Page 19 - BİOMEDYA SAYI 29
P. 19

19
             www.biomedya.com                        Kasım - Aralık        2020     BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ














        KOCAKARI İLACI MI



        ALTERNATİF TIP MI?



        Biyolog Muhyettin ŞENTÜRK












        İnsanlık tarihi boyunca her dönemde   ile ‘Kocakarı İlacı’ birbirinin   analjezik -yani ağrı kesici- olarak   söz konusu etken madde bakımından
        insan türü ile bitkiler arasında   yerine kullanılmaktadır. Öyle ki   birçok bitkinin kullanıldığı   saflaştırılmış olup doğal terkipten
        azımsanmayacak büyük bir bağ    bu uygulamaların içeriklerine   bilinmektedir. Bu bitkilerden bilinen   (yani bitkideki organik ve inorganik
        var olmuştur. Bu bağı insanoğlu   bakıldığında aslen benzer     en eski kullanıma sahip bitki; hiç   diğer bileşiklerden) yoksundur.
        bitkileri gıdada, ticarette ve özellikle   uygulamalar olduğu görülmektedir.   kuşkusuz söğüt ağacıdır. Söğüt   Bu da aspirin ilacının yan etkisini
        sağlıkta (tıbbi olarak) kullanarak   Örneğin; Koca Karia ilacı   ağacı eski çağlarda insanların söğüt   hızlandırmaktadır.
        oluşturmuştur. Öyle ki bitkiler   hikayesindeki* tedavi yöntemi   kabuklarının ağrıları dindirmesi
        zamanla sağlık terimlerimize kadar   hâlen halk arasında uygulanan bir   keşfinden beri geleneksel tedavi   Burada belirtmekte fayda
        dâhil olmuştur. Fakat dilimizde   ‘Tamamlayıcı Tıp’ uygulamasıdır.  uygulamalarında kullanılagelmektedir.   gördüğümüz bir diğer husus ise
        bitkilerle alakalı yanlış kullanıma   Günümüzde ‘Modern Tıp’    ‘Koca Karia’ akımından etkilenip   bitkisel tedavi uygulamaları yan
        sahip bazı sağlık terimleri mevcuttur.   tedavilerinde kullanılan ilaçların   ünlenen Yunan hekim Hipokrat;   etkisiz değildir, aksine yan etkileri
        Bu terimlerden ikisi hiç şüphesiz   yüzde 95’i bitkisel kökenlidir. Bu   söğüt ağacının kabuğundaki acı bir   ‘Modern Tıp’ta kullanılan ilaçlar
        ‘kocakarı ilacı’ ve ‘alternatif tıp’   ilaçlar ya direkt olarak bitki etken   maddeden (bu maddenin salisilik   kadar keşfedilebilmiş de değildir.
        terimleridir.                   maddeleri ya da bu bitki etken   asit olduğu anlaşılmıştır) bahsederek   Fakat söğüt ağacı örneğinden de
                                        maddelerinin taklitleri -yani   bu maddenin ağrıları dindirdiğini   görüldüğü üzere ‘etkisi bilinen’ doğal
        Bu terimlerin etimolojik ve biyolojik   sentetikleri- yapılarak elde edilen   ve ateşi düşürdüğünü belirtmiştir.   terkibin çoğunlukla saflaştırılmış
        kökenlerine bakıldığında durumun   ilaçlardır. Geriye kalan -yüzde   Eski Ortadoğu’da ve Amerika yerlileri   ve sentetikleştirilmiş ilaçlardan
        gerçekliği ancak anlaşılabilmektedir.   5- ilaçların ise tamamen kimyasal   de -bununla beraber birçok farklı   daha olumlu sonuçlar doğurduğu
        Örneğin; ‘kocakarı ilacı’ teriminin   madde içerikli ilaçlar olduğu   kültür de- söğüt kabuğunu ilaç olarak   görülmektedir.
        etimolojik kökeni* bu terimin Ege’de   bilinmektedir. Dolayısıyla ‘Modern Tıp’   kullanmıştır.
        eski bir yerleşim yerinin (Karia)   dahi bir bağlamda ‘Tamamlayıcı Tıp’ta   Söğüt ağacı salisilik asitçe zengin   Kaynaklar:
        adından geldiği (Koca Karia ilacı) ve   direkt olarak kullanılan bitkilere   bir bitkidir. Salisilik asit günümüzde   •  *Anonim, 2019. İstanbulburda: https://
        günümüzdeki kullanımının aksine   bağımlıdır.                   geniş kullanıma sahip bir ilaç olan   www.istanbulburda.com/tarihi-hikayeler/
