Page 19 - BİOMEDYA SAYI 42

19
www.biomedya.com OCAK - ŞUBAT 2023 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

DÜNYA VE

GÜNEŞİN KONUMU

HAVA DURUMUNA

YÖN VERİYOR

Hava durumunu ve Fakat bilgisayarda yapılan yeni canlan- Berkeley – California Üniversitesi öncülü- evrelikten evre dışına çıkıyor ve sonuç
iklimi modelleyen dırmalar, bölgedeki yıllık hava durumu ğünde yürütülen araştırmada, Güneş ile olarak net mevsimsellik önemli bir de-
döngülerine (özellikle de Güney Ameri- aramızdaki mesafede yıllık olarak mey- ğişim geçiriyor” diyor Chiang.
uzmanlar, mevsimsel ka kıyılarından ekvator boyunca batı- dana gelen hafif değişimin, bahsedilen
ya doğru uzanan soğuk bir yüzey suyu soğuk uzantının yıllık döngüsünde büyük Chiang her ne kadar ekvatoryal Pasifik
rüzgarların uzantısına) yön veren unsurlardan bi- bir etki bırakabileceği gösteriliyor. Bu üzerindeki etkisi şimdiye kadar bilinme-
ve okyanus rinin gözden kaçtığını gösteriyor: Dünya durumun ise Dünya’nın eksen eğiminin se de mesafe etkisinin halihazırda iklim
ve Güneş arasındaki değişen uzaklığın… mevsimler üzerinde oluşturduğu etki- modelleriyle birleştirildiğini ve bulgu-
akıntılarının doğu den ayrı olduğu belirtiliyor. Söz konusu ların hava durumu tahminlerini ya da

ekvatoryal Pasifik Bu soğuk uzantı sonrasında ABD’nin Ka- etkinin, soğuk uzantının yıllık döngüsüne iklim yansıtımlarını değiştirmeyeceğini
liforniya eyaletinde, Kuzey Amerika’nın
sebep olduğu düşünülüyor.
belirtiyor. Ancak 22.000 yıllık evre döngü-
Okyanusu’ndaki büyük bir bölümünde ve sıklıkla da kü- sü, uzun vadeli ve tarihi etkiler meydana
resel çapta hava durumunu etkileyen Berkeley – California Üniversitesi Coğ- getirmiş olabilir. Örneğin Dünya’nın yö-
El Nino kalıplarını El Nino-Güney Salınımı’na (ENSO) etki rafya Profesörü Olan Baş Araştırmacı rüngesindeki yalpalamanın, buzul çağla-
etkileyip Birleşik ediyor. John Chiang, bu yıllık döngü döneminin rının zamanını etkilemiş olduğu biliniyor.
eğiklikten kaynaklanması ve uzaklık
Devletler’deki ve Dünya ve Güneş arasındaki mesafe, etkilerinin hafif şekilde farklı olması Bu mesafe etkisi ve 22.000 yıllık değişimi,
Dünya’nın hafif eliptik yörüngede olması sebebiyle, birleşik etkilerin zamanla Dünya’daki diğer hava sistemlerini de
bazen de dünya yüzünden yıl boyunca yavaşça değişi- değiştiğini söylüyor. etkiliyor olabilir. Ekvatoryal Pasifik’ten
çapındaki hava yor. Şu an en yakın mesafesinde olan çıkan ENSO’da etkileniyor olabilir çünkü
Dünya, en uzak noktasına göre Güneş’e “İşin ilginci, bu mesafe etkisinden kay- ENSO’nun işleyişi, soğuk uzantının mev-
durumunu nasıl 4,8 milyon km kadar daha yakın. Bunun naklı yıllık döngü eksen etkisinden biraz simsel döngüsüne yakından bağlı.
sonucunda Güneş ışığı, en yakın nokta- daha uzun; şu an yaklaşık 25 dakika ci-
değiştirdiğini gayet da en uzak noktaya göre %7 kadar daha varında. Dolayısıyla yaklaşık 11.000 yıl-
iyi anlıyor. yoğun geliyor. lık bir dönemde, bu iki yıllık döngü eş