Page 21 - BİOMEDYA SAYI 42
P. 21

21
             www.biomedya.com                OCAK - ŞUBAT           2023       BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ
































































                                             VOLKANİK PATLAMALAR


                                           İÇİN ERKEN UYARI SİSTEMİ










        Volkanik patlamalar tehlikeli oldukları   bilecek taşınabilir bir aygıt geliştirmeyi   yalleri olmadan meydana gelebiliyor. Bu   farklı kütleye sahip atomları) gizli magma
        kadar, bu patlamaların tahmin edilmesi   düşünüyor.              yüzden Japonya Meteoroloji Ajansı gibi   faaliyetini gösterebildiğini halihazırda
        de zor. Şimdiyse Tokyo Üniversitesi’nde                          afet hafifletici kurumlar, bölge sakinle-  biliyor. İleri Bilim ve Teknoloji Araştırma
        çalışan bir araştırma takımı, yer kabu-  Bir volkanın yakınında durma düşüncesi   rini bir sonraki olası afete karşı önceden   Merkezi’nde çalışan Profesör Hiroçika
        ğundaki volkanik açıklıklardan çıkan belli   sizi heyecandan mı yoksa korkudan mı   uyarmak için başka güvenilir yollardan   Sumino şöyle açıklıyor: “Magma faaliyeti
        gazlardaki atom oranlarının, derindeki   titretiyor? Bir volkanın gölgesinde yaşa-  faydalanabilir.  arttığında, helyum izotop oranının ara
        magmaya neler olduğunu gösterebile-  mak, pek çok insan için gündelik yaşamın                    sıra Dünya kabuğunda bulunan helyuma
        ceğini keşfetti; yani sağlık durumunuzu   bir parçası. Japonya’da 111 faal yanardağ   Açıklıklar Dünya yüzeyinde (kabuk) bu-  benzer şekilde düşük bir değerdeyken
        kan tahlili yaparak kontrol etmek gibi.   bulunurken, her sene patlamalar da da-  lunan, sıklıkla yanardağların etrafında   yüksek değere çıktığını biliyoruz. Bu bil-
        Bu sayede, işlerin ne zaman “kızıştığı”   hil ortalama 15 volkanik “olay” yaşanı-  açığa çıkan ve gaz ile buhar yayan delik   giler, 2011 yılında bir patlamanın meyda-
        tespit edilebilir. Özellikle argon-40 ve   yor. Fakat ölümcül olabilen bu olayları   ve çatlaklardan meydana geliyor. Çıkan   na geldiği Kanarya Adaları’na (Afrika’nın
        helyum-3’ün oranındaki değişimler, farklı   tahmin etmek oldukça zor. 2014 yılında   bu gaz ise kimyasal bir karışımdan olu-  kuzeybatı açıklarında Atlantik Okyanu-
        püskürme tiplerinin tehlikesine işaret   Japonya’nın en yüksek ikinci yanardağı   şuyor. Gazın bileşimi, Dünya kabuğunun   su’nda) bağlı El Hierro Adası’nda soğuk
        edip magmanın ne kadar köpüklü oldu-  ve meşhur bir turist noktası olan Ontake   altındaki manto tabakasında neler oldu-  pınar gazının helyum izotop oranında
        ğunu gösterebilir. Hangi gazlardaki hangi   Dağı beklenmedik şekilde patlamıştı, ne   ğuna yönelik fikir verebilir. Erimiş kaya   yapılan bir gözleme dayanıyor. Fakat
        oranların magmadaki belli bir faaliyet   yazık ki 58 kişinin ölmesine ve beş kişi-  olan magma, bu bölgede oluşup yukarı   magmatik kargaşa sırasında mantodan
        tipini gösterdiğini anlamak büyük bir   nin kaybolmasına yol açmıştı. Deprem   doğru baskı yapıyor ve nihayetinde lav   neden daha fazla helyum çıktığını bil-
        adım. Araştırma takımı, şimdi volkanik   faaliyeti genelde erken bir uyarı işareti.   şeklinde püskürüyor. Araştırmacılar, belli   miyorduk.” dedi.
        faaliyetleri 7/24 yerinde ve anlık ölçmeyi   Fakat Ontake’de gerçekleşen patlama   gazlardaki izotop oranlarının (bir ele-
        sağlayıp erken uyarı sistemi görevi göre-  gibi bazı patlamalar, belirgin deprem sin-  mentin aynı kimyasal özelliklere fakat
   16   17   18   19   20   21   22   23   24