hazırlaması olasıdır. olabileceği, bunu başaramayanların ne belirlemeye yönelik bir çalışmada, üzüntü denetlenebilen etkenlerin dışında, döllenme
olacağı sorunu önem kazanmaktadır. eğilimi ve yaratıcılıkta % 55, saldırganlıkta sırasında yumurta hücresinde bulunan,
Yaşamın Patentlenmesi Biyoteknolojik gelişmeleri gerçekleştiren % 48, dışadönüklükte % 61 oranında anne tarafından sağlanan sayısız proteini
Biyoteknolojiye koşut, endüstrisi de hızla ve sürdüren toplumların sosyal, politik, belirleyici rol oynadığı ileri sürülmektedir. kapsamaktadır. Bu proteinler ise, gen
gelişmektedir. Gelişen bu endüstride ekonomik alanlarda bunu başaramayan Bir başka çalışmada babanın X etkinliği etkilemekte; miktarlarındaki
uluslararası rekabet ve işbirliği aynı anda toplumlara karşı tartışmasız bir üstünlük kromozomundan geçen genler demetinin seçenek çeşitliliği ve yumurtadaki
gerçekleşmektedir. Çünkü biyoteknolojinin sağlayacakları ve bu üstünlüğün nasıl çocuklara başkalarının duygularını anlama mekana dağılımlarıyla genetik olarak ikiz
ürünleri Farmasötik temel kimyasal ve kullanılacağı etik anlamda ciddi kaygılar başkalarıyla daha etkili ilişkiler kurma gibi embriyoların dahi tek tek farklı biçimde
biyokimyasal maddeler, gıda ve tarım içermektedir. daha iyi toplumsal beceriler aynı zamanda gelişmelerine neden olabilmektedir.’’ Bunun
sektörlerini, teknikleri ise sağlık, çevre, evrimsel bir üstünlük sağladığı savını dışında kalıtsal yapı ve dışa yansıması
ziraat, hayvancılık ve ormancılık sektörlerini Biyobilişim destekler nitelikte bulgulara ulaşılmıştır. ile sosyal, politik, ekonomik, eğitsel
inanılmaz bir biçimde etkilemektedir. Watson ve Crick DNA’yı kimyasal Diğer bir çalışmada hem anne ve babanın düzenlemeler gibi çevresel değişkenler
Buluşları, yatırımları ve üretimi yapanlar bilgi ile programlanmış bir kod olarak hem de çocukların aynı genetik eğilimlere arasında çok boyutlu karmaşık bir
dünya ticaretinde paylarını artırmak için betimleyerek çözümlemişlerdir. Bu sahip olması durumunda karşılıklı genetik ilişkinin var olduğu, bunun görmezden
yoğun çaba harcamaktadırlar Bu da çözümlemede kullanılan dil, aynı zamanda pekişmenin söz konusu olduğu bunun da gelinemeyeceği vurgulanmaktadır. Bu
dünyanın gen havuzunu patentlemek bilgisayar bilimlerinde de kullanılmakta; aile fertleri arasındaki ilişkileri olumlu ya nedenle de her şeyi genetik neden sonuç
için, uluslararası bir yarışı da beraberinde biyolojik sürecin işlevini açıklamayı da olumsuz etkilediğine ilişkin bulgulara ilişkisine dayalı olarak açıklayan düşünce
getirmektedir. Tüm yasal yönetsel ve kolaylaştırmaktadır. ulaşılmıştır. Örneğin hem anne ve babanın modeli ‘’ basit genetik indirgemecilik’’ olarak
etik tartışmalara rağmen, biyoteknoloji hem de çocukların kendiliğinden algılanan nitelendirilmektedir.
