Page 23 - BİOMEDYA SAYI 45

23
www.biomedya.com TEMMUZ - AĞUSTOS 2023 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

Spor salonlarında, tıp ve sağlıklı ya- kütle veya kas inşa ederek bazı hüc- rejimini artırmak da metabolizmayı tutarlı bir aralıkta tutmak için diğer
şam sitelerinde ve sosyal medyada re türlerinin miktarını değiştirmektir. hızlandırmanın ve kilo vermenin ke- aktiviteler için enerji ihtiyaçlarını
“metabolizmanızı hızlandırın” ifadesi Daha fazla kas, daha fazla metabolik sin bir yolu gibi görünebilir. Urlacher, azalttığı varsayımında bulundu.
çokça kullanılıyor. Takviye pazarla- olarak zorlu kas hücresi anlamına “En büyük efsanelerden biri, muhte-
macıları bunu gerçekleştirecek hap- gelir ve bu da daha yüksek bir din- melen insanların her gün harcadı- Aralıklı oruç ve diğer zamanlanmış
lar vaat ediyor, sağlık uzmanları diyet lenme metabolizmasına dönüşür. Ur- ğımız kalori miktarında uzun vadeli yeme rejimleri sonuçta kalori alımını
rutinlerinin hızı artıracağına yemin lacher’a göre, bu kütledeki bireysel değişiklikler yapmanın kolay oldu- azaltarak bazal metabolizmanın ya-
ediyor ve muhtemelen çoğumuz 30’lu farklılıklar, metabolizmadaki kişiden ğunu düşünmeleridir” diyor. Kanıtlar vaşlamasıyla ilgili benzer endişelere
yaşlarımızdan itibaren yaşlanmanın kişiye değişimin çoğunun altında yat- bunun yerine günlük enerji harcama- yol açmaktadır. Roberts, bu fikrin de
metabolik motorumuzun verimliliği- maktadır. Aynı vücut ağırlığına sahip sının bir sınırı olduğunu gösteriyor. kesin bir bilim tarafından doğrulan-
ni azalttığını düşünüyoruz. Ve bunla- ancak yağsız kütlelerinin yağa oranı Eğer bu sınırı aşmaya çalışırsanız, madığını söylüyor.
rın neredeyse hiçbiri doğru değildir. farklı olan iki kişi aynı miktarda kalori vücut diğer aktivitelerdeki metabo-
alsalar da kilo alma sonuçları farklı lik harcamaları ayarlayarak sınırların Giren kalorilerin çıkan kalorileri et-
Duke Üniversitesi Küresel Sağlık olabilir. Bunun nedeni, metabolik içine geri döner. kilemesinin bir yolu var. Urlacher,
Enstitüsü’nde evrimsel antropolog olarak aç olan hücrelerin, daha az “Tüm bunlardaki en büyük kara
olan Herman Pontzer, metabolizmayı aç olan hücrelere göre bu kalorilerin Urlacher, “Vücuttaki her metabolik kutu unsurlarından biri, yiyecek-
“kalıcı ya da gerçek bir şekilde” hız- daha fazlasını tüketecek olmasıdır. aktivite veya sistem birbirine bağlıdır lerin termik etkisidir” diyor ve bir
landıracak bir yöntem olmadığını ve haftalar ve aylar boyunca daha kişinin yiyecekleri sindirirken ne
söylüyor. Tufts Üniversitesi Jean Mayer USDA fazla egzersiz yapmaya başlarsanız, kadar enerji yaktığına atıfta bulunu-
Yaşlanma Üzerine İnsan Beslenme- vücudunuz uyum sağlar ve genel gö- yor. “Bu, bazal metabolizma ve aktif
Bazal ya da dinlenme metabolizma si Araştırma Merkezi’nde beslenme revler için daha az kalori harcamaya enerji harcamasına ek olarak genel
hızı, hiçbir şey yapmadığımız za- araştırmacısı ve Enerji Metabolizması başlar ve eski haline geri döner” di- enerji harcamanıza katkıda bulunan
manlarda hücreler tarafından ger- Ekibi lideri olan Susan Roberts, “Spor yor. Bu enerji telafisi, haftada daha bir başka unsurdur.” Bilim insanları
çekleştirilen çalışmayı ifade eder. Bu, salonuna gider ve başarılı bir şekil- fazla kilometre yapmanın neden bu termal etkinin bir insanın her
hücreler kan dolaşımını ve akciğer- de biraz yağ kaybedip biraz kas ka- fitness ve diğer kazanımlar sağlaya- gün yaktığı enerjinin yaklaşık yüzde
lerin çalışmasını sağlarken hayatta zanırsak, metabolik hızı artırmada bildiğini ancak kilo üzerinde çok az 10’unu oluşturduğunu düşünüyor.
olmanın temel uğultusudur. Resmi çok küçük bir sonuç elde ederiz” etkisi olduğunu açıklayabilir. Egzersiz Ancak proteinin parçalanması kar-
olarak, bu temizlik görevleri için diyor. “Vücut kompozisyonunu de- yapan kişiler, ek enerji harcamasını bonhidratlardan daha fazla enerji
kullanılan dakika başına kaloridir. ğiştirmek biraz fark yaratabilir ama telafi etmek için kalori alımını da gerektirdiğinden, Urlacher “dolayı-
Waco, Tex’teki Baylor Üniversitesi’nde çok fazla değil.” Urlacher, kilo kaybı artırma eğilimindedir. sıyla yedikleriniz de enerji harcama-
antropolog ve insan evrimsel biyo- açısından spor salonu ziyaretinin nızı doğrudan etkiliyor” diye ekliyor.
