Page 22 - BİOMEDYA SAYI 29
P. 22

22                    BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ  Kasım - Aralık        2020         www.biomedya.com













                                   MİTOKONDRİYAL DNA’DA İLK



                                      KEZ YAPILAN HEDEFLİ GEN


                                                  DÜZENLEMELERİ







                           Tuhaf bir bakteriyel enzim, araştırmacıların popüler   liderliğindeki bir ekibin tuhaf bir enzim keşfettiğinden
                           CRISPR-Cas9 genom düzenleme sisteminin bile     haberdar oldu. Burkholderia cenocepacia bakterisinin
                           başaramadığını gerçekleştirmesine olanak tanıdı:   ürettiği bir toksin olan ve DddA adı verilen bu enzim çift
                           Hücrelerin enerji üreten yapıları olan mitokondrilerin   iplikli DNA üzerinde direkt olarak etkili olabiliyordu. Liu
                           genomlarında hedefli değişiklikler yapmak.      ve Mougous, bu durumun DddA’yı mitokondriyal genoma
                                                                           ulaşmak için uygun kılabileceğini düşündüler.
                           Kullanılan bu teknik, araştırmacıların mitokondriyal
                           genomdaki mutasyonların neden olduğu hastalıkları   Ekip DddA’yı bir genom düzenleme aracı haline
                           incelemenin ve belki de tedavi etmenin yeni yollarını   getirmek için, enzimi sadece doğru bir yönelimle bir
                           geliştirmesine olanak sağlayabilir. Çoğunlukla anneden   araya getirildikleri zaman DNA’yı değiştirecek olan iki
                           geçen bu tür hastalıklar hücrenin enerji üretme becerisini   parçaya ayırdı. Araştırmacılar enzimin hangi DNA dizisini
                           bozuyor. Bu mutasyonlar özellikle de sinir sistemine,   değiştireceğini kontrol etmek için de, DddA’nın her iki
                           kaslara ve kalbe zarar verebiliyor ve bunlara sahip olan   yarısını da genomdaki belirli bölgelere bağlanmak üzere
                           insanlar için ölümcül olabiliyor.               tasarlanmış olan proteinlere bağladılar.

                           Ancak bilim insanlarının hayvan modellerindeki   Liu bunun bir tedavi yöntemi olarak kullanılması için
                           mitokondriyal genomlarda aynı değişimleri sağlamak için   daha çok zaman olduğunu belirtiyor. Liu ayrıca, ekibiyle
                           bir yolu olmadığından, bu hastalıkları incelemek şimdiye   birlikte yaptıkları bu ilk çalışmalarda DNA’da az sayıda
                           kadar zor oldu. Nature’da yayınlanan çalışmada kullanılan   hedeflenmemiş olan değişiklikler olduğunu bulmalarına
                           bu yeni teknik sayesindeyse, araştırmacılar şimdi ilk kez   rağmen (hedeflenmemiş değişiklikler CRISPR-Cas9 gen
                           bu tür hedefli değişiklikleri yapmayı başardılar.   düzenleme yönteminde yaygın görülen bir sorun), farklı
                                                                           hücre türleri üzerinde daha fazla çalışmanın yapılmasına
                           CRISPR-Cas9 yöntemi, Cas9 enzimini araştırmacıların   ihtiyaç olduğunu söylüyor.
                           DNA’nın düzenlemek istediği bölgesine yönlendirmek için
                           bir RNA ipliğini kullanıyor. Bu hücre çekirdeğindeki DNA   Bu teknik, neticede mitokondriyal hastalıkları önlemek ve
                           için iyi bir şekilde işe yarasa da, araştırmacıların bu RNA’yı   tedavi etmek adına kullanılmakta olan mevcut yöntemler
                           mitokondrilere yönlendirmek için bir yolu bulunmuyor.   için tamamlayıcı nitelikte olabilir.


                           Broad Enstitüsü’nden kimyasal biyolog David Liu,   Kaynak: www.nature.com/articles/d41586-020-02054-5?utm_
                           2018’in sonlarında bir e-posta aldı ve Washington   source=twitter&utm_medium=social&utm_content=organic&utm_
                           Üniversitesi’nden mikrobiyolog Joseph Mougous   campaign=NGMT_USG_JC01_GL_Nature
   17   18   19   20   21   22   23   24