Page 16 - BİOMEDYA SAYI 49

16 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ MART - NİSAN 2024 www.biomedya.com

1994 YILINDAN BERİ

28 TRİLYON TON

BUZ ERİDİ

Daha kötü senaryolar da
yolda: Baktığımız her yerde Avrupa Uzay Ajansı'na (ESA) göre, "bir TÜRKIYE'DE IKLIM DEĞIŞIMI BILINCI VE
trilyon ton buz, 10x10x10 kilometre öl- BILIM KARŞITI KOMPLOCULUKLA BAŞA Diğer araştırmalar Grönland'ın eriyen
kriyosfer felâketiyle karşı çülerinde bir buz küpü olarak düşünü- ÇIKMA YÖNTEMLERI buzunun geri dönüşü olabilecek noktayı
lebilir". çoktan geçtiğini gösteriyor. Güneyde,
karşıya kalıyoruz. Öte yandan, yükselen atmosfer sıcak- Antarktika buz tabakasını tutan buz ta-
Dünya'nın buzullarındaki bu kayıp açık lıkları da yüzen buz kütlelerine zarar bakalarının yarısından fazlası bükülme-
bir biçimde hızlanıyor ve korkunç so- vermeye başladı ve en eski ve en kalın nin eşiğinde. Baktığımız her yerde kri-
Tüm dünyada kara ve sudaki buzulla- nuçlara yol açması da artık neredey- plakaların bile kırılmasına neden oldu. yosfer felâketiyle karşı karşıya kalıyoruz.
rın erimesi iklim değişimiyle birlikte se kaçınılmaz. Atmosfer sıcaklıkları Bu tür bir erime, deniz seviyesinin yük-
giderek hızlanıyor. Uydu görüntüleri, artmaya devam ederken ve okyanus selmesine doğrudan katkıda bulunmasa Kaynaklar:
Grönland ve Antarktika'nın yanı sıra sıcaklıkları da bu artışı takip ederken, da bir tehdit olmadığı anlamına gelmez.
Arktik ve Güney Okyanuslarında 1994 dünya genelinde eriyen deniz buzu ve ↗ 28 Trillion Tonnes of Ice Have
yılından beri 28 trilyon tondan fazla bu- dağ buzulları iklim değişikliğine yenik Örneğin, kutup deniz buzunun en önem- Melted Since 1994, on Track With
zun eridiğini ortaya çıkardı. Eriyen bu- düşüyor. li rollerinden biri, kutupları serin tut- Worst-Case Scenarios. Science-
zun büyüklüğü yaklaşık olarak Birleşik maya yardımcı olur ve Güneş'ten gelen Alert/Carly Cassella (accessed
Krallık kadar ve 100 metre kalınlığında. Uydu gözlemleri, özellikle Grönland, radyasyonunu uzaya geri yansıtır. Deniz January 31, 2021). https://www.
Yapılan analizler, Arktik deniz buzundan Alaska ve güney And Dağları'ndaki bu- buzulları eridikçe, okyanus ve atmos- sciencealert.com/the-rate-at-w-
ve Antarktika buz tabakasından eriyen zulların iklim değişikliğinden en çok fer tarafından absorbe edilen güneş hich-earth-s-ice-is-disappearing-
buzun bu kütlenin yarısını oluşturdu- etkilenen bölgeler olduğunu ortaya enerjisi artar ve bu durum da kutup- is-on-track-with-our-worst-fears
ğunu ortaya koyuyor. koyuyor. Buralardaki buzullar, Dünya'nın ların Dünya'nın herhangi bir yerinden
toplam buz hacminin yalnızca yüzde daha hızlı ısınması anlamına gelir. Bu ↗ Arctic sea ice thickness, volume,
University of Leeds'den Thomas Slater'a 1'ini oluşturmasına rağmen, araştırma- sadece deniz buzunun erimesini hızlan- and multiyear ice coverage: los-
göre, buz tabakaları artık Hükümetler cılar, tüm küresel buz kaybının neredey- dırmakla kalmaz, aynı zamanda deniz ses and coupled variability (1958–
arası İklim Değişikliği Paneli tarafından se dörtte birini oluşturduğunu buldular. seviyelerinin yükselmesine neden olan 2018). Environmental Research,
belirlenen en kötü küresel ısınma se- buzulların ve buz tabakalarının erime- (2018). https://iopscience.iop.org/
naryolarını takip ediyor. Deniz suyunun 1994 ve 2017 yılları arasında, uydu göz- sini de hızlandırır. article/10.1088/1748-9326/aae3ec
bu ölçekte yükselmesinin de kıyı top- lemleri, dağ buzullarından 6.1 trilyon
lulukları üzerinde çok ciddi etkilerinin ton; Grönland buz tabakasından 3.8 tril- Araştırmacılar, deniz seviyesinin her ↗ Sea-ice-free Arctic during the Last
olması bekleniyor. yon ton ve Antarktika buz tabakasından santimetre yükselmesi için bir milyon Interglacial supports fast future
ise 2.5 trilyon ton buz kaybı yaşandığını insanın yerinden edilme tehlikesiyle loss. Nature, (2020). https://www.
Bilimin yıllardır bizleri uyardığı iklim ortaya koyuyor. karşı karşıya olacağı tahmininde bu- nature.com/articles/s41558-020-
değişimi gerçeği, artık hiçbir yavaşla- lunuyor. Dahası, dağ buzulları birçok 0865-2
ma ibaresi göstermeden tam önümüz- Tüm bu erime deniz suyu seviyelerin- yerel topluluk için kritik önemdeki tatlı
de duruyor. 23 yıllık uzun bir çalışma de 35 mm yükselmeye neden oluyor ve su kaynaklarıdır. Veriler geldikçe, bilim ↗ Earth's ice imbalance. The Cr-
süreciyle, araştırmacılar küresel buz daha dirençli olmasına rağmen Güney insanların uyardığı korkunç senaryolara yosphere, (2021). https://tc.coper-
kaybı oranında yüzde 60'a yakın bir buzulları da parçalanmaya başlıyor. hep biraz daha yaklaştığımız gerçeğiyle nicus.org/articles/15/233/2021/
artış gözlemledi. Daha geçen yıl, Arktik 2012 yılından beri, Antarktika'daki buz karşılaşıyoruz. Eğer her şey aynı şekilde
Okyanusu'ndaki yüzen buz örtüsü, uydu kaybı hızı, önceki 20 yıla kıyasla üç katı- devam ederse, bazı araştırmacılar Kuzey ↗ Gürkan Akçay/ https://bilimfili.
kayıtlarının başladığı 1979'dan bu yana na çıkmış durumda ve bu çoğunlukla da Kutbu'nda 2035 yılına kadar neredeyse com/kategori/cevrebilim
en düşük düzeyine ulaştı ve Antarktika, yaygın buzul erimesi ve buz tabakaları- buzsuz kalma ihtimali olduğunu ileri
daha önce benzeri görülmemiş bir eri- nın incelmesinden kaynaklanmaktadır. sürüyor.
me olayı yaşadı.