Page 12 - BİOMEDYA SAYI 27

12 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ Temmuz - Ağustos 2020 www.biomedya.com

Doç. Dr. Burcu ÖRMECİ
Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu
Hastanesi
Nöroloji Uzmanı

Motor nöron
hücrelerinin
hastalığı olarak
bilinen ALS hem
hasta, hem de

hasta yakınlarının
hayatını ciddi
şekilde etkiliyor.
Tedaviyle ilgili
çalışmalar
sürmekle birlikte
hastalığın henüz ALS’NİN İLK BELİRTİLERİ SİNİR
kesin tedavisi

bulunmadı. SIKIŞMASI SANILIYOR
Bu nedenle
hastalıkta erken
Orta Yaş Grubundakiler Risk Altında Sinir Sıkışması Zannediliyor çok iyi bakılır, çok iyi beslenir, çok
tanı önemli. ALS’ye yakalanma açısından erkekler ALS belirtilerinin farklı birçok güzel fizik tedavisi yapılırsa ALS
Ancak hastalık kadınlara göre daha şanssız. Çünkü hastalıkta da görülmesi nedeniyle hastaları çok uzun süre yaşamda
nedeni bilinmemekle birlikte hastalık çok sayıda hastalıkla karıştırılıyor. kalabilirler. Bunun en güzel örneği
belirtilerinin çok erkeklerde kadınlara göre dana sık El bileğinde sinir sıkışması, dirsekte çok yakın zamanda kaybettiğimiz
sayıda hastalıkla görülüyor. Ortalama yaş grubunda sinir sıkışması veya fıtıklara bağlı Stephen Hawking’dir. Hastalar eğer
olan herkes ALS açısından risk sinir sıkışmaları ALS’den çok daha sık hastalığını tanır, kendilerini aşırı
karıştırılması grubunda. Ortalama başlama yaşı 40 görülür. El bileğindeki sinir sıkışması zorlayıcı hareketlerden sakınır,
tanıyı yaştan sonra, 50'li yaşlarda daha sık “karpal tünel sendromu”, dirsekteki bununla birlikte düzenli ve kendi
görülebiliyor. 30'lu yaşlardan önce sinir sıkışması ise “kübital tünel kapasitelerine uygun egzersizler
geciktirebiliyor. ve 80'li yaşlarda sonra ilk kez tanı sendromu” olarak biliniyor. Fıtıklara yaparlarsa, iyi beslenirlerse, diğer
alma olasılığı düşük ama 40 ve 80 bağlı sinir sıkışmaları hem bel hem hastalıklardan korunurlarsa hastalığın
yaş arasındaki herkes özellikle erkek de boyun bölgesinde oldukça sık gidişatı olumlu yönde etkilenecektir.
cinsiyet bu hastalık için bir adaydır. karşımıza çıkan durumlardır ve ALS’yi
çok iyi taklit ederler. Bazı kanser Hasta Hekim İletişimi Çok Önemli
Kaslarda Hafif Güçsüzlük İlk İşaret hastalıkları da ALS’yi taklit edebilir ve Tedavi sürecinde hasta ve yakınlarının
Özellikle bazı tanınmış sporcularla Hastalık; erken dönemde genellikle bunların araştırılması gerekebilir. Kas hekimlerle iletişimi de oldukça
birlikte anılmaya başlanmasıyla belli bir kas bölgesini içine alan hastalıkları ALS ile karıştırılabilir. Sinir önemli. Hastaların iyi iletişim
birlikte adı daha çok bilinen ALS, hafif bir güçsüzlük ve kasta erimeyle sıkışmalarının ve kas hastalıklarının kurabilecekleri bir doktorlarının
beyinde ve omurilikte yer alan ve kendini gösteriyor. İlk bulgular ayrımında EMG denilen test ALS tanısı olması ve özellikle beslenme
kaslarımızın çalışmasını sağlayan çoğunlukla tek taraflı ve elde ortaya için çok önemlidir. ve solunum desteği açısından
