Page 2 - BİOMEDYA SAYI 12

02 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ Ocak - Şubat 2018 www.biomedya.com

BIYOLOJIK SILAH VE SIVRISINEK ARASINDA

Karşı görüş diyor ki: Saf tek ülke DNA’sı Londra metrosunda gelişen sivrisinekler vermediği biliniyor. Bu mantık içinde
yok, herkes karışık. Dolayısıyla o DNA’ya var: Yumurtlamak için kan emmeye artık ‘öldüren sivrisinek’ yapmışlar.
özgü virüs geliştirilemez. Belki DNA’sı hiç ihtiyaçları yok. Ve kış uykusuna yatmıyorlar, Rastgele yüzlerce dönüm alanda zehir
İnsanın DNA başkalarıyla karışmamış ve izole yaşayan soğuktan etkilenmiyorlar. New York, Los sıkmak, ilaçlama yapmak yerine sivrisineğin
özelliklerine göre küçük kabileler için böyle bir silah mümkün. Angeles gibi büyük ABD kentlerinde de kendi kendine yok olması, akla yatkın.
benzer türün geliştiği bildiriliyor.
Ancak hastalık erkek sivrisineğe nasıl
Ancak günümüzde ülkeler ya da coğrafyalar
virüs geliştirip, sonra çok karıştığı için bütün insanların DNA’sı Üstelik bu haşarat kendi kendine ortama yüklendi ve orada kalacak mı?
da bir ülkeye ya da birbirinin çok benzeri. O yüzden coğrafyaya uyup değişiyor. İnsan eliyle bozulan, Bir İngiliz firması olan Oxitec’in ‘genetik
etnik gruba ölümcül özgü biyolojik silah olmaz. kontrolden çıkan ve laboratuvarda değiştirerek’ geliştirdiği sivrisinekler
ABD’de olay yaratmıştı. Bu yöntemde
Peki yine de DNA’ya bakıldığında neye
gelişenler bunlar değil.
hastalık yaymak dayanıklı neye dayanıksız olduğu erkek sineklere genetik hastalık veriliyor,
mümkün mü? Henüz bulunamaz mı? Bulunur. Sonrası da niyete NİYET BELKİ İYİ, SONUÇ BELİRSİZ dişi ile çiftleşen erkeğin gen hastalığı hem
dişiyi öldürüyor, hem de yeni yumurtaları
bağlı...
net sonuç noktasına Rusya bu gelişmeler sonucu, ‘Biyolojik Kötü maksatlı biyolojik savaş girişimleri bir durduruyordu. Bu sinekleri Zika virüsü de
gelinmediğini ama bu Güvenlik, DNA Koruma Kanunu’ yazmaya yana, DNA değiştirerek görünüşte faydalı görülen Florida’da denemeye kalktılar, yine
ABD Çevre Koruma Dairesi onay verdi,
başladı. Birkaç haftaya yasalaşacak.
yolda hayli uğraşıldığını Ülke içinde ‘yabancı’ sayılan sağlık bilimsel adımlar da atılıyor. Ancak bu ancak bölge halkı ayaklandı.
adımların da umulmadık olumsuz sonuçlar
anlıyoruz. Tartışma laboratuvarlarından kuşku duyuyorlar. yaratması, kontrolden çıkması ve başka Ayaklanma çok da haksız değildi, çünkü
bu şirketler ‘yalnızca erkek sineği doğaya
sürerken, sivrisinekler İthal edilen gıdaya da güvenmiyor ve felaketlere yol açması ihtimali var. İnsanın salıyoruz, insanları dişi sivrisinek sokar’
denetliyorlar.
doğal düzenle oynamasının sonuçlarını yeni
laboratuvarda biyolojik yaşamaya başlıyoruz. derken, erkek - dişi ayrımını makineyle,
silah olarak geliştiriliyor. TAHTAKURULARI FİRST CLASS Mesela hastalık yayan sivrisinekle hatta çoğu kez elle yapıyorlar. Onbinlerce
sivrisinek arasından birkaç dişinin
UÇMUYOR MU?
mücadele için yeni bir yöntem: Sivrisinek
türünü hasta edecek virüs taşıyan erkek laboratuvarda geliştirilip salınmayacağına
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e dair hiçbir garanti yok. Laboratuvarda
önceki hafta bir konferansta ‘Yabancılar Geçen Ay, Vancouver-Kanada Londra sivrisinekler laboratuvarda geliştirilsin, geliştirilmiş dişi sivrisinekleri doğaya
bizim kapalı devre TV sistemlerine girip Rus seferi sırasında İngiliz British Airways sonra doğaya salınsın. Bu sivrisinekler, salınca ne olacağına, şu an yeni bir film
halkının görüntülerini topluyor’ dendi. uçağında kadın yolcu ve kızı aşırı kaşınmaya insana hastalık bulaştıran dişileri bulup senaryosu yazılabilir.
