Page 20 - BİOMEDYA SAYI 30

20 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ Ocak - Şubat 2020 www.biomedya.com

Her hareketli

çocuk hiperaktif

değildir

Psikolog Aysun EROL

Günümüzde çocuklar hareketli ya veriyor. DEHB’de görülen belirtileri harekete geçme) baskın olduğu birtakım durumlar oluşabilir.
da enerjikse, dikkati dağınıksa, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve tipte; Çocuklar depresif ya da kaygılı
yaramazlık yapıyorsa ilk akla dürtüsellik olarak üç ana başlıkta • Sorulan soru tamamlanmadan olduklarında zaman zaman
gelen o çocuğun dikkat eksikliği ve toplanabiliyor ve bu üç başlıktan yanıt verme kontrolü yitirip, huzursuz bir şekilde
hiperaktivite bozukluğu yaşadığı biri daha baskın olabiliyor. Kimi • Sırasını beklemekte güçlük çekme hareketlenebilir. Bu tavırları ruhsal
oluyor. Bu doğru bir düşünce çocuklarda bu üç tip durum aynı • Başkalarının sözünü kesme ya da çöküşü engellemeye çalıştıkları bir
değildir, bu tanıyı koyabilmek anda eşit derecede etkin olabilirken; oyunlarında araya girme savunma davranışıdır.
için çocuk ve ergen psikologları dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik • Sonucunu düşünmeden koşma,
tarafından ruhsal ve bilişsel bir ve dürtüsellikte görülen durumları itme, çekme Dikkat eksikliği ve hiperaktivite
takım test ve ölçeklerin uygulanması şöyle sıralıyor: bozukluğunun toplumsal yaygınlık
gerektir. Her hareketli çocuk hiperaktif oranı yüzde 8
Aşırı hareketliliğin bakın olduğu midir? Bir çocukta dikkat eksikliği
Çocuklar bazen yapıları gereği tipte; Birçok çocuğun genel yapısı ve hiperaktivite bozukluğu
meraklı ve hareketli olabilir. • Oturduğu yerde kıpırdanma, hareketli ve enerjik olabilir. Ancak olup olmadığını anlayabilmek
Ebeveynleri çocuğa sınır çizmediği, ellerin ayakların oynatılması bu her hareketli çocuğun dikkat için çocuğun sağlıklı bir
çocuk endişeli veya depresif • Gereksiz yere sağ sola koşturma, eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu değerlendirmeden geçmesi ve
olduğu için de davranış sorunları eşyalara tırmanma yaşıyor olduğunu göstermez. yapılan değerlendirme sonuçlarına
gösterebilir. Çocuğunuz diğer • Sakin bir biçimde oyun Çocuklar bazen yapıları gereği göre tedavi planının oluşturulması
çocuklara göre daha mı hareketli oynayamama ya da başka bir işle hareketli ve meraklı olabilir. gerekiyor. Ne yazık ki ülkemiz
ve bu hareketliliği onun çevresiyle uğraşma koşullarında çok kısa süren ve hiçbir
olan ilişkilerini etkiliyor mu? • Belirli bir süre bir yerde Bir çocuğun DEHB tanısı alabilmesi değerlendirme aracı kullanılmaksızın
Birçok şeyi unutuyor ya da onunla oturamama, sürekli hareket etme için bir takım yıkıcı (arkadaşlarına, gerçekleştirilen bir takım psikiyatrik
konuştuğunuzda dinlemiyormuş gibi • Çok konuşma. kendilerine ve çevrelerine karşı muayeneler sonrası kolaylıkla
mi davranıyor? Sabırsız mı ya da • Dikkat dağınıklığın baskın olduğu şiddet içerikli) davranışlar çocuğa DEHB tanısı koyulabilmekte
düşünmeden davrandığı için başına tipte; sergilemesi gerekir. Dikkatini ve ihtiyaçları dışında çocuklar bir
kötü şeyler geldi mi? Çocuğunuzun • Dikkatin kolayca dağılması toplamakta zorlanan her çocuk takım ilaç tedavilerine mecbur
öğretmeninden okulda sıklıkla • Belirli bir işe ya da oyuna dikkat dikkat eksikliği ve hiperaktivite bırakılmaktadır. Dikkat eksikliği
yaramazlık yaptığına ya da dersleri vermekte zorlanma bozukluğuna sahip değildir. Belki de ve hiperaktivite bozukluğunun
dinlemediğine dair şikayetler • Dikkatsizlikten kaynaklanan çocuk ilgilenmesi gereken o konuyla toplumsal yaygınlık oranının yüzde
mi alıyorsunuz? Çocuğunuz okul hatalar yapma ilgili yeterince motivasyona sahip 8 olduğunun tahmin ediliyor. Yanlış
ödevlerine başlamakta, sürdürmekte • Görev ve etkinlikleri düzenlemekte olmayabilir. tanılar nedeniyle dikkat eksikliği ve
ve sonlandırmakta zorlanıyor mu? zorlanma Ayrıca çocuğa yeterince sınır ve hiperaktivite bozukluğunun daha
Bu soruların yarısına bile “Evet” • Ev ödevi, ders içi etkinlikleri gibi kural koyamayan ebeveynlerin yüksek oranda olduğu sanılılıyor.
yanıtı verdiyseniz, çocuğunuzun yoğun zihinsel çaba gerektiren çocuklarında da bazı davranışları
dikkat eksikliği ve hiperaktivite işleri yapmaktan kaçınma DEHB ile karıştırmak mümkündür. Hareketli ve dağınık olan her
(DEHB) sorunu yaşıyor olabilir. • Başlanan işin yarım bırakılması Çocuk yeteri kadar özdenetime sahip çocukta DEHB vardır demek yanlıştır.
• Kendisiyle konuşulurken, olmadığı için kontrolsüz tavırlarda Bu tanı ancak çocuk ve ergen
İlk belirtiler erken çocukluk dinlemiyormuş gibi görünme olabilir. Çocuğun endişeli ya da psikologlar tarafından uygulanan
döneminde görülüyor • Günlük etkinliklerde unutkanlık depresif ruh haline sahip olması ruhsal ve bilişsel bir takım test ve
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite • Etkinlikler için gereken eşyaları da çocuğu huzursuz ve dikkatsiz ölçeklerle kesin olarak konulabilir.
bozukluğu erken çocukluk kaybetme kılabileceği için dikkat eksikliği ve
dönemlerinde ilk sinyallerini • Dürtüselliğin (düşünmeden hiperaktivite bozukluğuna benzer