Page 19 - BİOMEDYA SAYI 29

19
www.biomedya.com Kasım - Aralık 2020 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

KOCAKARI İLACI MI

ALTERNATİF TIP MI?

Biyolog Muhyettin ŞENTÜRK

İnsanlık tarihi boyunca her dönemde ile ‘Kocakarı İlacı’ birbirinin analjezik -yani ağrı kesici- olarak söz konusu etken madde bakımından
insan türü ile bitkiler arasında yerine kullanılmaktadır. Öyle ki birçok bitkinin kullanıldığı saflaştırılmış olup doğal terkipten
azımsanmayacak büyük bir bağ bu uygulamaların içeriklerine bilinmektedir. Bu bitkilerden bilinen (yani bitkideki organik ve inorganik
var olmuştur. Bu bağı insanoğlu bakıldığında aslen benzer en eski kullanıma sahip bitki; hiç diğer bileşiklerden) yoksundur.
bitkileri gıdada, ticarette ve özellikle uygulamalar olduğu görülmektedir. kuşkusuz söğüt ağacıdır. Söğüt Bu da aspirin ilacının yan etkisini
sağlıkta (tıbbi olarak) kullanarak Örneğin; Koca Karia ilacı ağacı eski çağlarda insanların söğüt hızlandırmaktadır.
oluşturmuştur. Öyle ki bitkiler hikayesindeki* tedavi yöntemi kabuklarının ağrıları dindirmesi
zamanla sağlık terimlerimize kadar hâlen halk arasında uygulanan bir keşfinden beri geleneksel tedavi Burada belirtmekte fayda
dâhil olmuştur. Fakat dilimizde ‘Tamamlayıcı Tıp’ uygulamasıdır. uygulamalarında kullanılagelmektedir. gördüğümüz bir diğer husus ise
bitkilerle alakalı yanlış kullanıma Günümüzde ‘Modern Tıp’ ‘Koca Karia’ akımından etkilenip bitkisel tedavi uygulamaları yan
sahip bazı sağlık terimleri mevcuttur. tedavilerinde kullanılan ilaçların ünlenen Yunan hekim Hipokrat; etkisiz değildir, aksine yan etkileri
Bu terimlerden ikisi hiç şüphesiz yüzde 95’i bitkisel kökenlidir. Bu söğüt ağacının kabuğundaki acı bir ‘Modern Tıp’ta kullanılan ilaçlar
‘kocakarı ilacı’ ve ‘alternatif tıp’ ilaçlar ya direkt olarak bitki etken maddeden (bu maddenin salisilik kadar keşfedilebilmiş de değildir.
terimleridir. maddeleri ya da bu bitki etken asit olduğu anlaşılmıştır) bahsederek Fakat söğüt ağacı örneğinden de
maddelerinin taklitleri -yani bu maddenin ağrıları dindirdiğini görüldüğü üzere ‘etkisi bilinen’ doğal
Bu terimlerin etimolojik ve biyolojik sentetikleri- yapılarak elde edilen ve ateşi düşürdüğünü belirtmiştir. terkibin çoğunlukla saflaştırılmış
kökenlerine bakıldığında durumun ilaçlardır. Geriye kalan -yüzde Eski Ortadoğu’da ve Amerika yerlileri ve sentetikleştirilmiş ilaçlardan
gerçekliği ancak anlaşılabilmektedir. 5- ilaçların ise tamamen kimyasal de -bununla beraber birçok farklı daha olumlu sonuçlar doğurduğu
Örneğin; ‘kocakarı ilacı’ teriminin madde içerikli ilaçlar olduğu kültür de- söğüt kabuğunu ilaç olarak görülmektedir.
etimolojik kökeni* bu terimin Ege’de bilinmektedir. Dolayısıyla ‘Modern Tıp’ kullanmıştır.
eski bir yerleşim yerinin (Karia) dahi bir bağlamda ‘Tamamlayıcı Tıp’ta Söğüt ağacı salisilik asitçe zengin Kaynaklar:
adından geldiği (Koca Karia ilacı) ve direkt olarak kullanılan bitkilere bir bitkidir. Salisilik asit günümüzde • *Anonim, 2019. İstanbulburda: https://