loğu olan Samuel Urlacher, bunun zamanlamasının da küçük bir fark PEKI EGZERSIZ YAPIP KALORI Protein ve lif ayrıca dolaylı olarak
yaşa bağlı olarak her gün yaktığınız yaratabileceğini söylüyor. “Günün ALIMINI KISITLARSANIZ kişinin kalori alımını azaltmasına
toplam kalorinin yaklaşık yüzde 50 erken saatlerinde egzersiz yapanlar METABOLIZMA NASIL DEĞIŞEBILIR? da yardımcı olabilir. Roberts, “100
ila 70’ine denk geldiğini söylüyor. kilo verme konusunda daha başarılı kalorilik şekere karşılık 100 kalori-
Yaygın bir algı, daha yüksek bir me- oluyor çünkü bu, gün boyunca iştahı Bazı fitness uzmanları çok az kalori lik protein ve lif yiyorsanız, yüksek
tabolizmaya sahip olmanın, kilo al- kontrol etmeye yardımcı oluyor.” alımının “metabolizmayı yavaşlata- proteinli ve yüksek lifli diyetle daha
madan daha az şey yaparken daha cağını” öne sürmektedir. Roberts, bu uzun süre tok hissedeceksiniz” diyor.
fazla yemekten kurtulabileceğiniz Sezgiler, tempolu bir dinlenme kalp algının bir kısmının, NBC’nin 2004
anlamına geldiğidir. Ancak Pontzer, atış hızının da artan bazal metaboliz- yılında başlayan ve 12 yıl süren rea- Bu, proteini artırmanın her derde
bazal metabolizma ile kilo arasındaki ma ile ilişkili olacağını fısıldayabilir, lity TV programı The Biggest Loser’ın deva bir metabolik ilaç olduğu an-
ilişkinin karmaşık olduğunu söylü- ancak durum böyle değildir. Pontzer, birkaç katılımcısı üzerinde yapılan lamına gelmez. Roberts, metaboliz-
yor. “Ne kadar büyük olursanız, o bir kişinin dinlenme halindeki kalp bir çalışmadan kaynaklanabileceğini ma hızlandırıcı veya kilo verdirici bir
kadar çok hücreden oluşursunuz ve atış hızının dakikada 50, diğerinin ise söylüyor. Ulusal Sağlık Enstitüleri’n- taktik olarak protein alımını artırma
o kadar çok enerji yakarsınız çünkü 70 olmasının, daha yavaş dinlenme deki araştırmacılar, 14 yarışmacıyı konusunda “Yüksek proteinli bir di-
metabolizmanız tüm hücrelerinizin hızına sahip kalbin dokulara oksijen dizide yer aldıkları süre boyunca yetin her şeyi düzelteceğini varsay-
tüm gün çalışmasıdır” diye ekliyor. ulaştırmada daha verimli olabileceği ve sonrasında altı yıl boyunca takip mak, sağlıklı bir aralıktaki diyetlerle
Ancak Pontzer, daha fazla hücre ol- anlamına geldiğini söylüyor. etmiş ve çoğu katılımcının kaybettik- ilgili veriler tarafından gerçekten kar-
duğu için her bir hücrenin daha aktif lerinin çoğunu geri kazandığını tespit şılanmayan yaygın bir inançtır” diyor.
olmadığını ya da dakikada daha fazla Egzersiz testi araştırmacısı ve Loui- etmiştir. Buna ek olarak, yarışmanın
kalori yakmadığını söylüyor. siana Eyalet Üniversitesi Pennington sonunda düşen bazal metabolizma Yağsız kütleyi korumaya odaklanmak,
Biyomedikal Araştırma Merkezi’nde hızları altı yıl sonra hala başlangıç se- aldığınız kalori türlerini yönetmek ve
Bu hücrelerin her birinin ne kadar Çekirdek ve Kaynaklardan sorumlu viyesinin altındaydı. Ancak o zaman- iyi uyumak gibi temel konulara dik-
enerji kullandığı vücuttaki rolüne yönetici yardımcısı olan Jennifer dan bu yana “beslenme biliminde bu kat etmek, metabolizmayı optimum
bağlıdır. Kas, sinir ya da karaciğer Rood, “Dinlenme kalp atış hızının [bulgunun] tekrarlandığını görmedik” seyirde tutmanın en iyi yolu olabi-
dokusunu oluşturan hücreler, yağ daha çok fitness seviyeleriyle ilgili diyor Roberts ve ekliyor: “Ben şah- lir. Sadece bir mucize beklemeyin.
dokusunu oluşturan hücrelerden olduğunu düşünüyorum” diyor. “Bel- sen bunun tekrarlandığını görmek Roberts, bu etkilerin bir araya gel-
daha fazla enerji kullanır. Bazı faktör- ki de dolaylı olarak, [eğer] daha form- isterdim. Bilimin bu önemli sağlık ko- mesinin mümkün olduğunu, ancak
ler enerji kullanımında geçici deği- daysanız ve daha fazla kas kütleniz nularında bilinçli olması gerekiyor.” toplamda bile “çok büyük etkilerden
şikliklere neden olabilse de hücreler varsa, daha yüksek bir metabolizma Bazı uzmanlar, katılımcılar uzun bir bahsetmediğimizi” söylüyor.
genellikle rolleri için yeterli olan bir hızına sahip olursunuz.” süre boyunca fiziksel aktivitelerini
hızda ilerler. Metabolizma iğnesini artırdıkları için, vücutlarının enerji Kaynaklar: Scientific American
dürtmenin bir yolu, daha fazla yağsız Daha fazla kalori yakmak için egzersiz kullanımını Urlacher’ın tarif ettiği gibi www.bilimoloji.com