Page 3 - BİOMEDYA SAYI 22

03
www.biomedya.com Eylül - Ekim 2019 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

Biyolog Muhyettin ŞENTÜRK
ÜZÜM ÜZÜME BAKA BAKA NASIL KARARIR?

Üzümün kararma özelliği ele alınarak daha çok olumsuz manada kullanılan bu atasözü, hem üzüm meyvesinin
olgunlaşma hikâyesini özetler hem de tüm meyvelerin nasıl olgunlaştığı hakkında ipucu verir.

Bilindiği üzere her bitki uygun ortam olgunlaştırmak için aralarına birkaç tane algıladıklarında yumuşarlar; bu sayede yanı sıra, bitkide yaralanan kısımlarından
ve koşullarda çimlenir, büyür, gelişir ve yarılmış -olgunlaşmış- incir koydukları, meyvelerini olgunlaştırırlar. Örneğin; da üretildiği ve bu hormonun hayvanlarda
çiçek verir. Sonra bu çiçekler meyveye eski Çin’de ise armutları olgunlaştırmak sert bir armudu olgun bir muzla aynı ‘anestetik etki’ oluşturduğu bulunmuştur.
dönüşür. Henüz dönüşen bu meyveler için armut dolu ardiyenin içinde tütsü pakete koyduğunuzda, muz etilen yayar, Bitkilerdeki olgunlaşma hormonunun
ham (olgunlaşmamış) olur, daha sonra yakıldığı bilinmektedir. Günümüz bilimsel armut bunun ‘kokusunu’ alır ve çabucak (etilen) hayvanlarda anestetik etki
olgunlaşmaya yüz tutar. Bitkiler ve çalışmaları olgunlaşmış meyvelerin ‘etilen’ olgunlaşır. Bu yolla, iki meyve fiziksel oluşturması da oldukça düşündürücüdür.
meyvesi yenen diğer bitkiler de kısaca bu salgıladığını ve bu sayede olgunlaşmamış durumlarının bilgisini birbirlerine aktarır.
aşamalardan geçer. Fakat olgunlaşmanın meyveleri etkilediğini göstermektedir. Eski Kaynaklar:
nasıl gerçekleştiği ve zamansal uyumu Çinlilerin kullandıkları tütsüde de etilen Bitkilerden (meyvelerin olgunlaşması • Bakshi, A., Shemansky, J. M., Chang, C., Binder,
hep merak konusu olmuştur. Eski olduğu anlaşılmıştır. için) salınan etilen gazı bazı hayvanlar B. M. 2015. History of Research on the Plant
çağlardan beri bitkilerle iç içe yaşayan tarafından da hissedilir ve bu durum Hormone Ethylene. J Plant Growth Regul (2015)
insanoğlu zamanla bitkilerin meyvelerinin Richard Gane (1930’larda) olgunlaşmakta hayvanlara adeta açıkça fark edilen bir 34:809–827.
olgunlaşma mantığını kavramıştır. olan meyvelerin çevresindeki havayı pazar alanı meydana getirir. Bu, bitkilerin • Barry, C. S., Giovannoni, J. J. 2007. Ethylene and
incelemiş ve bu havanın içinde etilen zararına görünse de öyle olmadığı Fruit Ripening. J Plant Growth Regul (2007)
Meyvelerin birbirlerinin ‘kokularını’ alarak olduğunu kanıtlamıştır. Cornell aşikârdır. Çünkü etilen ile ‘büyülenen’ bu 26:143–159.
olgunlaştığı sonucuna varmıştır. Buradan Üniversitesi’ndeki Boyce Thompson hayvanlar meyvelerle beslendikten sonra • Chamovitz, D. 2012. What A Plant Knows – A
hareketle üzüm meyvelerinin birbirlerine Enstitüsü’nde çalışan bir grup araştırmacı, meyvelerdeki çekirdekleri (tohumları) Field Guide To The Senses (Bitkilerin Bildikleri
baka baka değil de; birbirlerini koklaya etilenin meyvelerin olgunlaşmasını fark etmeden yayarlar. Bu da bitkinin – Dünyaya Bitkilerin Gözünden Bakmak). Metis
koklaya karardıkları (olgunlaştıkları ya da sağlayan ‘evrensel bitki hormonu’ olduğu tohumlarının yayılması için bir avantajdır. Yayınları. İstanbul. (Çeviri: Gürol Koca).
yaşlandıkları) bilgisi çıkarılabilir. görüşünü ortaya atmıştır. • Kaynak, L., İmamgiller, B., 1997. Bitki Büyüme
Nitekim bitkilerin ve meyvelerinin, Düzenleyicilerinin Fizyolojik Olaylardaki Rolleri.
Eski insanlar, olgunlaşmamış -ham- Eski insanların yaptığı olgunlaştırma tozlaştırıcısı ya da tohumlarının dağıtıcısı Akd. Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 10, 289-299.
meyvelerin arasına olgunlaşmış meyveler tekniklerinin tamamının etilenin olan hayvanların dikkatini çekerek evrildiği • Selvi, E. 2016. Bitki Farkındalığı Ve İletişimi.
koyduklarında aynı alanda yer alan kolayca yayılmasını sağlamak olduğu düşünülmektedir. Bu açıdan etilen ResearchGate. Aralık. DOI: 10.13140/
tüm ham meyvelerin olgunlaştığını sonradan anlaşılabilmiştir. Yani bitkiler hormonu daha anlamlı görünmektedir. RG.2.2.32509.56808.
görmüşlerdir. Hatta bunu kullanarak ticaret de -biz insanlarda olduğu gibi- bazı Etilen hormonunun bitkilerde yaşlanmayı • Bilimoloji
yapmışlardır. Eski Mısırlıların ham incirleri kokuları alınca ‘ağızları sulanır’ ve etileni ve meyve olgunlaşmasını teşvik etmesinin

Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İdare Merkezi OKURA NOT
Süleyman GÜLER Oğuzlar Mah. 1374 Sok. No:2/4 BioMedya Gazetesi’nde yayınlanan yazılarda ve
Balgat - ANKARA makalelerde öne çıkarılan görüşlerin sorumluluğu
Editör / Ecem KOÇER Tel : 0 312 342 22 45 BioMedya yayın organına ve/veya Prosigma Firması’na
Fax : 0 312 342 22 46 değil, yazarlara aittir. Yazarlar sundukları çalışmaların
Grafik Tasarım / Gülden KARADENİZ içinde yer alan şirketlerle danışmanlık ya da
Yayın Türü / Yerel Süreli başka iş ilişkileri içinde olabilirler. Aynı zamanda
Hukuk Danışmanları / reklamlar; reklam verenlerin sorumluluğundadır.
Av. Ersan BARKIN Av. Murat TEZCAN Ürün tanıtımı sayfalarında yayınlanan ürün bilgileri, ilgili
firmaların sunumları olup üretici firma
BİYOTEKNOLOJİ Mali Danışman / İrfan BOZYİĞİT / SMMM sorumluluğundadır.
VE YAŞAM BİLİMLERİ www.prosigma.net - info@prosigma.net
GAZETESİ