Page 8 - BİOMEDYA SAYI 02
P. 8
Kişiye Özel Modern Kanser Tedavisi:
Genetiği Değiştirilmiş
CAR-T Hücre Terapisi
Cihan Taştan
PhD, Mikrobiyoloji, Newyork Üniversitesi
Genetiği değiştirilerek yüzeyinde Kimerik Antijen içi sinyal yolağını aktifleştirerek çoğalmaya, sitokinler
Reseptörü (Chimeric Antigen Receptor-CAR) üretmeye ve tanıdığı hücreyi öldürebilmek için
üretmesi sağlanan hastanın kendi T hücreleri sitotoksik moleküler salgılamaya başlar.
ile sadece kanserli hücreleri tanıyıp öldürebilen
eğitimli hücreler geliştiriliyor. CAR-T hücreleri ile
kanserli hastalar üzerinde gerçekleştirilen ilk klinik
çalışmalarda, kanserin geriletilmesinde umut verici
gelişmeler edinildi. Bilhassa CD19 molekülü üreten B
hücrelerindeki kanser türlerinde CD19’u tanıyabilen
CAR-T hücre tedavisiyle sağlanan ilk klinik
başarılar, diğer kanser türlerinde de aynı yaklaşımın
kullanılması adına güven verdi. CAR-T hücreleri ile
yapılan klinik tedavilerden çıkarılan derslerle, diğer
hematolojik kanser veya solid tümör türlerinde 30 yıla yakın sürdürülmekte olan çalışmalarda
de CAR-T hücrelerinin kullanılabilmesi için spesifik çeşitli versiyonlarda CAR-T hücreleri geliştirildi.
antijen bulma çalışmaları sürüyor. Kanserli hücreleri daha etkili tanıyıp öldürebilmesi
CAR-T hücre tedavisinde kullanılan T hücreleri, için CD3zeta aktifleşme sinyal parçası ile birlikte
kanserli hastadan izole edildiği için doku uyuşmazlığı CD28 veya CD137 proteinlerinin sinyal parçaları
gibi bir problem de ortadan kaldırılıyor. Genetiği ile birleştirilerek ikinci ve üçüncü versiyon CAR-T
modifiye edilmiş ve bir bakıma kansere karşı özel hücreleri üretildi. İlk yapılan CAR-T hücreleri 16 yıldan
eğitilmiş CAR-T hücreleri, tekrar T hücresi alınan fazla bir süre vücut içinde etkisini sürdürebildiği ve
hastaya transfer edilerek, vücuttaki kanserli hücreleri kanserli hücrelerin tekrar çoğalmasını önleyebildiği
spesifik olarak öldürmek için programlı halde gösterildi. Bu kadar uzun süre vücut içerisinde
kanda uzun yıllar dolaşıyor. Belirli bir antijene karşı dolaşabilen CAR-T hücreleri, geriletilmiş kanserlerin
geliştirilmiş CAR-T hücresi (örneğin CD19 antijenine tekrar nüksetmesini ve vücuda yayılmasını
karşı), o antijeni üreten tüm kanserli hücreleri önleyebilmesi açısından kemoterapi ilaçlarına kıyasla
tanıyabiliyor. İlk olarak CD19’a spesifik CAR-T çok yararlı bir özellik olarak görülüyor.
hücreleri ile yapılan klinik çalışmalarda %90’a varan
kanseri geriletme başarısı, genetiği değiştirilmiş T Genetiği Modifiye Edilmiş CAR-T hücreleri ile
hücreleri ile kanser tedavisinin şu an çeşitli ülkelerde yapılan klinik çalışmalar umut ışığı oldu!
tedavi olarak kullanılmaya başlanmasına sebep Hematolojik (kan hücresi kökenli) B hücresi kanser
Moleküler biyoloji ve genetik oldu. Bu başarıyı takip eden diğer araştırmalar, hastalığına (B-ALL) sahip 32 yetişkin ve iki çocuk
farklı kanser türleri için de CAR-T hücresi geliştirme
modifikasyon teknoloji ve çalışmalarına hız verdi. hasta üzerinde CAR-T hücre tedavisi ile yapılan klinik
çalışmalarda %90’a varan tamamen iyileşme başarısı
olanaklarının gelişmesi ve yakalandı (NCT01044069, NCT01626495).
ucuzlaması yıllardır kemoterapiye İkinci ve üçüncü versiyon (CD3zeta-CD28 ve/veya
sınırlı olan kanser tedavilerinde CD137) genetik modifikasyonlar ile dayanılıklığı
ve yaşama süresi uzatılan CAR-T hücreleri ile solid
bir çağın kapanıp yeni bir çağın tümörlerin ve hematolojik diğer kanser türlerinin
açılmasına sebep oldu. Kemoterapide geriletilebilmesi için klinik çalışmalar da son hızla
kullanılan ilaçlar ile sadece kanserli devam ediyor. Şu an Amerika’da ondan fazla enstitü
ve klinik hastanelerde, Multiple Myeloma, Acute
hücrelerin değil; vücuttaki sağlıklı Myeloid Leukemia ve birçok solid tümörlere (Prostat
hücrelerinde ölmesinden dolayı kanseri, Glioma, Sarkoma, Pankreas kanseri) karşı
sürdürülen tedavi çalışmaları, milyonlarca kanser
bilim insanları kanserli hastaya özel Kimerik Antijen Reseptörleri (CARs), hücre yüzeyinde hastasının tedavi olabilme umudunu canlı tutmaya
kişisel terapi teknikleri geliştirmek antijen tanıyan bir antikor parçasına sahiptir. Tek devam ediyor…
üzere yoğun çaba gösteriyorlar. zincirli değişken antikor parçası (scFv), kansere
spesifik antijeni tanıdığında aktifleşerek hücre
Bu girişimlerden en umut verici içerisine sinyali gönderebilmesi için doğal T hücre Kaynak:
Jackson H, Rafiq S, Brentijens R. Driving CAR-T cells forward.
alınan sonuçlardan biri de ‘Genetiği reseptörünün sinyal yolunda bulunan CD3zeta parçası Nature Review. 2016
Değiştirilmiş CAR-T Hücre Terapisi’... ile birleştirilmiştir. Böylelikle CAR-T hücresi, antijene
duyarlı antikor başlığı (scFv) ile antijeni tanıyıp hücre
8