Page 13 - BİOMEDYA GAZETESI 25. SAYI

www.biomedya.com Mart - Nisan 2020 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ 13
Ö ZEL DO S Y A

hastalığa kadınlardan daha fazla • Maske kullanımında her yarım gelişmenin olabileceğini işaret • Tedavi amaçlı kullanılabilecek aşı ve
yakalanma riski mevcuttur (Tablo 3.). saatte bir değişimi gerekmektedir. etmektedir. ilaç testleri halen devam etmekte
Aksi tkadirde gözeneklerin ve muhtemelen 1-2 ay içerisinde
Tablo 2. Hastaların yaş aralığına göre tıkanması, nemlenmesi ve bunun Teşhis: piyasaya sürülebileceğini tahmin
yaklaşık ölüm oranları sonucu olarak ta fonksiyon 1. Termal monitörler, ediyoruz.
sağlamaması hatta enfeksiyona 2. Biyokimyasal testler (interlökin, • Ayrıca, laboratuvar alt yapımızın
Yaş Ölüm oranı (%) zemin hazırlaması söz konusudur. sitokinin, tümör nekrosis, kan iyileşmesi durumunda
• Sık kullandığımız eşyaların hücre sayımı gibi), yapabileceğimiz bir çalışma şu
80- %17.0
dezenfekte edilmesi, 3. Vücut sıcaklığının 37 °C’nin şekilde özetlenebilir: Vücut kan
70-79 %8.2 • Virüsün hapşırma sonunda havaya üzerinde olması durumunda kan sıvısından izole edilecek eksozom
60-69 %3.7 saçılan damlalarda etkin olma hücre sayımı ve immün T hücre adı verilen vezikül aracılığı ile
50-59 %1.3 süresi yaklaşık 3 saat, metal, kapı sayımı, hastaya transfer edilecek olan 20
kolu, elektrik veya zil düğmeleri gibi 4. Göğüs röntgeni (C-X-Ray), nükleotitlik mikroRNA’lar (viral
40-49 %0.4
eşyaların yüzeyinde 10-24 saat iken, Bilgisayarlı tömografisi (CT) mRNA’ya uyumlu) kişiye kan yolu
30-39 %0.2 plastik, çelik ve kâğıt yüzeylerinde 5. Karaciğer ve böbrek fonksiyon ile verilir. Bu mikroRNA’lar hedef
20-29 %0.2 ise 1-3 günlük süre sonunda dahi testleri, koronavirüsün RNA’sına bağlanıp
10-19 %0.2 fonksiyonel olabileceğinin dikkate 6. Ancak en güvenilir test olarak onu bloke ederek translasyonunu
alınması, bilinen Reverz Transkriptaz engelleyecektircek ve böylece viral
0-9 %0
• Cep telefonlarının sık sık Polimaraz Zincir Reaksiyonunun çoğalma engellenebilecektir. Ancak
temizlenmesi ve başkası tarafından (RT-PZR) kullanılmasıdır. Bunun bu tür bir çalışma yaklaşık bir yılı
Görüldüğü üzere yaş ilerledikçe
kullanılmaması, için boğazdan alınan örnekten alabilir.
bu hastalıktan ölüm oranları da
• Hiçbir bitkinin virüsü öldürmediğini laboratuvar ortamında viral
artmaktadır. Dolayısıyla yaşlı kesimin
unutmayalım ve bu tür söylentilere RNA’nın DNA’ya dönüşümü Sonuç olarak enfeksiyona karşı
daha dikkatli olması gerekmektedir.
aldanılmaması, ve daha sonra buna uygun korunma ve onu kontrol altında
• Sadece vücudumuzun direncini yani pirimerler kullanılarak Gerçek tutmak en önemli hedef olarak
Tablo 3. Cinsiyete göre ölüm oranları
bağışıklık sistemini arttırıcı Vitamin Zamanlı Polimaraz Zincir görülmelidir.
C içeren (limon, greyfurt, mandalina, Reaksiyonu (RT-PZR) ile teşhis
Cinsiyet Ölü Sayısı
kuşburnu, kırmızılahana gibi) ve edilmektedir. Kaynaklar:
Erkek %4.7 Vitamin D (tahıl, yumurta, balık, 1. Zhou, G., Chen, S., & Chen, Z. (2020). Back
Kadın %2.8 süt ve süt ürünler) içeren gıdaları Hastalığın tedavisi: to the spring of Wuhan: facts and hope
tüketerek bağışıklığı arttırmanın • Hastaların %80’ini (ağır of COVID-19 outbreak.1-4, doi.org/10.1007/
Hastalıktan korunma: yararlı olacağı, olmayan hastalar) evde izole s11684-020-0758-9.
