Page 11 - BİOMEDYA SAYI 18

11
www.biomedya.com Ocak - Şubat 2019 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

inceleyen bir bilimsel program henüz merak ettiğimiz sorulara gerçekten
gerçekleştirilmedi” şeklinde konuştu cevap verip vermeyeceğinden endişe
ve bunun mümkün olduğunu bilmenin ediyor. Çünkü insan üremesi, diğer
güvenle yapılabileceğinin ve iyi sonuçlarla primatlarınkinden bile büyük ölçüde farklı
karşılaşılacağını bilmenin ayrı şeyler ve şu ana kadar çalışılan organizmaların
olduğunu da vurguladı. hiçbiri insan üremesi hakkında bilgi verecek
kadar etkili değil” diyor.
Genel olarak, başarılı embriyonik gelişimin
anne ve fetüs arasındaki karmaşık bir Nodler, “Eğer erken IVF (in vitro
değişim ile başlayan ve daha kompleks fertilizasyon) çalışmalarına bakarsanız;
olan memeliler için çok uygun olmadığı birçok fare ve primat çalışmasını
yönünde. Yerçekimi ve embriyonik atladılar, ancak bu aynı şey değil. Bir
gelişim üzerine çalışan Houston Üreme noktada, burada neler olup bittiğini
Kliniği’nden James Nodler; “Geniş kapsamlı anlamak için insan çalışmalarını yapmak
hemen hemen her araştırma ya uzayda zorunda olduğumuzu söylemek abartı
sistemlerin işe yaramadığını ya da iyi bir olmayacaktır” açıklaması yapıyor. “Ama
şekilde işlemediğini gösterdi. Ancak ileride hangi denemenin gerçekleştirileceğine
insan çalışmalarını da kapsayan daha çok karar vermek, hedeflere bağlı olacaktır. Ve
araştırmaya ihtiyaç var” şeklinde konuştu. normal üreme çerçevesinin biraz dışında
düşünmekteyiz ve Marslı nesli üretmek
FARELER VE INSANLAR için potasiyel olarak yardımcı teknolojilere
eğiliyoruz. Ya da yeryüzünde embriyoları
toplayıp dondurup onları Mars’a gönderip
Mars yüzeyinde uzun dönemli insan orada çözebilir miyiz diye araştırıyoruz”
habitatıyla ilişkili soruları gidermek için diye ekliyor.
NASA Langley Araştırma Merkezi’nden
öncü bir grup bilim insanı kısmi ETIK VE EMBRIYOLAR
yerçekiminin memelilerde üreme üzerine
etkilerini bulabilmesi için bir deney
tasarladı. İlk deneme etik sorunlar barındırmasına
rağmen teknik olarak yeterince basit. Uzay
Bilim insanları “Bu tür önemli yatırımlar ortamının insan embriyolarına etkilerinin
yapılmadan önce, kısmi çekim ortamındaki çalışılması daha zor. Etik ve ahlaki açıdan
çok nesilli memeli üremesinin zorlukları büyük sıkıntıları olmasaydı, bugün
araştırılmalı. Yerçekimi kuvveti, memeli yapılabilirdi.
yaşam döngüsü süreçlerini bozabilir Örneğin, bilim adamları insan spermlerini
ve genomları kalıtsal yollarla aktif ve yumurtalarını Uluslararası Uzay
olarak değiştirebileceğinden, insanlar İstasyonuna (ISS) gönderebilir ve hatta
yeryüzünden farklı yerçekimi ortamlarında çalışıp çalışmadığını görmek için in vitro
üreme güçlükleriyle karşılaşabilirler” diyor. fertilizasyon denenebilir ve daha sonra,
Öngörüldüğü üzere; deney bir Dünya'daki kontrollere kıyasla kaç tane
fare kolonisinin ay yörüngesine embriyonun üretildiğini karşılaştırabilir.
yerleştirilmesini, 600 kamera ve Nodler, “Sorun, potansiyel olarak
telerobotik hayvan bakım ünitesiyle yaşayabilen embriyolardır ve insanlar
otonom olarak devam eden ve rotasyona bununla altın çağını yaşayacak” diyor. Bilim
devam eden habitatın gözlemlenmesi insanları döllenmiş yumurtaları zaten
şeklinde gerçekleşti. uluslararası uzay istasyonuna yollayabilir
MICEHAB olarak adlandırılan Dünya ve uzayın gelişim, DNA hasarı ve onarımı
Dışı Habitatlarda Çok Nesilli Bağımsız üzerine etkilerine bakabilir. “Bu yapılabilir
Koloniler isimli deneyden sürecin bir şey” diyen Nodler; “Embriyoların normal
otonomluğu, hayvan davranış ve sağlığı gelişimlerinde bir değişiklik olmazsa
gözlemlenmesini; kısmi yerçekimi ve bazı etik sorunlar ortadan kalkarsa,
olan ortamda farelerin bir yılda en az yaşayan embriyolarda uzayın etkileri
üç generasyonunda uzayın etkilerinini gerçek bir deneme ile görülebilir” şeklinde
gözlemlenerek bilim insanlarının doğum fikirlerini belirtiyor.
oranları ve hayvanların sağlığını izlemesiyle
gerçekleşecek. “Altı ay veya bir yıl için uluslararası
uzay istasyonunda embriyoları
Yaklaşık yılda bir kez, otonom fare dondurduğunuzu sonra Dünya’ya geri
kolonisi insan yaşam alanıyla buluşacak, getirdiğinizi ve doğumun gerçekleştiğini
astronotların deneyden örnek alıp farz edin” diyor ve ekliyor “Elimizde
deneyin 10 yıl boyunca devamı için gerekli hastaların bilimsel amaçlar için
bakımların yapılması sağlanacak. kullanılabileceği iznini verdiği binlerce
Bilim insanları “Kısmi yerçekiminin memeli tahrip olmuş embriyo var. Ancak sorun,
üremesine etkilerinin araştırılması, onların bilimsel araştırma için kullanımına
2020’nin sonlarından önce insanın izin verilmesi.”
gelecekteki Mars göreviyle ilgili kararların
tasarlanması için yapılmalıdır. Eğer kısmi Lehnhardt, insanlarla çalışmadan uzayda
yerçekimi üreme zorluklarının üstesinden insan üremesini araştırmanın zor olacağını
gelinemezse kalıcı yerleşimler imkânsız kabul ediyor ve bunun sadece bilimsel
olabilir” şeklinde fikirlerini belirttiler. zorluklarla başa çıkarak değil etik sıkıntıları
da çözerek olacağını söylüyor.
Üreme teknolojilerinde uzmanlaşmış “Ahlaki ve etik zorluklar bir yere
endokrinolog Nodler; “MICEHAB'ın yakın gitmeyecek. Gelecekte bunlarla
bir zamanda başlayacağına dair bir işaret yüzleşmemiz gerekecek.”
yok. Hatta bazı bilim adamları, deneyin Kaynak: www.nationalgeographic.com