Page 11 - BİOMEDYA SAYI 02

www.biomedya.com

Yaşam için

473 gen

yeterli!

2000 yılında insan kalıtımının Bu sorun bundan sonraki çalışmalarla çözülmeye işlevleri öğrenilebilir) araştırmacılar önemli bir buluş
(İnsan Genomu) çözülmesinde Craig çalışılacak. Minimal genli organizmalarla araştırmanın yaptıklarına inanıyorlar.
Venter’in önemli bir katkısı olmuştu. daha kolay olması nedeniyle (örneğin bazı yeni (Kaynak:http://science.sciencemag.org/content/351/6280/aad6253)
genler ilave edilerek nelerin yaşandığı izlenip,
Venter şimdi yeni bir gelişmeye
daha imza attı ve şirketinin
laboratuvarlarında yalnızca 473
genle yaşayabilen yapay bir bakteri
üretildi. Yeni bakteri bu açıdan
“minimalist yaşam” alanında bir
dünya rekoru kırmış oldu.

Yaşam cetvelinin diğer ucunda ise Paris japonica
bitkisi var. Zambak ailesinden olan bitkinin kalıtımı
insanınkine kıyasla aşağı yukarı 50 misli büyük.
Ve yaklaşık olarak 22.000 genden oluşuyor. Doğal
canlılar arasında “minimalist yaşam” rekoru, 525 gen
ile Mycoplasma genitalium bakterisindedir.

İşte Venter ile çalışan ekip tarafından üretilen “Syn
3.0” şimdi bu bakterinin rekorunu kırdı. Adından da
anlaşıldığı gibi Syn 3.0 yapay olarak üretilen ilk canlı
değil. Venter ile çalışan araştırmacılar 2010 yılında bir
bakterinin tek bir kalıtım parçasını üretmişlerdi. Syn
1.0 olarak isimlendirilen bu hücre sadece üzerinde
depolanmış maddeleri üretiyordu.

Son araştırmadaki soru ise şuydu: Yapay bir
bakterinin yaşayabilmesi ve bölünebilmesi için
Syn 1.0’deki kaç gen yeterli olabilir? İlk deneyde
araştırmacılar kalıtım hakkındaki tüm bilgilerden
yararlanarak, masa başında bu tür bir minimal
organizma tasarlamaya çalıştılarsa da başarılı
olamamışlar. Halihazırdaki biyoloji bilgimiz yaşayan bir
organizmayı tasarlayıp, üretmek için yeterli olmadı.
Başarıya giden yol “deneme” ve “ hata” diyor Venter.

Uzmanlar Syn 1.0’ın 901 genden oluşan kalıtımını
sekiz parçaya ayırdıktan sonra genleri ayırmış
ve sonuçları Mycoplasma capricolum bakterisine
aktarmışlar. Neredeyse tüm vakalarda hiçbir
sonuca ulaşılmamış. Minimal DNA’lı yapay hücreler
hayatta kalamamış. Ancak birkaç denemeden sonra
araştırmacılar nihayet Syn 3.0 olarak isimlendirdikleri
varyanta ulaşabilmişler.

Yapay bakterinin kalıtımı yarı yarıya küçük olmasına
rağmen, neredeyse yaşam için gerekli tüm işlevlere
sahip. Gerçi bakteride protein maddeleri üreten
genlerin hemen hemen hepsi eksik ama bilgi
aktarımı ve ekspresyon için gerekli genlerin çoğu var.
Bununla birlikte 473 genin tam olarak neleri yerine
getirdiklerini Venter’ın ekibi henüz söyleyemiyor.
Genlerin üçte birinin işlevi bilinmiyor.