yüzyılında, genetik mirası kapsayan bütün Örneğin bilgisayarda donanımı oluşturan toplumsal güven duyma ya da aksine üst
genlerin değişik sektörlerdeki uluslararası bilgi süreci canlı hücrede protein; yazılımı düzeyde huzursuzluk ve stres için genetik Bütün bunlar biyoteknolojik gelişmelerin
şirketlerin patentlenmiş özel mülkiyeti gibi ifade eden somutlaşmış bilgi nükleit asit eğilimlere sahip olması durumunda her bir ve uygulamaların biyososyoloji,
bir konuma gelmesi beklenmektedir. olarak değerlendirilmektedir. Embriyo aile üyesinin genetik pekiştirme nedeniyle sosyobiyoloji ve diğer disiplinlerarası
hücreleri parelel çalışan ve birbirleriyle ya çok daha güçlü bir güveni ya da aksine alanlarda çok sayıda ve kapsamlı
Öjenik Bir Uygarlığa Doğru bilgi alışverişi yapan bilgisayar dizisine huzursuzluk ve stresi ilişkilerine yansıttıkları çalışmaların yapılması zorunluluğunu
Genetik mühendisliği kullanılan benzetilmekte; bilgisayarlarda ve belirlenmiştir. bilim insanlarının bu anlamdaki
teknolojilerin doğaları gereği “öjenik” hücrelerde karmaşık programları belleğin sorumluluklarını ortaya koymaktadır. Bu
araçlar olarak değerlendirilmektedir. olanaklı kıldığı, birçok hücreyle birlikte her Bireysel ya da toplumsal yeteneklerdeki sorumluluk, disiplinlerarası bir alan olan
Öjenik, kavram olarak ilk kez 1883 yılında biri gelişmeye yönelik bir kontrol programı herhangi bir gelişmenin sosyal, politik, eğitim bilimlerinde, bilim insanlarının
Galton tarafından seçimli yetiştirmeyle boyunca bir adım atarak yetişkin bir bedeni ekonomik, eğitsel vb. düzenlemelerle değil biyoteknoloji alanındaki gelişmelere ve
bir ırkın ya da organizmanın geliştirilmesi oluşturduğu vurgulanmaktadır. genetik düzenlemelerle gerçekleşebileceği bunun eğitim alanına yansımalarına ilgisiz
anlamında kullanılmıştır. Bu geliştirme iki tezi iki gerekçeyle eleştirilmektedir. Birincisi ve duyarsız kalmamalarını gerektirmektedir.
boyutta gerçekleştirilebilir. Birincisinde İşte bu ortak dil, iki alanda da bilim bu tezin, kalıtsal yapıyla, kalıtsal yapının Uluslararası platformlarda eğitime
organizmanın istenmeyen özelliklerinin insanlarının çalışmalarını bütünleştirdikleri dışa yansıması ve çevresel değişkenler ilişkin çalışmaların biyososyoloji veya
bilinçli olarak yok edilmesi ikincisinde ise, “biyobilişim” olarak tanımlanan arasında var olan çok boyutlu karmaşık sosyobiyoloji kapsamında sürdürüldüğü
özelliklerin düzeltilmesi için seçimli olarak disiplinlerarası bir alan oluşturmuştur. ilişkiyi göz ardı ettiği ileri sürülmektedir. anlaşılmaktadır.
yetiştirilmesi söz konusudur. İlk kullanıldığı Bu alanda yapılan çalışmalar insan İkincisi ise bu tezin gelecekte genotipe
ve II. Dünya savaşı dönemlerinde kavram genomu projesi kapsamındaki tüm dayalı bir ayrımcılığı geliştirmesi ve Türkiye’de ise biyoteknoloji ve eğitim,
zaman zaman dünya tarihinde yeni öjenik araştırmaların merkezi bir veri tabanında yaygınlaştırması olasılığı vurgulanmaktadır. bu alanda çalışacak bilim insanlarının
bir ırk yaratma söylemlerine, insanlık toplayan “The Genome Notebook”unun Nitekim ABD gibi biyoteknolojik
tarihinin utanç sayfalarını dolduran geliştirilmesini, bilgisayarlarda biyolojik gelişmelerin belli bir aşamaya geldiği yetiştirilmesi kapsamında ve
soykırım eylemlerine dönüşmüştür. sistemlerin simulasyonları aracılığıyla çok ülkelerde genetik ayrımcılığın bazı örgütler eğitimbilimcilerin dışında tartışılmaktadır.
yönlü ve amaçlı deneylerin yapılmasını tarafından uygulandığı belirlenmiştir. Bu Oysa biyoteknolojik gelişmeler ve eğitimle
ilgili olası yansımaları sadece bilim
Özellikle 1990’lı yıllarda biyoteknoloji olanaklı kılmaktadır. Bu da labaratuvar uygulamalarda örgütler, çalışanlarına ve insanlarının yetiştirilmesi anlamında
alanındaki gelişmeler gerçek anlamda ortamlarındaki deneylerin önemli ölçüde aday elemanlara genetik tarama testleri ve yalnızca biyososyoloji, sosyobiyoloji
ve genetik düzeyde hastalıkları ve risklerini azaltmaktadır. 1996’da canlı uygulamakta; işe alım ve yükseltilme alanlarında tartışılamayacak ya da
bozuklukları eleme şansını artırmıştır. organizmaların genomlarındaki genetik sürecinde sonuçları dikkate almaktadırlar. eğitimcilerin dışında irdelenemeyecek
Bu şans kendiliğinden rekombinant bilgileri okumak için tasarlanan ve Örneğin orak hücre anemisine ilişkin kadar kapsamlı görünmektedir.