Putin de ‘Evet görüntüler toplanıyor, başladılar. Bakınınca, oturdukları çiftleşsin. Sonra erkekten geçen hastalık
tamam. Asıl biliyor musun, ülke çapında koltuklarda onlarca böcek: Tahtakurusu sonucu dişi hem yumurtlayamasın, hem Başka? Bu sivrisinekler laboratuvarda
biyolojik malzeme topluyorlar’’ deyince olduğunu fark ettiler. Uçak doluydu, yerleri de ölsün, böylece hastalık yayan sivrisinek antibiyotiklerle güçlendiriliyor. Bu
ortalık karıştı. değiştirilemedi, koltuklar boşaltılamadı kolonileri yok edilsin… güçlendirmeden sonra doğaya
Putin, yabancı bir gücün Rusya’daki etnik ve 9.5 saatlik uçuş yolcular için işkence, karıştıklarında ne olacağı belirsiz...
gruplardan profesyonel ve sistemik tahtakuruları için ise ziyafetle geçti. Bir film senaryosu daha gerçek oluyor. Bu Laboratuvar imalatı sivrisineklerin kendi
biçimde DNA, sıvı ve organ ve doku Dünyanın marka havayollarından birinin işi yapacak olan ve bir özel şirket tarafından aralarında koloni kurup beklenmedik işler
örnekleri topladığını söyleyip sordu, “Asıl uçağında tahtakurusu? ‘Yeni Normal’lerden geliştirilen sivrisinekler, yıllar süren yapması, düşük de olsa bir ihtimal. En kısa
bunu neden yaptıklarını bulmak gerek… biri... Dünyanın marka kenti New York’ta çekişmeden sonra Amerikan Çevre Koruma yoldan bu sivrisineklerin doğada gelişip
Ama korkmayın. Ne yapıyorlarsa yapsınlar, birkaç yıl önce otellerde tahtakurusu salgını Dairesi’nden onay aldı. Şirket, hastalık sonra da insanlara saldırmayacağına dair
biz de onları durdurmak için ne yapacaksak başlamıştı. İlaçlama ile önü alınamadı, taşıyan laboratuvar sivrisineklerini ABD’nin garanti yok.
yapacağız” dedi. çünkü ilaca dirençliydiler. 20 eyaletinde satacak. Alımların önce Bütün bu itirazlara karşı şirket ‘bu çok çok
Bilim diyor ki: Kentleşme sonucu ortama belediyelerden gelmesi bekleniyor. Evler, düşük-ihmal edilir bir ihtimal’ diyor, ya da
Rusya biliyor ki, DNA örnekleriyle biyolojik adapte olup değişen, güçlenen hayvan bahçeler için de uygun miktarda sivrisinek iddianın bilimsel olmadığını savunuyor.
silah geliştirmek mümkün. Putin de biliyor türleri artıyor. 20 yıl önce kentlerde satışı olacak. Sonuçta Florida’daki tepki, şirketin geçen
ki ‘biyolojik örnek’ deyince herkes korkacak. tahtakurusu duyulmamıştı. Kent ortamına Sivriler pahalı. ‘Kişi başına 1 dolara geliyor, yılki deneyini önledi. Ama Florida’da
‘Etnik Bomba’ diyorlar. uydular ve şimdi hem yayıldılar, hem de diye bir laf var’ Yani 1 milyon nüfuslu bir yapamadılar, şimdi Houston Teksas’ta
Putin’in söylediği DNA doku toplama ilaca direnç kazandılar. alanda yaymanın faturası en az bir milyon deneme izni aldılar. Diğer şirket de bir
olayının ABD Hava Kuvvetleri’nden dolar... Çok para... Ve de bu sivrisineklerin eyalette tepki görünce, başka eyalette
kaynaklandığı anlaşıldı. Komutanlık ihale Bu arada uçak yolcularını rahatlatalım: laboratuvarda üretilmiş olması, hastalık deneme yaptı.
