Page 4 - BİOMEDYA SAYI 36

04 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ OCAK - ŞUBAT 2022 www.biomedya.com

HAVADAN DNA

VAKUMLAMAK

Bilim insanları hayvanat

bahçesindeki hayvanların
DNA’larını havadan
vakumlayarak aldılar.

Nesli tükenmekte olan türleri düşünmesinin bir başka nedeni de bahçesinde örnekleme yapıyordu. uygulanabileceğini göstermesi için
korumanın en önemli kısmı önce vardı, o da araştırmaya fon bulmaktı. Clare’in ekibi 25 hayvan türünü tespit çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç
nerede yaşadıklarını bulmaktır. Fikir pek de ilerleyemedi nedeni ise edebildi, bunların arasında hayvanat duyulacağına inanıyor. Sorduğu
Araştırmacılar, bu konuda yardımcı böyle bir yöntem için nasıl bir aracın bahçesinde olmayan hayvanlar da sorulardan birkaçı ise şöyle:
olabilecek en etkili ve yeni bir yöntem veya cihazı kullanılması gerektiğiydi. bulunmaktaydı.
olarak DNA'yı havadan vakumlamaya Pek çok cihaz denendi, bunların  Bu teknik, daha küçük veya daha
karar verdiler. arasında elektrikli süpürge de vardı. İki grup birbirlerinin çalışmalarını
hareketli hayvanlar için tutarlı bir
İşin ilginç yanı işe yarayan cihaz öğrendiklerinde her iki grubun da
şekilde çalışacak mı?
DNA’yı havadan vakumlama fikri elektrikli süpürgeydi hem de teşhir çalışmaları bilimsel bir dergiye
araştırmayı yapan bilim insanları cihazıydı. gönderilmek üzereydi.
 Kamera tuzakları gibi diğer
tarafından da “çılgınca” olarak
yöntemlerle nasıl karşılaştırılır?
adlandırılıyor, fakat Toronto Kanada’da Araştırmacılar için “epey gürültülü” Clare ve Bohmann birbirlerini
bulunan York Üniversitesi’nden olan bu yöntem ayrıca bilgisayar tanıyorlardı ve önce kim çalışmayı
 Havadan eDNA örneklemenin ve
moleküler çevrebilimci Elizabeth fanı gibi küçük bir fan kullanan ve 3 yayımlayacak diye bir rekabete
toplamanın en iyi yolu nedir?
Clare “Gerçekten de DNA’yı havadan boyutlu baskılı bir muhafazaya monte girmek yerine iki grup iletişime geçti.
çekiyoruz” dedi. Açıkçası işe yaramıyor edilerek bazı ev yapımı örneklerle de Böylelikle bulguların bir çift olarak
Clare ise bu soruları yanıtlamaya ve
değil. Clare’in ekibi Current Biology denendi. Aynı şekilde çalıştılar ve çok yayımlanmasına karar verdiler.
eDNA hava örneklemesini geliştirip
adlı bilimsel dergide iki makale daha sessiz ve güç açısından daha Clare, “Her iki grup da çalışmalarını
onu kilometre taşı olabilecek
paylaştılar. Bu iki makalede gösterilen verimliydiler. Bohmann, vahşi doğada birbirlerinden bağımsız yürüttüler.
verilere göre, havadan düzinelerce gerçek örneklemelerde daha yararlı İkimiz de ‘birlikten güç doğar’ deyip düzeydeki bir teknoloji haline
hayvan türünün örneği elden olacaklarını düşünüyorlar. makaleleri bir çift olarak yayımladık” getirmeye hevesli.
edilebiliyor. dedi.
Deneyi başarılı kılabilmek için ekibin Clare, “Topraktan, baldan, yağmurdan,
Türleri izlemek için kullanılan çevresel hayvan DNA'sı bulabileceği iyi bir Havadaki DNA gerçekten de tehlike kardan, havadan ve sudan tüm bu
DNA ya da eDNA kullanmak yeni bir yere ihtiyacı vardı. Hayvanat bahçesi altındaki türlerin izlenmesini farklı kaynaklardan DNA'yı; emebilen,
şey değil. Birkaç yıldır araştırmacılar bu deney için özel olarak yapılmış sağlayabilir mi? bunları yerinde sıralayabilen, verileri
suda yaşayan hayvanları izleyebilmek gibiydi: Hayvanların çoğu yerli değil, sunuculara aktarabilen, küresel olarak
için sudaki DNA’yı kullanmaktalar. başka coğrafi bölgelere aitler, bu Araştırmada cevaplanamamış birçok konuşlandırılabilecek bir örnekleyici
Ayrıca havada süzülen bitkilerden yüzden DNA analizinde hemen göze soru var. Bunlardan biri de Clare’in vizyonuna sahibim” dedi.
eDNA alınabilmektedir. çarpıyorlar. Örneğin, bir flamingo söylediklerine göre, araştırmacıların
örneği saptanırsa bunun başka bir tespit ettiği eDNA’nın tam olarak ne
Amaç, dünyadaki hayvanları biyolojik
ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’ndan yerden gelmesine imkân yok. olduğunun bilinmemesi. Tespit edilen
olarak izleyebilen küresel bir sistem
Araştırmacı Biyolog Stephan F. Spear, eDNA; deri, salya, idrar hatta dışkı
yapmak. Bunun nedeniyse bunun için
“eDNA araştırmasında keşfettiğimiz Ekip tüm hayvanat bahçesini dolaşıp bile olabilir. Clare’in notlarında, ‘Bazı
koordineli bir sistemin olmaması.
bir şey gerçekten de herhangi bir örnek topladı. Sonuç olarak 49 türlerin izlerine hiç rastlamadık. Oysa
çevresel ortamın (su, toprak, kar, hayvan türüne rastladılar ve bunların onların orada olduğunu kesinlikle
Clare, koruma konusundaki en zor
vb.) örnekleyebileceğimiz DNA'yı içinde; gergedanlar, zürafalar ve biliyorduk’ açıklaması vardı. Kokuları
soruların bazılarının yanıtlarının tam
barındırma potansiyeline sahip filler bulunmaktaydı. Araştırmacılar net bir şekilde alınabilse de tespit
anlamıyla yüzümüzün önünde, havada
olmasıdır” dedi. yağmur ormanı evindeki havuzda edilemeyen yeleli kurtlar vardı.
asılı kalabileceğine inanıyor.
yaşayan lepisteslerin bile örneklerine
Danimarka’da bulunan Kopenhag rastladılar. Spear’a göre havadaki eDNA'nın
Üniverstiesi’nden Kristine Bohmann şu anki durumu, 10 yıl kadar önce Makale: Current Biology | Airborne
ve ekibi bu fikri birkaç yıl önce Londra Queen Mary Üniversitesi'ne sudaki eDNA ile ilgili yazılmış environmental DNA for terrestrial
Clare'in grubundan bağımsız olarak bağlı olan Elizabeth Clare’e gelirsek olan ilk makalelerin yayımlandığı vertebrate community monitoring |
düşünmüşlerdi. Ama bu fikir onun için eğer, İngiltere'nin Cambridgeshire döneme çok benziyor. Spear, https://doi.org/10.1016/j.cub.2021.12.014
çok “delice” gelmişti. Açıkçası bunu kentindeki açık hava hayvanat eDNA'nın hava örneklemesinin nasıl