Page 21 - BİOMEDYA SAYI 39

21
www.biomedya.com TEMMUZ - AĞUSTOS 2022 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

KARACIĞER HASTALIKLARININ

TEDAVISI IÇIN YENI BIR YAKLAŞIM

Doku modeli karaciğer yenilenmesinde
kilit oyuncuları ortaya çıkardı.

İnsan karaciğerinin inanılmaz Karaciğer nakline ihtiyaç duyan "bir çip üzerinde rejenerasyon" gösterebildiler. Ayrıca araştırmacılar
rejenerasyon yetenekleri vardır: Yüzde hastaların çoğu viral hepatit, modellerini oluşturmak için bu mikro bu molekülün insan karaciğer
70'e kadarı alınsa bile kalan doku yağlı karaciğer hastalığı veya akışkan kanallardan biri boyunca kan hücrelerini hücre döngüsüne girmesi
sadece aylar içinde tam boyutlu bir kanser gibi kronik hastalıklardan damarlarını büyüttüler ve daha sonra için uyardığını da gösterdiler.
karaciğeri yeniden büyütebilir. muzdariptirler. Bununla birlikte insan organ donörlerinden karaciğer
Bhatia, araştırmacıların karaciğeri hücrelerinden türetilen çok hücreli INSANA ÖZGÜ YOLLAR
Bu rejeneratif yetenekten kendi kendine rejenerasyona teşvik küresel kümeler eklediler.
yararlanabilmek, doktorlara kronik etmek için güvenilir bir yolunun Bu çalışmada, araştırmacılar hücreleri
karaciğer hastalığını tedavi etmek olmasıyla bazı karaciğer nakillerinin Çip, büyüme faktörleri gibi hücre bölünmesine girmeye teşvik
için çok sayıda seçenek sunabilir. yapılmasına gerek kalınmayacağını moleküllerin kan damarları ve eden moleküllere odaklandılar, ancak
MIT mühendisleri, karaciğer açıkladı. Bhatia’ya göre bu tür bir karaciğer sferoidleri arasında şimdi süreci iyice takip etmeyi ve
rejenerasyonunda yer alan adımları uyarının bağışlanan bir karaciğerin akabileceği şekilde tasarlandı. hücre döngüsünü tamamlamak için
daha önce mümkün olandan daha nakledildikten sonra büyümesine Bu kurulum aynı zamanda gereken molekülleri tanımlamayı
kesin bir şekilde izlemelerini sağlayan yardımcı olmak için de kullanılabilir. araştırmacıların belirli bir hücre ummaktalar. Ayrıca karaciğere
yeni bir karaciğer doku modeli tipindeki ilgili genleri kolayca devre yenilenmeyi ne zaman durduracağını
oluşturarak bu hedefe doğru bir adım Araştırmacılar fareler üzerinde dışı bırakmalarına ve ardından söyleyen sinyalleri de keşfetmeyi
attılar. yaptıkları çalışmalarda, karaciğer bunun genel sistemi nasıl etkilediğini umuyorlar.
hasarı veya hastalığından sonra görmelerine olanak tanımaktadır.
Araştırma ekibinin lideri MIT’den aktif olan bazı rejenerasyon yolları Bhatia, araştırmacıların sonunda
Prof. Sangeeta Bhatia, yeni modelin hakkında çok şey öğrendiler. Anahtar Bu sistemi kullanan araştırmacılar, karaciğer yetmezliği olan hastaların
kullanılmasının, biyolojisi insanlarla faktörlerden biri, hepatositler artan sıvı akışının tek başına tedavisine yardımcı olmak için bu
aynı olmayan fareler veya diğer (karaciğerde bulunan ana hücre hepatositleri hücre bölünme molekülleri kullanabileceklerini
hayvanlar üzerinde yapılan tipi) ile kan damarlarını kaplayan döngüsüne girmeye teşvik etmediğini umuyor. Diğer bir olasılık da
çalışmalardan toplanamayan bilgiler endotel hücreleri arasındaki karşılıklı gösterdi. Bununla birlikte aynı doktorların bir hastanın karaciğerinin
sağlayabileceğini söyledi. ilişki üzerineydi. Hepatositler, kan zamanda bir iltihabplı sinyal (sitokin kendi kendine yeniden büyüme
damarlarının gelişmesine yardımcı IL-1-beta) ilettilerse hepatositler hücre olasılığını belirlemek için
Bhatia, "Yıllardır [araştırmacılar] olan faktörler üretir ve endotel döngüsüne girdiler. Bu olduğunda biyo-belirteçler gibi faktörleri
fare karaciğeri rejenerasyonunda rol hücreleri hepatositlerin çoğalmasına araştırmacılar başka hangi faktörlerin kullanabilmesi olarak öne çıkıyor.
oynayan farklı genler tanımlanıyor yardımcı olan büyüme faktörleri üretir. üretildiğini ölçebildiler. Bazıları Böylelikle karaciğer nakillerine
ve bazıları insanlarda önemli gibi Araştırmacıların belirlediği diğer bir daha önce fareler üzerinde yapılan ihtiyaç azalabilir ve karaciğer
görünüyor, ancak insan karaciğer katkı da kan damarlarındaki sıvı akışı çalışmalarına dayanılarak beklenilen hastalıkları üzerine yapılacak olan
hücrelerinin çoğalmasını sağlayacak oldu. Farelerde kan akışındaki bir artış, şeylerdi, ancak diğerleri prostaglandin tedavi çalışmalarında da yeni yollar
tüm ipuçlarını asla çözemediler” dedi. endotel hücrelerini rejenerasyonu E2 (PGE2) adı verilen bir molekül de keşfedilebilir.
destekleyen sinyaller üretmeye teşvik dahil olmak üzere insan hücrelerinde
Proceedings of the National Academy edebilir. daha önce görülmemişti. Makale: “A vascularized model of
of Sciences’ta yayınlanan yeni the human liver mimics regenerative
çalışmada, kilit rol oynadığı görülen Bhatia'nın laboratuvarı tüm bu MIT ekibi, zebra balığı responses” by Arnav Chhabra, H.-H.
bir molekül tanımlandı. Bu molekül etkileşimleri modellemek için kan rejenerasyonunda da yer alan bu Greco Song, Katarzyna A. Grzelak,
ayrıca araştırmacıların araştırmayı damarlarını taklit eden kanallara molekülün karaciğer rejenerasyon William J. Polacheck, Heather
planladıkları birkaç aday molekülü de sahip mikro akışkan cihazlar sistemlerinde yüksek seviyelerde E. Fleming, Christopher S. Chen
ortaya çıkardı. tasarlayan Boston Üniversitesi'nde olduğunu buldu. Araştırmacılar, and Sangeeta N. Bhatia, 28 June
William F. Warren Biyomedikal endotel hücrelerinde PGE2 biyo- 2022, Proceedings of the National
ÇIP ÜZERINDEN REJENERASYON Mühendisliği Profesörü Christopher sentezi genini devre dışı bırakarak bu Academy of Sciences. DOI: 10.1073/
Chen ile birlikte çalıştı. Araştırmacılar hücrelerin PGE2'nin kaynağı olduğunu pnas.2115867119