Page 6 - BİOMEDYA SAYI 28

06 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ Eylül - Ekim 2020 www.biomedya.com

SU BÖCEKLERİNİN

İLGİNÇ SAVUNMA

MEKANİZMASI

Dr. Kerim ÇIKIM
Acıbadem International Hastanesi Su böceklerinin yeni bir savunma
İç Hastalıkları Uzmanı
mekanizması keşfedildi: Canlı canlı
yutulsalar da “arka kapıdan” kaçıyorlar.
MİDE BULANTISI

Böceklerin kurbağaların dışkılama savunma mekanizması geliştirdiğini
SAĞLIĞINIZIN ALARM reflekslerini harekete geçirdiği ve inceliyor. Bilim insanı bu inceleme
acil durum kapısını kısa süreliğine
kapsamında bahsi geçen türdeki
açabildiği düşünülüyor. Bir kurbağa kaplumbağa ve böceklerle
ZİLİ OLABİLİR tarafından canlı canlı yutulmak, çoğu laboratuvar ortamında deneyler
gerçekleştirdi.
böcek için ölüm anlamına geliyor.
Ancak kaçış için “arka kapı” keşfeden Sugiura aslında böceğin kurbağanın
Sık yaşanan sorunlardan biri olan mide kalitesini olumsuz etkilemesine
bir böcek türü, evrim sürecinde buna ağzından kaçabileceğini düşünüyordu
bulantısının birçok nedeni var. Kişinin rağmen çoğunlukla doktora gitme
çare bulmuş gibi görünüyor. ama yutulduktan 105 dakika sonra
yaşam kalitesini olumsuz etkilese de gereği duyulmuyor. Mide bulantısı
Bilimsel adı Pelophylax tam tersi yönden canlı çıktığını gördü.
‘nasılsa geçer’ denilerek çoğunlukla bazen de ciddi hastalıkların belirtisi de
nigromaculatus olan bir kurbağa Livescience’a konuşan Sugiura, “Bu
hekime gitme gereği duyulmuyor. Mide olabiliyor.
ve Regimbartia attenuata isimli davranışı kaydetmek için bir video
bulantısına eşlik eden şikayetler var
su böceğini bir araya getiren bilim kamera kullandım. Kurbağanın
mı bunlara çok dikkat etmek gerekir; Mide bağırsak hastalıklarından
insanları, masalları aratmayan bir poposundan kaçan böceğin
çünkü eşlik eden belirtiler bize hepatite, göz hastalıklarından
macerayı ortaya çıkardı. Kurbağanın görüntüleri beni çok şaşırttı” dedi.
hastalıklarla ilgili çok ciddi bilgiler psikolojik rahatsızlıklara, besin
avını hızlıca yakalayıp canlı canlı Deneyi 10’dan fazla kez tekrarlayan
verir. Bulantı birçok şeye işaret eden zehirlenmesinden kalp krizi ve kansere
canlı yuttuğu deneylerde söz konusu araştırmacı, yutulan böceklerin yüzde
bir sinyaldir, bir alarm zilidir. dek bir çok ciddi hastalığın belirtisi
böcek türünün 6 saat içinde yeniden 93’ünün dışarı atıldığını keşfetti.
olabildiğinden; kişide bulantıya
Çoğu kez atalarımızdan bizlere eşlik eden başka şikayetler varsa,
aktarılageldiği üzere nane-limon özellikle bir iki günden uzun sürmüşse
kaynatarak bulantı hissini ortadan doktora görünmek gerekiyor. Örneğin
kaldırabilsek de, bazen nane-limon kalp krizi, kalbin alt bölgelerinden
ile geçiştirilemeyecek şekilde ciddi kaynaklandığı zaman bulantı ve kusma
sorunlardan kaynaklanabiliyor mide çok sık görülebiliyor. O nedenle göğüs
bulantısı. Günlük yaşantının ayrılmaz ağrısı, terleme gibi şikayetler de varsa
bir parçasına haline gelen stresten çok dikkatli olmak gerekiyor. Ya da
gürültülü veya havasız ortama, açlıktan mide-bağırsak hastalıkları, sinsice
aşırı yemeye dek birçok etken mide gelişen mide kanamasının ilerleyen
bulantısına yol açabiliyor. Bulantının dönemindeki yutulmuş kanın yol açtığı
sebebi eğer hastalığa bağlı değilse, bulantı olabiliyor ve kişinin haberi
tedavisi de ilaç olmamalıdır. Bulantı olmuyor.
olunca ilk iş temiz havaya çıkmak,
derin nefes alıp vermek olmalıdır. Karaciğer fonksiyon bozukluğunda
Nane-limon çayıyla da rahatlama da ilk belirtilerden biridir bulantı;
sağlanabilir. Bunun haricinde beraberinde iştahsızlık ve mide ağrısı
bilmediğimiz, kulaktan dolma eşlik edebiliyor. Safra kesesinde
ortaya çıktığı görüldü. Sonunda bu Bulgularını Current Biology isimli
önerilerle bitkisel karışımlar içmekten çamur veya taş olduğunda da safranın
böceğin kaçış için bir “arka kapı” hakemli bilim dergisinde yayımlayan
kaçınmak gerekir. Çünkü hangi insanda kasılmasına bağlı bulantı hissi,
keşfettiği ve avcının poposundan Sugiura, böceklerin genellikle dışkı
hangi etkiye yol açacağı bilinemez; devamında kusma olabiliyor.
dışarı çıktığı anlaşıldı. topaklarına karıştığını ama hızlıca
ayrıca karaciğeri ciddi şekilde tahrip
Bilim insanlarına göre bu bölgedeki toparlandığını ve kurtuluştan sonra
edebilir. Bu arada eğer bulantı Bulantıya bu şikayetlerden en az biri
kaslar anüsü genellikle kapalı tutuyor en az iki hafta daha yaşadığını ifade
tekrarlayan bir durum almışsa ve eşlik ediyorsa dikkat:
ama kurbağa dışkıladığında veya gaz etti.
bulantıya eşlik eden başka şikayetler • Kusma
çıkardığında bu kaslar da gevşiyor. Bu Deneylerde kullanılan diğer su
oluyorsa mutlaka hekime görünmek • Karın ağrısı, göğüs ağrısı, karın
nedenle su böceklerinin kurbağaların böcekleri ise o kadar şanslı değildi.
gerekir. krampları
dışkılama reflekslerini harekete Kurbağa tarafından yutulan Enochrus
• İshal
geçirdiği ve acil durum kapısını kısa japonicus böceklerinin hayvanın
Bu belirtilere dikkat! • Bulanık görme
süreliğine açabildiği düşünülüyor. içinde öldüğü ve 24 saat sonra
Mide bulantısına yok açan pek çok • Bilinç bulanıklığı, bayılma
Japonya’daki Kobe Üniversitesi kısmen dışarı atıldığı saptandı.
hastalıkta bu ve başka hastalıklarda • Cildin soğuk ve nemli, terli olması
Tarım Bilimleri Enstitüsü’nden Doç.
kullanılan ilaçlar, antibiyotikler de • Çarpıntı
Dr. Shinji Sugiura, sulak alanlardaki Kaynak: www.livescience.com
bulantıya yol açabiliyor. Yol açtığı • Eklem-kas-boyun ağrısı
böceklerin avcılara karşı nasıl bir
huzursuzluk hissi kişinin yaşam