DNA, hücre kaynaşması vb. tekniklerin bilgisayar çiplerinin benzeri olan DNA çipleri özelliklerin belirlenmesi sonucu, resesif Üstelik bu durum son yıllarda önemle
organizmaların genetik ozalitlerini ile bireysel hastalıkların taranabilmesi ve gen taşıyıcılarının önemli bir çoğunluğunu vurgulanan disiplinlerarası etkileşim,
‘’düzeltmek’’ için kullanıldığı her işlemde izlenebilmesi, söz konusu olmaktadır. Afrika kökenli Amerikalıların oluşturduğu paylaşım anlayışına da ters düşmekte;
öjenik bir anlayış oluşturmuştur. Bu nedenle Biyobilişim alanında sürdürülen bir grubun hava kuvvetlerine alınması
söz konusu teknolojiler öjenik araçlar olarak çalışmaların biyoteknolojik gelişmeleri engellenmiştir. uzmanlık boyutunda sağlanacak katkıları
sınırlandırmaktadır.
değerlendirilmektedir. Artık bu yeni öjenik daha da hızlandıracağı anlaşılmaktadır. Bu
anlayış, her boyutta yaşam kalitesinin çalışmaların özellikle tıp alanında tanılama Genetik yapıları nedeniyle yetiştirilmeleri
yükseltilmesi söylemlerini ve piyasada teşhis ve tedavi de bireysel uygulamaları; için kendilerine yapılan eğitim öğretim Öyleyse biyoteknoloji alanındaki
oluşan arz-talep eylemlerini içermektedir. aksiyoner bir hekimlik anlayışını, yaşam yatırımlarını uzun bir süre çalışarak gelişmelerin bir sonucu olarak;
süresini ve kalitesini geliştirmesi örgütlerine geri ödeme olasılığı zayıf disiplinlerarası bir alan olan eğitim
İnsanların fiziksel görünümlerini, ruhsal beklenmektedir. kişilere zaman ve kaynak ayrılmamaktadır. bilimlerinde “biyoeğitim, biyotekeğitim’’
durum ve davranışlarını düzeltmek Okullarda öğrenciler zekaları, dikkatleri, gibi tanımlanabilecek yeni bir disiplin
için, plastik cerrahiye ve psikotropik Biyososyoloji ve Sosyobiyoloji akademik başarıları vb konularda geliştirilmelidir. Önerilen bu disiplin,
ilaçlara harcadıkları zaman, emek ve Biyoteknolojik gelişmeler biyososyoloji genetik yapılarıyla değerlendirilerek biyoteknolojik gelişmeler ve eğitimin
para göz önüne alındığında, kendileri ve ve sosyobiyoloji gibi disiplinlinlerarası sınıflandırılmaktadır. Genetik düzensizlik sürekli, karşılıklı ve ayrılmaz etkileşimini
daha doğmamış, çocukları için genetik alanları ve bu alanlarda yapılan çalışmaları tanısı konulmuş öğrencilere öğretmenlerin kabullenerek; biyoeğitsel bir bakış açısıyla;
müdahalelere ve tedavilere yaşam kalitesini da geliştirmekte; zenginleştirmektedir. daha farklı davranarak daha az ilgi sevgi bu etkileşimin eğitimin yönetimi, denetimi
yükseltmek amacıyla artan talepler doğal Biyososyoloji biyoloji ve sosyal çevre ve destek verdikleri bununda kişisel güven ekonomisi, planlaması programları,
görünmektedir. Bu taleplerin kapsamı arasında sürekli karşılıklı ve ayrılamaz bir toplumsal saygı ve kabul konusunda ciddi öğretimi vb. boyutlarında, yaygın ve örgün
doğum öncesinde yapılabilen testlerle etkileşimi kabullenerek, biyososyal bir bakış sorunlar yarattığı saptanmıştır. eğitim kapsamında nasıl gerçekleştiğini,
saptanan genetik rahatsızlıkların tedavi açısıyla bu etkileşimin nasıl gerçekleştiğini gerçekleşebileceğini açıklamaya adaydır.
edilmesinden, tedavi amaçlı olmayan irdelemektedir. Sosyobiyoloji çok daha Bir anti tez olarak gelişen; insanın Bu yeni disiplin biyoteknoloji alanına kendi
örneğin şişmanlamaya yatkın genetik yapısı geniş bir kapsamda türlerin özellikleri çevresinden gelen bilgilere duyarlı, kapsamında ve bir önce sayılan boyutlarda
nedeniyle ceninin düşürülmesine kadar açısından olguların temel nedenlerini dirik bir sistem olarak farklı çevrelerde, bilgi, bulgu desteği sağlamalıdır.
geniş ve çok boyutludur. irdelemektedir. Bu anlamda biyososyoloji farklı yeterlikler ve yetenekler ortaya