Page 21 - BİOMEDYA SAYI 42
P. 21
21
www.biomedya.com OCAK - ŞUBAT 2023 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ
VOLKANİK PATLAMALAR
İÇİN ERKEN UYARI SİSTEMİ
Volkanik patlamalar tehlikeli oldukları bilecek taşınabilir bir aygıt geliştirmeyi yalleri olmadan meydana gelebiliyor. Bu farklı kütleye sahip atomları) gizli magma
kadar, bu patlamaların tahmin edilmesi düşünüyor. yüzden Japonya Meteoroloji Ajansı gibi faaliyetini gösterebildiğini halihazırda
de zor. Şimdiyse Tokyo Üniversitesi’nde afet hafifletici kurumlar, bölge sakinle- biliyor. İleri Bilim ve Teknoloji Araştırma
çalışan bir araştırma takımı, yer kabu- Bir volkanın yakınında durma düşüncesi rini bir sonraki olası afete karşı önceden Merkezi’nde çalışan Profesör Hiroçika
ğundaki volkanik açıklıklardan çıkan belli sizi heyecandan mı yoksa korkudan mı uyarmak için başka güvenilir yollardan Sumino şöyle açıklıyor: “Magma faaliyeti
gazlardaki atom oranlarının, derindeki titretiyor? Bir volkanın gölgesinde yaşa- faydalanabilir. arttığında, helyum izotop oranının ara
magmaya neler olduğunu gösterebile- mak, pek çok insan için gündelik yaşamın sıra Dünya kabuğunda bulunan helyuma
ceğini keşfetti; yani sağlık durumunuzu bir parçası. Japonya’da 111 faal yanardağ Açıklıklar Dünya yüzeyinde (kabuk) bu- benzer şekilde düşük bir değerdeyken
kan tahlili yaparak kontrol etmek gibi. bulunurken, her sene patlamalar da da- lunan, sıklıkla yanardağların etrafında yüksek değere çıktığını biliyoruz. Bu bil-
Bu sayede, işlerin ne zaman “kızıştığı” hil ortalama 15 volkanik “olay” yaşanı- açığa çıkan ve gaz ile buhar yayan delik giler, 2011 yılında bir patlamanın meyda-
tespit edilebilir. Özellikle argon-40 ve yor. Fakat ölümcül olabilen bu olayları ve çatlaklardan meydana geliyor. Çıkan na geldiği Kanarya Adaları’na (Afrika’nın
helyum-3’ün oranındaki değişimler, farklı tahmin etmek oldukça zor. 2014 yılında bu gaz ise kimyasal bir karışımdan olu- kuzeybatı açıklarında Atlantik Okyanu-
püskürme tiplerinin tehlikesine işaret Japonya’nın en yüksek ikinci yanardağı şuyor. Gazın bileşimi, Dünya kabuğunun su’nda) bağlı El Hierro Adası’nda soğuk
edip magmanın ne kadar köpüklü oldu- ve meşhur bir turist noktası olan Ontake altındaki manto tabakasında neler oldu- pınar gazının helyum izotop oranında
ğunu gösterebilir. Hangi gazlardaki hangi Dağı beklenmedik şekilde patlamıştı, ne ğuna yönelik fikir verebilir. Erimiş kaya yapılan bir gözleme dayanıyor. Fakat
oranların magmadaki belli bir faaliyet yazık ki 58 kişinin ölmesine ve beş kişi- olan magma, bu bölgede oluşup yukarı magmatik kargaşa sırasında mantodan
tipini gösterdiğini anlamak büyük bir nin kaybolmasına yol açmıştı. Deprem doğru baskı yapıyor ve nihayetinde lav neden daha fazla helyum çıktığını bil-
adım. Araştırma takımı, şimdi volkanik faaliyeti genelde erken bir uyarı işareti. şeklinde püskürüyor. Araştırmacılar, belli miyorduk.” dedi.
faaliyetleri 7/24 yerinde ve anlık ölçmeyi Fakat Ontake’de gerçekleşen patlama gazlardaki izotop oranlarının (bir ele-
sağlayıp erken uyarı sistemi görevi göre- gibi bazı patlamalar, belirgin deprem sin- mentin aynı kimyasal özelliklere fakat