Page 9 - BİOMEDYA SAYI 32

09
www.biomedya.com Mayıs - Haziran 2021 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

Seval DEMİRCİ
HEDEFLİ TERAPİLERDE

NANOTAŞIYICI SİSTEMLER

21. yüzyıla geldiğimizde
nanoteknolojideki ve biyoteknolojideki
gelişmeler ışığında ilaçların
salınımı konusunda önemli adımlar
atılmıştır. İlaç hedefleme ile ilacın
yalnızca istenen bölgeye etki
etmesi sağlanmaktadır. Bunun
için ilacın etken maddesinden ayrı IAMGENIUS
olarak hedefli bölge için seçici ve
özgül tasarımlar yapılmaktadır. Bu
sayede biyoteknolojik ve gen temelli BİYOTEK-
ilaçlar vücudun belirli bölgelerine
taşınabilmektedir. Hedefli ilaç
taşınımında çeşitli nanotaşıyıcılar NOLOJİK
kullanılır. Bunlar konjuge edilen ilaç
veya görüntüleme amaçlı maddeler
FİKİRLER
olabilmektedir [1]
NANOTAŞIYICILARIN AVANTAJLARI
Şekil 1. Bazı Nanotaşıyıcı Sistemler [3]
YARIŞMASI

• Boyutları itibariyle damarlardan
Kabuk kısmına hidrofilik, çekidek maddeden oluşmasıdır [2].
hızlıca dolaşıma katılabilirler.
kısmına ise hidrofobik etkin maddeler
• İlaçların toksik ve yan etkileri Amgen Türkiye tarafından
yüklenebilmektedir. Miseller • Polimerik Miseller
azaltılmış olur. gençlerin bilim alanındaki
boyutlarına göre yüksek oranda Polimerik miseller nano boyutlu,
• Hedeflenen hücre, doku veya organa potansiyellerini ortaya
ilaç taşıma kapasitesine sahiptir. küresel yapıda, hidrofilik ve
kolayca ulaşabilirler. çıkarmalarına yardımcı olmak
Yüzey modifikasyonları ve uzun süre hidrofobik gruplar içeren amfifilik
• Polietilen glikol (PEG) veya amacıyla, bu yıl ilki gerçekleştirilen
polioksietilen (POE) bağlanarak dolaşımda kalabilmelerinden dolayı blok kopolimerlerinin çekirdek- IamGenius Biyoteknolojik Fikirler
önemli ilaç taşıyıcı sistemlerdir [1]. dış kabuk şeklinde kendiliğinden
uzun süre dolaşımda kalmaları Yarışması’nda lise, lisans ve yüksek
sağlanabilir. oluşan yapılardır. Miselleri oluşturan lisans öğrencileri ödüllendiriliyor.
• Nanotaşıyıcılar ile etkin madde, • Lipozom amfifilik unimerler, belli sıcaklık ve “Sağlık için Biyoteknoloji ve Yapay
Lipozomlar, adından anlaşılacağı konsantrasyonda polimer zincirleri
görüntüleme maddesi, magnetik Zeka” konusunda en yaratıcı
maddeler, hedeflendirici moleküller üzere yapısında lipit bulunduran olarak bulunur. Bu unimerler kritik fikirleri geliştiren öğrencilere
taşınabilmektedir. taşıyıcı sistemleridir. Ana yapısını misel sıcaklığına ve konsantrasyonuna Amgen Türkiye’de staj ve eğitim
• Aynı nanotaşıyıcıya birden fazla fosfolipitler oluşturur. Fosfolipitler, ulaştığında oluşumları gerçekleşir. seminerlerine katılım imkanı
etkin madde veya hedeflendirici yapısında hidrofilik ve lipofilik gruplar Esasında misellerin oluşumu serbest sunuluyor.
molekül bağlanabilir [2]. içerdiğinden amfifilik yapılardır. enerjinin azalması ile gerçekleşir. Sulu
Küresel şekilli, nanoveziküler yapıdadır. ortamda miseller oluşumunda, blok
Teranostikler, aynı nanotaşıyıcıda Eş merkezli iki veya daha fazla lipit kopolimerin hidrofobik kısmı sudan İnsanlar için tedaviler keşfetmek,
etkin madde ile görüntüleyici tabakasının küresel şeklini almasıyla kaçma eğilimi ile kendi içinde bir araya geliştirmek ve bunları tıbbın
maddenin birlikte bulunduğu lipozomlar oluşur. Lipozomlar, bu gelerek misel çekirdeğini oluştururken hizmetine sunmak için “Öncü