motor nöron denilen hücrelerin çıkıyor. Örneğin sağ elde başparmakta hekimlerinin önerdiği zamanlarda ve
bilinmeyen bir nedenle kendi kendine güçsüzlük ve başparmağın avuç içi 40’lı Yaşlar Kritik Dönem önerdiği tedaviler konusunda uyum
hastalanması ve ölmesi sonucu bölümündeki kabarıklığında azalma Hastalığın 40 yaşından sonra ortaya içinde olmaları gerekir. Hastalar
ortaya çıkan bir motor nöron hastalığı olabilir. Bazı hastalarda yutma çıkma olasılığı çok daha yüksek ve sadece bir sorun çıktığında doktora
olarak tanımlanıyor. Neden ortaya bozukluğu, bazılarında da konuşma tanı da çoğunlukla 5 ve 6. dekatlarda başvurmamalıdır, düzenli olarak
çıktığı konusu hala bir bilinmez olan bozukluğu ilk bulgu olabiliyor. Daha konuluyor. Tanı koyma yaşı düştükçe doktor kontrolünde olmaları gerekir.
bu hastalığın ortaya çıkmasıyla ilgili az olasılıkla da bacak kaslarındaki hastanın yaşayabileceği sıkıntıların Bu tutum tedavi süresince hem
bazı varsayımlar bulunuyor. erimeye bağlı olarak düşük ayak da artıyor. Daha geç tanı konulan doktor, hem hasta, hem de hasta
Evrensel faktörler olarak sıralanan ortaya çıkabiliyor. Hasta ayağını hastalarda seyrin biraz daha iyi gitme yakınları açısından en ideal olanıdır.
radyoaktivite, çeşitli zararlı ışınlara kaldıramadığı için yürürken ayak olasılığı olsa da bu kesin bir kural İleri evrelerde artık hastaların
maruz kalmak, zararlı ilaçlara ve parmaklarının takılmasına ve değil. Erken yaşta tanı alıp hastalığı solunum ve beslenme açısından
kimyasal maddelere maruz kalmak, düşmelere neden olabiliyor. çok yavaş ilerleyen hasta olduğu gibi cihazlarla desteklenmesi gerekiyor.
ağır metaller, bazı enfeksiyonlar geç yaşta tanı konup hastalığı çok
(özellikle bazı viral enfeksiyonlar), Hastalar hafif güçsüzlüğü uyuşma hızlı ilerleyen hastalar da olabiliyor. Yapılan hatalar genellikle ileri
beslenmenin iyi olmaması, aşırı gibi algılayabiliyor. İlk bulgulara evrelerde oluyor. Bu durum hasta ya
yük altında kalmak gibi çok farklı genellikle “çok çalıştım, ondandır, İyi Bakım Yaşam Süresini Uzatıyor da hasta yakınları tarafından biraz zor
nedenlerin hastalığın ortaya “çok temizlik yaptım, ondandır,” gibi ALS nedeniyle hastalar iyi kabul edilen süreçler. Hasta solunum
çıkmasında etken olabiliyor. bahaneler oluyor. Bu nedenle de beslenemedikleri ve iyi hareket ya da beslenme eksikliği nedeniyle
Hastaların yüzde on kadarında hafif güçsüzlükler bir süre göz ardı edemedikleri için bazı hastalıklar sıkıntı yaşayabiliyor. Bu nedenle
ise genetik faktörlerin etkili. edilebiliyor. Aynı şekilde yutmayla açısından risk altındalar. ALS’e eşlik doktor solunum ya da beslenme
Bu hastalarda da bazı genlerin ya da konuşma bozukluğuyla ilgili eden bütün ilişkili hastalıklar ALS’nin için cihaza bağlanmak gerektiğini
çalışmaması ya da yanlış çalışması bulgular da çok konuşmaya, alerjiye neden olduğu fonksiyon kayıplarına söylediğinde çok inatçı davranmamak
söz konusu. ya da reflüye yorulabiliyor. bağlı ortaya çıkıyor. Eğer hastaya gerekir.