Page 21 - BİOMEDYA SAYI 46

21
www.biomedya.com EYLÜL - EKİM 2023 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

EN HIZLI HAYVANLAR

NEDEN EN KÜÇÜK YA DA

EN BÜYÜK HAYVANLAR

DEĞİLDİR?

Büyük hayvanlar daha fazla kas dokusuna sahiptir, bu nedenle koşu için
ihtiyaç duydukları enerji miktarı da daha fazladır.

Çoğumuz bir fil ve çita arasındaki kemiklerinin ve kaslarının aşırı hıza rinden dolayı, küçük hayvanlar gibi şük bir hıza sahiptir.
yarışın, çitanın zaferiyle sonuçla- dayanmasının mümkün olmayacağı harekete hızlı bir şekilde başlayamaz
nacağını biliriz. Fakat, neden bazı yönünde. Ama, Leipzig’de German ve belli bir hıza ulaşmaları da daha Fakat, bazı bilim insanları modelin
hayvanların diğerlerinden daha Centre for Integrative Biodiversity uzun vakit alır. Görece yüksek hızlara tutarlılığı konusunda daha mesafeli
hızlı koşabildiğine dair net cevaplar Research’ ten araştırmacılar başka ulaştıklarında ise, kas liflerinde de- bir duruş sergiliyor ve modelin yü-
vermekte zorlanabiliriz. Bilim insan- nedenlerin de var olması gerektiğini polanan enerjiden geriye oldukça az zen ve uçan hayvanlar kategorisinde
larının yıllardır üzerinde durduğu bu düşünüyor. Koşan, uçan ve yüzen 474 bir miktar kalmıştır. daha fazla delil sunması gerektiğini
gizem, hayvanların boyutları ile ala- türden elden edilen veriyi inceleye- söylüyorlar.
kalı olabilir. rek, hayvanları ağırlıklarına ve hare- Nature Ecology and Evolution'da ya-
ket hızlarına göre sınıflandırıldığı bir yımlanan bu araştırmada oluşturulan Kaynaklar:
Belirli bir süre zarfında ne kadar yol model oluşturan araştırmacılar, en model, ortalama boyutları aşan her
alındığını belirleyen hız; hayvanların hızlı hayvanların orta büyüklükteki hayvanın maksimum hızlarının da ↗ Why fast birds, fish and ani-
nasıl göç ettiğini, birbirleriyle nasıl hayvanlar kategorisine ait olduğu düştüğünü gösteriyor. Modelin; farklı mals are never too small or
etkileşim kurduklarını ve doğal ya- sonucuna ulaştı. Koşan ve yüzen hay- ekosistemlerdeki hayvanlar, farklı tip big. NewScientist. https://
şamda av mı yoksa avcı mı olacağını vanlar için orta büyüklük yaklaşık 100 hareket ve hatta nesli tükenmiş tür- www.newscientist.com/artic-
etkileyen bir unsurdur. Bu yüzden, kg iken; uçan hayvanlar için ise bu ler için bile geçerli olduğunu belirten le/2140919-why-fast-birds-fis-
daha uzun bacaklara, kanatlara ya da ağırlık yaklaşık 1 ile 10 kg arasındadır. araştırmacılar, bu model sayesinde, h-and-animals-are-never-too-
yüzgeçlere sahip hayvanların, yüksek yaşayan canlı türlerinin maksimum small-or-big/ (accessed July
hızlara çıkıp daha fazla mesafe katet- Bu sonuçla birlikte, araştırma ekibi; hızlarının da gerçeğe daha yakın ve 22, 2017)
mesini bekleyebiliriz. orta büyüklükte olmanın temel fizik- tutarlı bir biçimde tahmin edilebile-
sel etmenler nedeniyle daha avan- ceğini ileri sürüyor. ↗ Gözde Gürler- https://bilimfi-
Fakat, elde edilen deliller bunun tajlı olduğunu öne sürüyor, çünkü li.com/en-hizli-hayvanlar-en-
beklenildiği gibi olmadığı yönünde. kas liflerinde (hızlı kasılan kas lifi) Öte yandan, model, nesli tükenmiş kucuk-ya-da-en-buyuk-hay-
Çünkü, bugünün en hızlı hayvanları; depolanan enerjiyi hızlı bir şekilde hayvanların hızlarına dair de tutarlı vanlar-degildir
filler, tepeli akbabalar ya da mavi tüketmeden önce, süratlerini arttır- tahminlerde bulunmamıza olanak
balinalar değil; karada saatte ~120 mak için kısıtlı zamanları vardır. sağlıyor. Örneğin; dinozorların hız- ↗ Hirt, M.R., Jetz, W., Rall, B.C. et
km yapabilen çitalar, havada yatay larına ilişkin, paleontolojistler ara- al. A general scaling law re-
hızı saatte ~150 km’ye kadar çıkabilen HIZLI TÜRLER sında, zaman zaman uzlaşmazlıklar veals why the largest animals
doğanlar ve denizde saatte ~110 km ortaya çıkmaktadır. Modeldeki tah- are not the fastest. Nat Ecol
hız yapabilen yelken balıklarıdır. Büyük hayvanlar daha fazla kas do- minlere göre, en büyük dinozor tür- Evol 1, 1116–1122 (2017). htt-
kusuna sahiptir, bu nedenle koşu için lerinden biri olan Tyrannosaurus’lar, ps://doi.org/10.1038/s41559-
Araştırmalara göre, büyük kütleli hay- ihtiyaç duydukları enerji miktarı da kendilerine oranla daha küçük bir tür 017-0241-4
vanların hızlı koşamamasının nedeni; daha fazladır. Fakat, büyük kütlele- olan Velociraptor’lara göre daha dü-