Page 6 - BİOMEDYA SAYI 27
P. 6
06 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ Temmuz - Ağustos 2020 www.biomedya.com
Dayanıklı malzemeden yapılan veya yangından kaynaklanan toplu kadar eritiyordu. Nihayetinde bir süre
bazı yapılar tamamen toprağa yıkımlar da yerleşmeyi hızla yükselten sonra, molozlardan kurtulmak emek
gömülmüyordu. Ancak arkeolojik nedenlerden biriydi. ve zaman gerektiren bir iş olduğu için
kalıntıların toprak altında eski evlerinin üzerine yeni evler inşa
bulunmasının tek bir nedeni yok. Üst üste yerleşmeler ediliyordu.
Arkeologların kalıntılara ulaşmak için
Bu süreç, içinde birçok nedeni kazmak zorunda olmasının başlıca Doğal afetler
barındırıyor. Aslında bir açıdan nedeni, insan yerleşiminin özellikleri Nehirlere yakın kurulan yerleşmeler,
baktığımızda gerçekten de Dünya’nın ile ilgili. Kentler ya da köyler nehirlerin periyodik aralıklar ile
her sene biraz kalınlaştığını söylemek rastgele yerlerde kurulmuyordu. taşması ve gerisinde bıraktığı bir silt
yanlış olmaz. Çünkü yılda 10.000 ton Genellikle suya, ulaşım yollarına, tabakası yüzünden gömülüyordu.
meteorit tozu Dünya üzerine iniyor. verimli topraklara vb. yakın yerlerde Ayrıca kuru bölgelerde rüzgar sürekli
Ancak yine de arkeolojik kalıntıların kuruluyorlardı. kum ve toz taşıyordu. Örneğin Gize
gömülmesinin nedeni bu değil. platosundaki ünlü Büyük Sfenks,
1817 yılında arkeologlar tarafından
kazılana kadar kafasına kadar toprağa
gömülüydü.
ARKEOLOJİK KALINTILAR NASIL Bazen bir yerleşme, sel veya
Pompeii’yi gömen volkanik patlama
TOPRAK ALTINDA KALIR? gibi bazı doğal afetler nedeniyle
gömülüyordu. Abu Simbel’deki
büyük tapınak, sürüklenen çöl kumu
tarafından kısmen gömülmüştü.
Roma’nın Ostia limanı da olağanüstü
koruma durumunu oluşturan
kumlar tarafından yutulmuştu.
Vadilerde bulunan yerler, yakındaki
yamaçlardan gerçekleşen erozyon
nedeniyle toprakla kaplanabiliyordu.
Bitkiler
Uzun süre önce terk edilmiş
yerleşmeler, yavaş yavaş çürüyen
ve bir üst toprak tabakası
daha oluşturan bitki örtüsü ile
yükseliyordu. Antik kentler tamamen
terk edildiğinde, bitki tohumları
hızla kök salıyor ve havadan
aldıkları CO2’den daha fazla hacim
oluşturuyorlardı. Bu bitkilerin kökleri,
çürüyen bitki maddesinden oluşan
toprağı stabilize ediyor ve yavaş
yavaş katmanların oluşmasına neden
oluyordu.
Taş veya pişmiş tuğla gibi daha
dayanıklı malzemelerden yapılmış
kentler aslında genellikle tamamen
toprağa gömülmüyor. Örneğin Antik
Kasıtlı gömmek Bir yerleşme, su ve yiyecek kaynakları Roma anıtları; ciddi arkeolojik
Arkeologların kazarak ortaya açısından ne kadar iyi bir yere çalışmalara başlamadan önce
çıkardıkları kalıntılar, çoğunlukla kurulmuş olursa olsun; savaş, doğal kumla kaplanma, bitkilerin aşırı
zaman içinde toprağa gömülmüş olsa afet veya hastalık nedeniyle bir anda büyümesi, çöp birikimi vb. nedenlerle
Neden arkeolojik da bazen yapıldıkları dönemlerde terk edilebiliyordu. Antik dünyada yarı gömülmüş olsa da çoğunlukla
kalıntılar hep toprak özellikle toprağa gömülmüş oluyor. birçok yerleşmede sürekli olarak görünür kalır. Asıl sorun, Ortaçağ ve
Örneğin mezarlar ve çöp çukurları binlerce yıl yaşandı ve en sonunda, sonrasında yeni binalar inşa etmek
altında bulunuyor? bunlardan bazıları. Ya da daha iyi tarım koşullarının kötüleşmesi veya için görünür olan antik yapıların
bildiğimiz üzere Göbeklitepe de bir salgın gibi dış koşullardaki bazı bir kısmının sökülerek tekrar
Neden her şey uzun bir süre kullanıldıktan sonra değişiklikler nedeniyle buralar terk kullanılmasıydı.
yüzeyde değil? toprağa gömülmüştü. Ancak bunları edildi. Ancak genellikle bir süre sonra
saymazsak, kalıntıların zaman içinde bu noktaya yeniden yerleşiliyordu. Örneğin Peru’da, Kolomb öncesi
Geçmiş kalıntıları toprağa gömülme konusunda oldukça Aynı yere sürekli olarak yerleşilmesi dönemden günümüze kadar hemen
gömen bu toprak fazla nedeni var. ve eski yerleşmenin kalıntılarının hemen hiç bozulmadan ulaşan
üzerine yapılan inşa çalışmaları, kalıntılardan biri olan Machu Picchu;
nereden geliyor? Taşınan malzemeler giderek bir höyük oluşturuyordu. yüksek bir tepeye yapılmıştı ve Eski
Bir yerleşmede yaşayan insanlar, Aslında bir noktadan sonra bu Dünya tarafından keşfedildiğinde
Dünya yüzeyi, bir sürekli olarak gıda ve yapı höyükler, yerleşmek için özellikle toprağa gömülmemişti. Ancak her
ağacın gövdesi gibi malzemeleri ithal ediyor veya seçilmiş de olabilirdi. Çünkü etrafına tarafını bitki örtüsü kaplamıştı.
topluyorlardı. Fakat atık ve çöplerden kıyasla yüksekte olması, herhangi
gittikçe kalınlaşıyor kurtulmak, “karşılıksız” bir emek bir tehlikeye karşı da avantajlar Kaynak: https://arkeofili.com/arkeolojik-
mu? gerektirdiğinden daha düşük bir sağlıyordu. kalintilar-nasil-toprak-altinda-kalir/
önceliğe sahipti. Zaman içinde
yerleşme yakını alanlarda ya da Dünyanın birçok yerinde, mesela
sokaklarda çöp ve diğer atıklar Mezopotamya’da ana yapı
birikiyordu. Birkaç yüzyıl sonra malzemeleri çok dayanıklı olmayan
ise ayak basılan yüzey o kadar kerpiçti. Kaçınılmaz olarak er ya da
yükseliyordu ki, yerleşme yapay geç kerpiç bir ev çöktüğünde, yağmur
bir tepe üzerinde kalıyordu. Savaş bu molozları düz bir lapa yığını olana