durumdur. Bunlar sayesinde vücuda veziküller ile ilaç taşıyan sistemlerdir hidrofilik kısmı ise sulu ortamla bilim hayati ilaçlar” felsefesi
giren ilaçların salımı ve dağılımı [2]. etkileşerek hidrojen bağı kurmakta ve ile bilim ve biyoteknolojinin
izlenebilmektedir. Her ne kadar sistemin serbest enerjisinde düşme sunduğu olanakları en üst
taşıyıcı sistemler ile hedeflendirmede • Dendrimerler meydana getirerek kabuk katmanını düzeyde kullanarak çalışan
büyük avantajlar sağlansa da bazı Dendrimerler, küresel bir şekle sahiptir oluşturacak şekilde kendiliğinden Amgen Türkiye, IamGenius
dezavantajları da bulunmaktadır. ve ortalarında bir boşluk barındırır. düzenlenmektedir. Bu enerjinin Biyoteknolojik Fikirler Yarışması ile
Biyolojik bariyerler hedeflendirmede Bu boşluğa taşınması istenen madde fazlası, kendi içinde bir araya gelen gençlere bilim tutkusu aşılamayı
sorun teşkil etmektedir. Bu sebeple aktarılabilir ve etkin madde korunaklı hidrofobik kısımların Van der Waals hedefliyor. Yarışma ile bilimi ve
nanotaşıyıcılara PEG ile kaplama hale gelmiş olur. Molekül yapılarından bağları ile birbirlerine bağlanmasını özellikle biyoteknolojiyi daha
gibi yüzey modifikasyonları dolayı son derece gelişmiş fiziksel ve sağlayarak miselleri oluşturmaktadır. çok insana sevdirmek, gençlerin
uygulanmaktadır. kimyasal özellikler sergilemektedirler. Oluşan çekirdek-kabuk yapısı ilaç bilim alanındaki potansiyellerini
İlaçlar, ilacın etki etmesi istenilen Çok fazla zincir uçlarına sahip olmaları taşıma amacına yönelik olarak ortaya çıkarmalarına yardımcı
bölgede en uygun hızda etkileşime nedeniyle yüksek çözünebilirlik özelliği kullanılabilmektedir [1]. olmak ve bu alanda eğitimlerine
girmesi ve dağılımın sadece hedefli gösterirler. Ayrıca çözünürlükleri katkı sağlamak amaçlanıyor. Bu
bölgeyle sınırlandırılması amacıyla yüzeylerindeki gruplarla direkt olarak Kaynaklar: yıl ilki gerçekleştirilen yarışma
hedeflendirilmektedir. Bu sayede ilişkilidir. Hidrofilik gruplarla sonlanan [1] Tüylek, Z., İlaç Taşıyıcı Sistemler ve kapsamında; tüm lise, lisans
Nanoteknolojik Etkileşim, Bozok Tıp
daha düşük doz ilaçla daha fazla etki dendrimerler polar çözücülerde, ve yüksek lisans öğrencilerinin,
Dergisi, (2017).
sağlanmış olur. İlaç taşıyıcı sistemlere hidrofobik gruplarla sonlanan
[2] Tüylek, Z., İlaç Taşıyıcı Nanosistemler, “Sağlık için Biyoteknoloji ve
örnek olarak; nanopartiküller, dendrimerler ise nonpolar çözücülerde Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, (2019). Yapay Zeka” konulu projeleri
lipozomlar, polimerik miseller, iyi derecede çözünebilmektedirler [4]. [3]https://www.drozdogan.com/
değerlendiriliyor. Öğrencilerin konu
karbon nanotüpler, dendrimerler, nanoteknoloji-nanotip-ve-radyasyon-
ile ilgili yaratıcı fikirleri Amgen
nanokristaller söylenebilir [1]. • Nanokristaller onkolojisindeki-uygulamalari- Türkiye’de staj, proje iş birliği
Nanokristaller, kristal yapıdaki etkin yazidizisi-2/
[4] Karabulut, B., Kerimoğlu, O., Uğurlu, imkanı ve eğitim seminerleri ile
• Miseller maddeler olarak tanımlanabilmektedir.
T., Dendrimerler- İlaç Taşıyıcı ödüllendirilecek.
Misellerin yapısı incelendiğinde Nanokristaller ile nanotaşıyıcılar Sistemler, (2014), DOI: 10.5455/
küresel bir çekirdek ile bunu saran bir arasındaki temel fark, nanokristallerin musbed.20141015015453 .
dış kabuktan oluştuğu görülmektedir. hemen hemen tamamının etkin