Page 4 - BİOMEDYA SAYI 42

04 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ OCAK - ŞUBAT 2023 www.biomedya.com
Ağaçlar

Geleceği

Fısıldıyor...

Her ağaç gibi kökleri aracılığıyla
iletişim kuran Köknar Ağacı 40 m’ye

kadar boylanabiliyor. Özgün formu,

ARAŞTIRMACILAR iğne yaprakları ve kokusu ile
ayrışıyor; güçlü kökleriyle toprağa
BAKTERİLERİN HAREKET sıkıca tutunarak gelecek için

GİZEMİNİ ÇÖZDÜ! güvenin gerekliliğini anlatıyor.

Virginia Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışan araştırmacılar ve

yeni çalışmaya katkı sağlayan diğer bilim insanları, E. coli ve diğer Nüve,
bakterilerin nasıl hareket edebildiğini ortaya çıkarıp onlarca yıllık sağlıklı bir gelecek için
bir gizemi çözüme kavuşturdu.
doğaya kulak veriyor...

Bakteriler uzun, iplik benzeri uzantıla- bildiğiyle ilgili modeller 50 yıldır vardı Kiro-EM kullanan Egelman ve araştır- burgular oluşturdu. Bilim insanları bu
rını kullanarak kendilerini ileri doğru ancak biz, filamentlerin yapısını atomik ma takımı, flagellumu meydana geti- durumun “yakınsak evrim” örneği oldu-
itiyor. Eğreti bir itici görevi gören bu detaylarda belirledik” diyor. “Artık bu ren proteinin 11 farklı şekle girebildiğini ğuna karar vermiş durumda. Yakınsak
uzantı, itiş hareketini sarmal bir şek- modellerin hatalı olduğunu göstere- keşfetmiş. Bu şekillerin özel bir biçimde evrimde doğa, farklı araçlarla benzer
le girerek sağlıyor. Fakat bakterilerin biliyoruz. Yeni bulgularımız, böylesine karışması ise burgu şeklinin ortaya çık- sonuçlara ulaşıyor. Bakteri ve arkelerin
bunu tam olarak nasıl yaptığı bilim in- minyatür iticilere dayalı teknolojilere masını sağlıyor. iticileri şekil ve işlev bakımından ben-
sanlarının kafasını karıştırmış çünkü bu zemin hazırlanmasına yardımcı olacak.” zerlik gösterse de bu özellikler canlılar-
“iticiler” tek bir proteinden oluşuyor. diye devam etti. Bakterilerdeki bu itici yapının arke da birbirinden bağımsız evrimleşmiş.
şeklinde adlandırılan çevik tek hücreli
Virginia Üniversitesi’nde çalışan ve yük- Farklı bakteriler, flagellum şeklinde bili- canlıların kullandığı benzer iticilerden Yaptığı önceki görüntüleme çalışmala-
sek teknolojili kiro-elektron misrosko- nen (çoğul ismi flagella) bir veya birden epey farklı olduğu biliniyordu. Neredey- rıyla bir bilim insanının alabileceği en
bi (kiro-EM) alanında bir lider olan Dr. çok uzantıya sahip. Bir flagellum binler- se kaynayan asit havuzları, okyanusun yüksek onur derecelerinden birine hak
Edward H. Egelman’ın öncülüğündeki ce alt birimden oluşsa da bu alt birimler en dibi ve yerin derinliklerindeki petrol kazanıp ABD Ulusal Bilimler Akademi-
uluslararası araştırma takımı, nihayet tamamen aynı. Böyle bir kuyruğun düz yatakları gibi Dünya’daki en olağanüstü si’ne davet edilen Egelman, “Uçma için
bu gizemi ortaya çıkardı. Kiro-EM ve bir yapıda veya en iyi ihtimalle biraz ortamların bazılarında arkelere rast- kanatların bağımsız şekilde evrimleştiği
bilgisayarda yürütülen gelişmiş model- esnek olacağını düşünebilirsiniz. Fakat lanıyor. kuşlar, yarasalar ve arılarda olduğu gibi
lemelerden yararlanan araştırmacılar, böyle olsaydı bakteriler hareket ede- bakteri ve arkelerin evrimi de yüzme ko-
hiçbir geleneksel ışık mikroskobunun mezdi. İşte bu yüzden bu tür şekiller itiş Egelman ve meslektaşları, yeni çalış- nusunda benzer bir sonuca yaklaşmış”
göremediği şeyi açığa çıkardı: Bakte- kuvveti oluşturamaz. Bakterilerin ileri malarında bir arke formu olan Sacc- diyor. “Bu biyolojik yapılar Dünya’da
rilerin kullandıkları iticiler, tekil atom doğru hareket etmesi için dönen, bur- harolobus islandicus‘un flagellasını milyarlarca yıl önce ortaya çıktığından,
seviyesinde ilginç bir yapıya sahip. gu biçimli bir itici gerekiyor. Bu şeklin kiro-EM yardımıyla inceleyerek bakte- anlayana kadar geçen 50 yıl o kadar da
oluşmasını “süper sarmalama” şeklin- rinin flagellumunu oluşturan proteinin uzun görünmüyor.” dedi.
Virginia Üniversitesi Biyokimya ve Mo- de adlandıran bilim insanları, 50 yıldan 10 farklı biçimde bulunabildiğini keş-
leküler Genetik Bölümü’nde çalışan uzun süre sonra bakterilerin bunu nasıl fetti. Detaylar araştırmacıların bakte-
Egelman, “Bu filamentlerin nasıl böy- yaptığını nihayet anlıyorlar. rilerde gördüklerinden epey farklı olsa MN 120
lesine düzenli sarmal şekiller oluştura- da sonuçlar aynı ve filamentler düzenli www.nuve.com.tr MİKROBİYOLOJİK GÜVENLİK KABİNİ