        daha olumlu manalar içerdiği                                    aspirinin (asetilsalisilik asit) öncüsü   kocakari-ilaci-nereden-geliyor-h12127.html,
        anlaşılmaktadır.                Bununla beraber ‘Modern Tıp’ta   olarak -ağrı kesici kullanımıyla-   Erişim tarihi; 03.11.2020.
                                        henüz çözümlenmeyen sağlık      bilinmektedir. Sadece ağrı kesici   •  Brunner, H., Tanker, N. 1978. Eczacılık,
        Daha güncel terim olmasına      problemlerine insanoğlu hâlen   olarak değil aynı zamanda salisilik   Botanik ve Tıp Öğreniminde Yardımcı
        rağmen bir diğer yanlış kullanıma   geleneksel çözüm yolu olarak   asit akneler için kullanılan birçok   Meslekî Latince. Ankara Üniversitesi
        sahip terim ise ‘alternatif tıp’tır.   ‘Tamamlayıcı Tıp’a başvurmaktadır.   yüz yıkama solüsyonunun da ana   Eczacılık Fakültesi Yayınları, Sayı; 47, 2.
        Alternatif tıp terimi, bitkilerin Tıp’ın   Ayrıca ‘Modern Tıp’ta kullanılan   maddesidir.        Baskı, Ankara.
        alternatifi olduğu yanılsamasına   ilaçların yan etkilerinin                                    •  Canan, S. 2016. Unutulacak Şeyler. Nefes
        sebebiyet verir. Oysa bitkiler Tıp’ın   savuşturulmasında da bitkilere   Burada ‘Modern Tıp’ ile ‘Tamamlayıcı   Yayıncılık-Tuti Kitap, 1. Baskı, İstanbul.
        alternatifi olmasının aksine ancak   -dolayısıyla ‘Tamamlayıcı Tıp’a-   Tıp’ın ayrıldığı noktalardan biri   •  Chamovitz, D. 2012. What A Plant Knows
        ‘tamamlayıcısı’ ve ham maddesi   başvurulmaktadır. Örneğin; antibiyotik   mevcuttur. Yukarıda da bahsettiğimiz   - A Field Guide To The Senses (Bitkilerin
        olabilmektedir. Dolayısıyla ‘alternatif   kullanımında (anti; ‘karşı’, biyo;   yan etki mevzusu bazı etken   Bildikleri - Dünyaya Bitkilerin Gözünden
        tıp’ terimi yerini ‘tamamlayıcı tıp’a   ‘canlı’ anlamlarına gelmekle birlikte   maddelerde ve/veya ilaçlarda   Bakmak). Metis Yayınları. İstanbul. (Çeviri:
        bırakmalıdır. Nitekim Tıp biliminde   bu ilaçlar -antibiyotikler- zararlı   daha ağır basan bir husus hâline   Gürol Koca).
        mevcut tedavi yöntemlerinin çoğu   mikroorganizmaları savuşturmanın   gelmektedir. Örneğin; söğüt ağacı   •  Şentürk, M. 2020. Çok Yönlü Bilim İnsanları.
        modern olduğundan ‘Modern Tıp’   yanı sıra yararlı mikroorganizmaları   kabukları ile hazırlanan bir bitkisel   Labmedya Dergisi, Sayı:61, pp:54-55.
        başlığı altında değerlendirilmektedir.   da savuşturduğu için bağışıklık   tedavi uygulaması (çay kürü) ağrı   (Bilimya; Erişim: http://bilimya.com/zehir-
        Bunun yanı sıra alternatif tıp ya da   sistemindeki bu gediğin kapanması   kesici etki gösterirken genellikle   ayni-zamanda-sifa-midir.html).
        daha doğru terimiyle ‘tamamlayıcı   adına) mineral ve vitamince zengin   midede bir sorun teşkil etmemektedir.   •  http://bilimya.com/kocakari-ilaci-mi-
        tıp’ ‘Geleneksel Tıp’ başlığı altında   bitkiler (meyveler) tüketiminin   Lakin; bu ağacın (söğüt) etken   alternatif-tip-mi.html
        değerlendirilmektedir.          önerilmesinin sebebi budur.     maddesinden (salisilik asit)
                                                                        saflaştırılarak elde edilen aspirin ilacı
        Geleneksel Tıp içerisinde de    ‘Alternatif Tıp’ ya da doğru    mide ve kan pıhtılaşma problemlerini
        ‘Tamamlayıcı Tıp’ uygulamaları   kullanımıyla ‘Tamamlayıcı Tıp’ta   meydana getirebilir. Çünkü aspirin
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24