Page 23 - BİOMEDYA SAYI 27

23
www.biomedya.com Temmuz - Ağustos 2020 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

Çevresel kaynaklı ilaç araştırmaları paydada buluşturmaktadır. Ayrıca Vancomycin, Erythromycin) yaklaşık Rosetta taşına işlenmiş kriptik
köken olarak çok eski zamanlara sentezledikleri uçucu özellikteki % 70’inin Streptomyces türlerince bilgilerin deşifre edilmeyi beklediği
dayanmaktadır. Tarihsel gelişimi moleküllerin yağmur ile etkileşimi sentezlenmesi, benzersiz mikrobiyal gibi, Streptomyces biyolojisinde içerik
incelediğinde özellikle tıbbi önemi sonrası toprak kokusuna neden olan populasyonlar olduklarını kanıtlar itibariyle halen açığa çıkarılmayı
olduğu düşünülen bazı bitkilerin yine bu mikroorganizma grubudur. niteliktedir. Evrimsel açıdan bitkiler bekleyen bazı noktalar bulunmaktadır.
çeşitli hastalıkların iyileştirilmesinde Peki, bu mikroorganizma grubu ile yapılacak bir karşılaştırmada Streptomyces türlerinin ekolojik ve
eski dönemlerden beri kullanılıyor neden ilaç araştırmaları açısından cinse ait bileşiklerin kimyasal yapı ve yaşam döngüsü mekanizmalarına
olması bugünkü etnobotanik temelli diğer mikroorganizma grupları biyolojik aktivite açısından daha fazla ait yeni bilgilerin deşifre edilmesi,
tedavi yöntemlerinin temelini ile karşılaştırıldığında özel bir çeşitlilik gösterdiği görülecektir. doğa bilimler başta olmak üzere
oluşturmuştur. Günümüzden yaklaşık durumdadır? tarım, tıp, eczacılık ve veterinerlik gibi
3000 yıl önce Maya’ların sindirim Antibiyotiklerin yanı sıra farklı alanlarda bilimsel ilerleme ve
yolu rahatsızlıklarının tedavisi Bunun anlaşılabilmesi için bahsi mikrobiyal fermantasyonla yeniliklere yol açacaktır.
amacıyla bazı tahılları kullanması, geçen mikroorganizmaların üretilen anti-fungal (Amphotericin
Çin imparatoru Shen Nung’un sıtma biyolojik ve ekolojik özelliklerinin B), anti-tümör (Bleomycin, Galileo, ‘doğanın matematiğin dili
hastalığının tedavisinde bitkileri iyi bilinmesi gereklidir. Bu amaçla Actinomycin D, Doxorubicin), ile yazılmış bir kitap olduğunu’
tercih etmesi ve eski Yunan’da internet tarayıcılarında Streptomyces anti-diyabetik (Acarbose), anti- ifade eder. Bu ifadeden yola çıkarak,
Papaver somniferum’un acıların anahtar kelimesi ile yapılacak arama parazitik (Avermectin), anti- kitabın derinliklerindeki en özel
dindirilmesi yanı sıra anestetik sonucunda, bu cinsin üyelerinin viral (Arabinosylcytosine) ve konulardan birinin Streptomyces’lar
olarak sağlık alanında kullanımı biyolojik aktif molekül (ilaç öncülü) immünbaskılayıcı (Cyclosporin, olduğunu ifade edebiliriz. Belki bu
önemli tarihsel kayıtlardır. Bugün üretme kapasitesine sahip en önemli Tacrolimus) özellikteki Streptomyces bağlamda sorulması gereken en kritik
bile Avustralya’da yaşayan Aborjin mikroorganizma grubu olduğu bileşikleri veya bunların kimyasal sorulardan biri, mikroorganizmaların
kabilesi yerlileri çeşitli yaraların görülecektir. Ayrıca doğada çok çeşitli modifikasyonları birçok hastalığın bu tarz ilaç öncülü bileşikleri neden
tedavisinde, baş ağrısı ve bağırsak habitatlarda (okyanus, toprak, volkan, tedavisinde kullanılmasından ve hangi durumda sentezledikleridir?
rahatsızlıklarının iyileştirilmesinde mağara, bataklık, kaplıca, bitki, hayvan ötürü, ilaç araştırmalarına öncülük Bu ise başlı başına bir başka yazı
bazı bitkileri kullanmaktadırlar. vb.) yayılım gösteren, filamentli etmektedir. Penisilin keşfinden konusu niteliğindedir.
