Page 10 - BİOMEDYA SAYI 13

10 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ Mart - Nisan 2018 www.biomedya.com

DOĞAL ANTIKANSER AJANI:

Taxus brevifolia Nutt.

Doç. Dr. Sevil SAĞLAM YILMAZ
Taxus brevifolia Nutt. diğer adıyla Pasifik hayvanlarda zehirlenme ve ölümlere kullanılmaktadır. Ancak tedavi için bu yol ABD’deki onaylanmış ilaçların yaklaşık
Porsuk Ağacı; 20 m’ye kadar boylanabilen, neden olmaktadır . Sezar’ın düşmanlarını ile üretim yeterli olmadığından (Bir kanser %80’i ya doğal ürünlerdi ya da onlardan
(1)
çoğunlukla çalı formunda, herdem yeşil bir porsuk ağacının yapraklarından yapılan hastasının 1 kürde 9 porsuk ağacından esinlenilmişti
(4).
bitkidir. Gövde genellikle 30-40 cm çapında çayla öldürttüğü rivayet edilmektedir. elde edilen etken maddeye ihtiyacı olduğu;
grimsi renktedir. ABD’de önce Pasifik sonra Avrupa 100 yaşındaki bir porsuk ağacından Türkiye'de Porsuk ağacının nesli tehlikede
porsuk ağacı ile araştırmalar yapılmış 300 mg taksol elde edilebildiği, ya da 1 olup, tohumdan porsuk ağacı yetiştirme
Porsuk Ağacı, Amerika’da, Avrupa’da, Kuzey ve özellikle meme, yumurtalık, prostat, kg. taksol için 2000-2500 adet porsuk oldukça zordur. Ancak bu bağlamda bitki
Afrika’da, Asya’da ve Türkiye’nin Karadeniz, akciğer ve pankreas kanserlerine karşı ağacının kesilmesi gerektiği yönünde doku kültürü teknikleri ile bu problem
Marmara, güney bölgesi ile yüksek etkili olduğu görülmüştür. Taxus brevifolia literatür mevcuttur) daha yaygın olarak çözülebilir, bitki gen kaynağı biyoteknolojik
dağlarında yetişmektedir. Dünyada bilinen Nutt., 1963 yılında ABD Ulusal Kanser bulunan Taxus baccata’dan elde edilen yöntemlerle muhafaza edilebilir. Ülkemiz
diğer türleri ise; Taxus canadensis (Kanada Enstitüsü tarafından çalışılmış ve bitkinin BuccatinIII’ten yarı sentetik olarak elde bu anlamda yeterli bilgi düzeyine sahip
porsuk ağacı), Taxus celebica (Çin porsuk kabuklarından kanser hücrelerine karşı edilmektedir (Şekil 2). olmadığından, kendi potansiyelini
ağacı), Taxus cuspidata (Japon porsuk in vitro aktif bir madde elde edilmiştir. kullanamamakta ve her geçen gün sayısı
ağacı), Taxus glubosa (Meksika porsuk Bu etken madde Paklitaksel, 30 yıl artan kanser hastalarının tedavisinde
ağacı), Taxus wallichiana (Afgan porsuk sonra (1993) FDA onaylı Taxol® adlı bir ilaç ihtiyacını çok daha yüksek maliyetle
ağacı)’dır. Ülkemizde Taxus baccata (Avrupa kemoterapi ilacı olarak karşımıza çıkmıştır yurtdışından temin etmek zorunda
Porsuk Ağacı) olarak bilinen türüne sıkça (2) . Taksan sınıfı bileşikler (paklitaksel ve kalmaktadır.
rastlanmaktadır (Şekil 1.). dosetaksel) son yılların en önemli kanser

Kaynaklar
1. Fırıncıahmetoğlu, E., Porsuk (Taxus baccata L.
) Ağacının Yapraklarındaki Uçucu Yağ Bileşenleri
Üzerine Araştırma, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek
Şekil 2. Taxol’un 10-deacetylbaccatin III’den Lisans Tezi, 2010.
eldesi 2. http://ndnr.com/oncology/taxus-brevifolia-pacific-
yew-and-cancer/)
Çoğu doğal olarak meydana gelen bileşikler 3. Erdemoğlu, N. ve Şener, B.; Taksan Sınıfı
tıpta kullanışlıdır fakat bunların doğal Bileşiklerin Antitümör Etkileri, Ankara Ecz. Fak. Derg.
kaynaklarından elde edilmesi çok pahalı 29(1)77-90,2000.
olabilmektedir. Sentez ve üretimdeki yeni 4. Li JWH, Vederas JC; Drug discovery and natural
bilimsel metotlar bu problemin üstesinden products: end of an era or an endless frontier?
Şekil 1. Taxus baccata’nın Türkiye’deki doğal kemoterapötiklerindendir . geliyor. Ancak sakıncaları var mıdır? Henüz Science 325(5937): 161-165, 2009. doi: 10.1126/
(3)
yayılış alanları Solit tümörlerde mitoz inhibitörü olarak tam olarak bilinmiyor. Aslında bilimsel science.1168243).
kullanılan tek bileşik Paklitaksel (Taksol)’dir. metot ve bilginin uygulanması ile şu anda
Bitkinin yapraklarında “Taxin” alkaloidi Bu bileşik Taxus brevifolia’nın kabuklarında kullandığımız doğal kökenli ilaçların sayısı
bulunmakta ve yaprakları yiyen bulunmakta ve ekstrakte edilerek çarpıcı biçimde artmıştır. 1990’a kadar