günümüzdeki kullanımının aksine bağımlıdır. geniş kullanıma sahip bir ilaç olan www.istanbulburda.com/tarihi-hikayeler/
daha olumlu manalar içerdiği aspirinin (asetilsalisilik asit) öncüsü kocakari-ilaci-nereden-geliyor-h12127.html,
anlaşılmaktadır. Bununla beraber ‘Modern Tıp’ta olarak -ağrı kesici kullanımıyla- Erişim tarihi; 03.11.2020.
henüz çözümlenmeyen sağlık bilinmektedir. Sadece ağrı kesici • Brunner, H., Tanker, N. 1978. Eczacılık,
Daha güncel terim olmasına problemlerine insanoğlu hâlen olarak değil aynı zamanda salisilik Botanik ve Tıp Öğreniminde Yardımcı
rağmen bir diğer yanlış kullanıma geleneksel çözüm yolu olarak asit akneler için kullanılan birçok Meslekî Latince. Ankara Üniversitesi
sahip terim ise ‘alternatif tıp’tır. ‘Tamamlayıcı Tıp’a başvurmaktadır. yüz yıkama solüsyonunun da ana Eczacılık Fakültesi Yayınları, Sayı; 47, 2.
Alternatif tıp terimi, bitkilerin Tıp’ın Ayrıca ‘Modern Tıp’ta kullanılan maddesidir. Baskı, Ankara.
alternatifi olduğu yanılsamasına ilaçların yan etkilerinin • Canan, S. 2016. Unutulacak Şeyler. Nefes
sebebiyet verir. Oysa bitkiler Tıp’ın savuşturulmasında da bitkilere Burada ‘Modern Tıp’ ile ‘Tamamlayıcı Yayıncılık-Tuti Kitap, 1. Baskı, İstanbul.
alternatifi olmasının aksine ancak -dolayısıyla ‘Tamamlayıcı Tıp’a- Tıp’ın ayrıldığı noktalardan biri • Chamovitz, D. 2012. What A Plant Knows
‘tamamlayıcısı’ ve ham maddesi başvurulmaktadır. Örneğin; antibiyotik mevcuttur. Yukarıda da bahsettiğimiz - A Field Guide To The Senses (Bitkilerin
olabilmektedir. Dolayısıyla ‘alternatif kullanımında (anti; ‘karşı’, biyo; yan etki mevzusu bazı etken Bildikleri - Dünyaya Bitkilerin Gözünden
tıp’ terimi yerini ‘tamamlayıcı tıp’a ‘canlı’ anlamlarına gelmekle birlikte maddelerde ve/veya ilaçlarda Bakmak). Metis Yayınları. İstanbul. (Çeviri:
bırakmalıdır. Nitekim Tıp biliminde bu ilaçlar -antibiyotikler- zararlı daha ağır basan bir husus hâline Gürol Koca).
mevcut tedavi yöntemlerinin çoğu mikroorganizmaları savuşturmanın gelmektedir. Örneğin; söğüt ağacı • Şentürk, M. 2020. Çok Yönlü Bilim İnsanları.
modern olduğundan ‘Modern Tıp’ yanı sıra yararlı mikroorganizmaları kabukları ile hazırlanan bir bitkisel Labmedya Dergisi, Sayı:61, pp:54-55.
başlığı altında değerlendirilmektedir. da savuşturduğu için bağışıklık tedavi uygulaması (çay kürü) ağrı (Bilimya; Erişim: http://bilimya.com/zehir-
Bunun yanı sıra alternatif tıp ya da sistemindeki bu gediğin kapanması kesici etki gösterirken genellikle ayni-zamanda-sifa-midir.html).
daha doğru terimiyle ‘tamamlayıcı adına) mineral ve vitamince zengin midede bir sorun teşkil etmemektedir. • http://bilimya.com/kocakari-ilaci-mi-
tıp’ ‘Geleneksel Tıp’ başlığı altında bitkiler (meyveler) tüketiminin Lakin; bu ağacın (söğüt) etken alternatif-tip-mi.html
değerlendirilmektedir. önerilmesinin sebebi budur. maddesinden (salisilik asit)
saflaştırılarak elde edilen aspirin ilacı
Geleneksel Tıp içerisinde de ‘Alternatif Tıp’ ya da doğru mide ve kan pıhtılaşma problemlerini
‘Tamamlayıcı Tıp’ uygulamaları kullanımıyla ‘Tamamlayıcı Tıp’ta meydana getirebilir. Çünkü aspirin