Çin, dünya genelinde bitki (ipliksi) saprofit mikroorganizmalardır. 24 yıl sonra, Streptomyces griseus
temelli geleneksel tıbbi tedavi Bu mikroorganizmaların uygun üreme tarafından sentezlenen Streptomycin Kaynaklar:
yöntemlerinin en fazla kullanıldığı koşullarında çoğalmaları sonrası antibiyotiğinin keşfi ile Selman 1)‘Lokal Streptomyces İzolatlarının Biyoaktif
ülke konumundadır. 1806 yılında, makroskopik – mikroskobik boyut Waksman en prestijli bilim ödülüne Sekonder Metabolitlerinin Kimyasal Olarak
Afyon bitkisinden izole edilen incelemelerinde mantarlardaki layık görülmüştür. Benzer şekilde Taranması’ başlıklı Yüksek Lisans Tezi.
analjezik özelliğe sahip Morfin ticari gibi çok hücreli geniş misel 2015 yılında, Avermectin bileşiğinin Süleyman ÖZAKIN, Dicle Üniversitesi Fen
olarak saflaştırılan ilk doğal kaynaklı yapılarına sahip oldukları biyolojik aktivitesi ve biyosentezi Bilimleri Enstitüsü, 2010. Danışman: Prof. Dr.
üründür. Bu tarihsel kaynaklar gözlenir. Bu özelliklerinden dolayı ile ilgili yapmış olduğu çalışmalar Ebru İNCE.
incelendiğinde geleneksel olarak başlangıçta mantar oldukları nedeniyle Satoshi Omura Nobel 2)Strobel, G.; Daisy, B.; Castillo, U.; Harper,
bitkilerin ilaç araştırmalarında düşünülmesine rağmen prokaryotik ödülü kazanan bir diğer Streptomyces J. Natural Product from Endophytic
uzun zamanlardan beri kullanıldığı mikroorganizmalar olduğu araştırmacısıdır. Microorganism, Journal of Natural Products,
görülmektedir. sonrasında kanıtlanmıştır. Genetik 2004, 67, 257-268.
materyallerinin uzunlukları nedeniyle Son yıllarda özellikle antibiyotiklere 3)Özakin S.,Davis,R.W., Umile T.P., Pirinccioğlu
Penicillum notatum’dan Penisilinin (en küçük genoma sahip Mycoplasma dirençli mikroorganizmaların neden N., Kizil M, Celik G., Sen A, Minbiole K.P.C.,
keşfi, mikrobiyal kaynaklı ilaç genitialium’ dan ortalama 10 kat olduğu bakteriyel enfeksiyonlar, İnce E. The Isolation of tetrangomycin from
araştırmalarının miladı kabul daha büyük) en büyük genoma sahip dünya çapında halk sağlığını ciddi bir terrestrial Streptomyces sp. CAH29:evaluation
edilir. Bugün bile bazı enfeksiyon olmaları Streptomyces’ların en temel şekilde tehdit etmektedir. Bu nedenle of antioxidant, anticancer, and anti MRSA
hastalıkların tedavisinde kullanılan özelliklerinden biridir. Özel kimyasal yeni antibiyotik özelliğine sahip ilaç activity Medicinal Chemistry Research 2016.
Penisilinin keşfinden dolayı 1945 yapı ve biyolojik aktiviteye sahip ilaç öncülü bileşiklerin, Streptomyces https://doi.org/10.1007/s00044-016-1708-6
yılında Alexander Fleming, Howard öncülü bileşikleri yüksek kapasitede türlerinden keşfine yönelik bilimsel
Florey ve Ernst Chain Nobel tıp sentezlenme potansiyeli bir diğer araştırmalar devam etmektedir.
ödülüne layık görülmüşlerdir. Bu karakteristik özelliklerinden biridir. Öyle ki bugünün ve geleceğin en
tarihten itibaren mikrobiyal kökenli Bu açından farmasötik endüstrinin ciddi sağlık sorunlarından biri olan
yeni ilaç öncülü bileşiklerin keşfine en temel ve elzem ihtiyacı ilaç öncülü antibiyotik dirençliliğinde olduğu gibi,
yönelik araştırmalar hız kazanmıştır. bileşiklerin doğal temini durumdaki COVID-19 hastalığının tedavisinde
Bitkisel orjinli ilaç araştırmaları mikrobiyal fabrikalardır. de kullanılabilecek yeni ilaç öncülü
günümüzde halen devam etse bileşiklerin Streptomyces türlerinden
bile, toprak kokusu ve yeni ilaç Şuan klinikte ticari ve medikal keşfi bu açıdan kesinlikle şaşırtıcı
öncülü bileşik keşfi; özel bir açıdan kullanılan antibiyotiklerin olmayacaktır.
mikroorganizma grubunu ortak (Streptomycin, Tetracycline,