açıp, belirli bölgelerden biyolojik örnek Normalde tahtakurusunun karanlık sessiz taşıması, ABD’de pek sorun yaratmadı.
istemiş. Özel sektör de ihale gereğini yerine ortamda yerleşip çoğaldığı bilinir. Işıklı Evet aynı sivrisinekler Çin’de de Aradaki fark, bir eyaletin haber bilgi
getirmiş… Kremlin, Yabancı Sivil Toplum gürültülü uçak ortamı, tahtakurularına denenmekte... Ve Çin’de ne olup bittiği kaynakları ve medyasının, aynı zamanda
konusunda bilgi yok. Teknolojiyi geliştiren
Kuruluşlarıyla bağlantılı ‘unsurların’ yurt göre değildir. Ancak yolcu beraberinde ya ülkeler süreci kontrol ederken, Zika ve sosyal medyasının işlemesi. Diğerinde
dışına DNA örneği yolladığını duyurdu. da bagajla gelip uçağa bindikten sonra da, çaresi bulunmayan hastalıkların yayıldığı işlememesi ve konunun karanlıkta kalması.
Galiba bu unsurlara ‘ajan’ dedi. uçağı terk etmezler. Uçaklar, malum, sabah diğer ülke nüfusları korku içinde yaşıyor Bu şirketlerin kar amacı güden şirketler
Sonra Ruslar ABD Hava Kuvvetleri’ne Paris’te, öğlen Nairobi’de, akşam Kuala ve çare diye getirilen her projeye telaşla olması, önce şirket çıkarının ve kârının
‘Biyolojik silah mı geliştiriyorsunuz’ diye Lumpur’da. Böcek haşarat dünya turunda… atlıyorlar. gözetilmesi, durumu daha da karmaşık
sordu. Komutanlık ‘Hayır, yaralanmaların Bir dönem kapılar kapatılırken sprey yapan hale sokuyor. Şirketin zarar görmemesi
tedavisi için kas kemik yapılarıyla ilgili kabin görevlileri tepki çekmişti. Uygulama ÖLDÜREN SİVRİSİNEK KİMİ için hayati bilginin halktan ve devletten
araştırmaya doku DNA örneği arıyoruz’ yanlış değil. Şimdi galiba havalandırmadan saklanması yalnızca filmlerde olmuyor ki.
dedi ama kimse de cevaptan tatmin veriliyor. ÖLDÜRECEK? Ah evet, bir bölgede sivrisinekler yok
olmadı. olunca, sivrisinekle beslenen yarasaların
Varsayım şu: Hastalık yayan virüsün Uçaklardaki durum geçici de olsa, kent Devletten üretim izni alan ABD şirketi ne yapacağına şimdilik kimsenin cevabı
kodunu, hedef alınacak ırk, ülke için ortamlarında gelişip ortama uyan ve MosquitoMate’in ürettiği sivrisineklerde yok. Zinciri bozunca kopan halka gidip
geliştirip, virüsü daha etkili hale getirince, güçlenen böcek ve haşarat, ciddi sağlık genetik oynama yapılmadığı, sadece nereye çarpacak acaba? Yarasaların
o virüs o ülkeyi, ırkı, milleti nokta atışıyla sorunu yaratıyor. Bu konuda bilimsel erkeklere Wolbachia hastalığı verildiği yiyecek sivrisinek bulamayınca pizza
vurabilir. Bu yolda soğuk savaşta da hayli makaleler var: Kent ortamında değişip bildiriliyor. Bu hastalık da dişiyi öldürüyor, ısmarlamayacakları kesin.
uğraşıldı, araştırma deney yapıldı. Taraflar güçlenen fare, kertenkele, hamam böceği, yumurtlamasını önlüyor. Erkek Kaynak: Star
birbirini suçladı, bu konuda çok spekülasyon güvercin ve tahtakurularının yarattığı sağlık sivrisineklerin insanı ya da hayvanları Yazar: Selim ATALAY
var, ancak bilinen böyle bir silah yok. sorunları. sokmadığı, dolayısıyla insana zarar http://www.selimatalay.com