Page 10 - BİOMEDYA SAYI 19
P. 10

10                    BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ  Mart - Nisan            2019       www.biomedya.com















































                                        İNSAN GENOMUNA MÜDAHALE


                                        EDİLİYOR! NASIL BAŞA ÇIKACAĞIZ?




                                        Kurulun bu standartların uygulanmasını   olmak üzere, insan embriyosu üzerindeki   adına; bu kontrol ve denetim altyapılarının
                                        mecbur tutma gibi bir gücü bulunmuyor   araştırmalar; tüp bebek kliniklerindeki   bilimsel, teknolojik ve toplumsal alanlarda
                                        ve her ülke kendi yönetmeliklerini kendi   başarı oranlarını artırmanın ve daha genel   meydana gelen hızlı değişimlerle başa
                                        belirliyor ancak yine de yapılacak tavsiyeler   anlamda rejeneratif tıp alanında ilerleme   çıkmak için yeterince çabuk hareket
                   Dünya Sağlık         etki sahibi olacak ve kurul üyelerinin   sağlamanın da merkezinde yer alıyor.   edebilecek şekilde yapılandırılması şart.
                 Örgütü (WHO)           toplantı sırasında dikkate alması umulan   Sosyal, Yasal Ve Etik Tartışmalar Göz   İnsanlarla Bağlantı Halinde Olmak Önem
                                        birkaç nokta var. Bunlardan ilki güvenlik
                 insan genomu           konusu.                         Önüne Alınmalı                  Taşıyor
                   düzenlemesi                                          Bu konunun vurgulanması önemli, çünkü   Şu anda gerçekleşmekte olan bilimsel ve
               uygulamalarının          Toplantıda insan embriyolarında yapılan   “germline” adı da verilen üreme hücreleri   toplumsal değişimlerin hızı, dikkat edilmesi
                                                                                                        gereken bir diğer noktanın da önemini
                                                                        üzerinde yapılan müdahaleler bazı yerlerde
                                        ve etkileri kalıtım yoluyla gelecek nesillere
              denetlenmesinde           aktarılan, germline genom düzenleme   çoktan yasal hale gelmiş durumda.   artırıyor: İnsanlarla bağlantı halinde
                    kullanılacak        (GGE) adı verilen üreme hücreleri   Örneğin, İngiltere’de preimplantasyon   olmak. Toplumsal muhalefete rağmen
                                        üzerindeki gen düzenleme uygulamasına
                                                                        genetik tanı (PGD) yöntemi, İnsan Üreme
                                                                                                        genomik teknolojileri kullanıma koymaktan
                    bazı küresel        odaklanılmasına neredeyse kesin gözüyle   ve Embriyoloji Kurumu tarafından   kaçınılması gerekiyor.
                     standartlar        bakılıyor.                      düzenleniyor. PGD embriyoları genetik   Peki, toplum bu tür yenilikler için nasıl onay
                                                                        bozukluklar için incelemeyi de kapsıyor
                geliştirmek için        İnsanlarda Kullanımı Henüz Güvenli Değil  ve dolayısıyla insanlarda yardımcı üreme   verebilir veya vermeyebilir? Bu sorunun
                    bu ay içinde        GGE konusundaki eleştiriler, kısmen fareler   tedavilerinin uygulandığı durumlarda   cevabı GGE ve diğer genomik teknolojiler
                                                                                                        hakkında kapsamlı bir konuşma
                                                                        sadece “sağlıklı” embriyolar kullanılıyor.
                                        üzerinde yapılan ve her embriyo DNA’sında
                     bir toplantı       kesin ve öngörülebilir değişiklikler yapmak   Bu yöntem CRISPR-Cas9’da olduğu gibi   yapmaktan, GGE’nin hayata geçmesi
                 düzenleyecek.          için CRISPR-Cas9 gibi genom düzenleme   DNA üzerinde bilfiil değişimler yapılmasıyla   konusunda en hassas olan insanların nasıl
                                        yöntemlerine güvenilemeyeceğini   ilgili olmasa da, yine de bir germline   korunabileceğini tartışmaktan ve insanların
                                        ortaya koyan birçok çalışma sonucunda   müdahalesi. Bu nedenle, onun nasıl regüle   endişelerini dinlemekten geçiyor.
                                        ortaya çıktı. Varılan yargı, genom   edildiği ve neden olduğu sosyal, yasal ve
                                        düzenlemenin insanlarda üremeye   etik tartışmaların GGE’yi değerlendirirken   Bu ayrıca, düzenlenmiş bir genomun
                                        yardımcı uygulamalarda döllenmiş   göz önüne alınması gerekiyor.     neden insanlık onurunu kırıcı bir durum gibi
                                        yumurtalar üzerinde kullanılmasının henüz                       görülebildiğini sorgulamayı da gerektiriyor.
                                        güvenli olmadığı yönünde oldu. Ancak   Bu da bizi toplantıda ele alınması gereken   Kullanılan bilimsel ve ahlaki dilin net
                                        bu yöntem belli bir noktada güvenli hale   bir diğer noktaya getiriyor. GGE İngiltere   olması, şeffaflık ve toplumdaki farklılıklara
                                        gelebilir ve WHO GGE üzerinde yapılacak   ya da başka bir yerde yasal hale gelecek   hassasiyetle yaklaşmak fikir birliği
                                        preklinik araştırmaların güvenliğini ve   olursa, konu üzerinde zekice bir denetim ve   sağlamak açısından büyük önem taşıyor.
                                        etkinliğini değerlendirmek için standartlar   kontrol mekanizmasının bulunması büyük   Çünkü bunu yapmanın kestirme bir yolu
                                        belirleyebilir.                 önem taşıyor. Kontrol mekanizmasının   bulunmuyor.
                                                                        sağduyulu yenilikler getirilmesini
                                        Bu standartlar üzerinde uzlaşma sağlamak   yasaklamanın değil, bunlara olanak   Kaynak: New Scientist / Bilimoloji
                                        bir başka açıdan da önem taşıyor.   tanınmasının bir yolu olarak görülmesi
                                        Genom düzenleme konusu da dâhil   gerekiyor. Ancak bunun gerçekçi olması
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15