Bu virüs ile ilk defa karşılaştığımız için • Bol sıvı tüketimine, dengeli bir ortamda dinlenerek bunu 2. Li, T. (2020). Diagnosis and clinical
vücudumuzun buna karşı geliştirdiği beslenmeye ve uyku düzeninin atlatabilmektedirler. management of severe acute respiratory
herhangi bir bağışıklık direnci sağlanması, • Yukarıda belirtilen şüpheli syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2)
bulunmamaktadır. • Kişilerin başkalarını etkilememeleri durumların akabinde ağır seyreden infection: an operational recommendation
• Kontaminasyon ihtimali yüksek için hapşırırken ağız ve burunlarını septomlarda ALO 184 aranarak of Peking Union Medical College Hospital
olan kapı ve asansör kolu, asansör kâğıt mendil veya peçete ile alınan tavsiyelere göre hareket (V2. 0) Working Group of 2019 Novel
tutamağı, armatürler, elektrik kapatmaları, bunların mevcut edilir. Coronavirus, Peking Union Medical College
düğmesi gibi yüzeylere temas olmama durumunda dirsek içinin • Belirlenen hastaneye gidilmesi Hospital. Emerging Microbes & Infections,
ederken dikkatli olmak, kullanılması, gerektiğinde kişinin muhtemel 9(1), 582-585.
• Havlu gibi kişisel eşyaların başkaları • Virüsün ortaya çıkış tarihinden enfeksiyon ajanı virüsü aracı 3. Gralinski, L. E., & Menachery, V. D. (2020).
ile ortak kullanılmaması, itibaren yurtdışına gidip gelen veya kullanan veya yanında bulunanlara Return of the Coronavirus: 2019-nCoV.
• Kalabalık ortamlara girilmemesi ve yurtdışından gelenlerin 14 günlük bulaştırmaması için uygun bir Viruses, 12(2), 135. 1-8.
tokalaşmadan kaçınmak, karantinada tutulmaları, maske takarak hastaneye gidilmesi 4. Novel Coronavirus (2019-nCoV) situation
• Yaşam alanlarında düzenli • Bu kişiler ile teması olanların gerekir. reports (2020) World Health Organization
havalandırmanın yapılması, da potansiyel risk taşıdıkları • Hastanın bulunduğu ortamda (WHO).
• Sık aralıklarla ellerin sabun ve su ile unutulmamalı, üflemeli vantilatör veya klimanın 5. Clinical features of patients infected with
yaklaşık 20 saniye kadar yıkanması, • Halsizlik ve şüpheli durumlarında çalıştırılmaması gerekmektedir. 2019 novel coronavirus in Wuhan, China -
• Dışarıda iken elleri yüze temas evden dışarı çıkılmaması, • Mevcut durumda tedaviye yönelik The Lancet, Jan. 24, 2020.
ettirilmemesi ve eve girildiğinde • Hastaların 2 hafta boyunca dışarı herhangi bir anti-viral ilaç veya aşı
ilk önce ellerin sabunlu su ile iyice çıkmayıp evde ve izole bir odada henüz kullanıma girmemiştir.
yakanması, kalmaları, • Risk oluşturan hastalara genel
• Zorunlu olmadıkça derimizde vücut • Hastanın bulunduğu odaya olarak su, oksijen, serum ve antikor
direncimiz için oldukça önemli zorunluluk hali dışında girilmemesi, takviyesi yapılmaktadır.
olan vitamin D üreten bakterilere • Hastaların cerrahi maske takarak • Klinik merkezinde tedavi
zarar verecek olan anti-bakteriyal bunun başkalarına geçişini yapan doktorların alacağı
sabunların kullanılmaması, engellemeleri, kararlar doğrultusunda HIV
• Elleri yıkamanın mümkün olmadığı • Hastalığa yakalanmış olan kişilere gibi başka virüslere karşı daha
durumlarda; su ve sabun kadar zorunlu olmadıkça 1 metre önceden geliştirilen ribavirin
faydalı olmayan %70 ve üzeri mesafede durulması, (RNA repliksayonunu engeller)
kolonya kullanılabilir ancak bunun • Hastanın bulunduğu hastane oseltamivir, lopinavir, ritonavir
deride olumsuz etkileri olacağından ortamlarında çalışan personelin ve ebola’ya karşı kullanılan
sık kullanılmaması, medikal maske takmaları, remdesivir, sıtmaya karşı kullanılan
• Zorunlu olmadıkça yıkanmamış • Sonuç olarak korunmaya yönelik chloroquine, SARS’a karşı kullanılan
ellerin yüze temas ettirilmemesi, henüz herhangi bir aşı veya ilaç APN01 gibi bazı antiviral ilaçların
• Görevliler ve hastaların bilinmemekte, ancak yapılmakta kullanımı sözkonusu olabilir. Ancak
dışındaki vatandaşların maske olan çalışma ve testler, 2020 yılı doktorun bilgisi dışında her hangi
kullanmamaları, Mayıs veya Haziran aylarında bir bir ilacın kullanılmaması gerekir.