Page 4 - BİOMEDYA SAYI 51

04 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ TEMMUZ - AĞUSTOS 2024 www.biomedya.com

“ÜRKÜTÜCÜ”

PLASTİK RAPORU

Plastiklerdeki kimyasallara ilişkin

kapsamlı bir veri tabanının sonuçları
açıklandı 4.200 plastik bileşen, insan ve
çevre sağlığı açısından risk taşıyor!

Bilim insanları, plastiklerde bulunan 3.600 PLASTİK “Plastik katkı maddeleri, plastiklerin iş- edici kanıtlar ortaya koydu.
ham maddeler ve katkı maddeleri de DÜZENLEMEYE TABİ DEĞİL levini ve dayanıklılığını artıran birçok
dahil olmak üzere plastiklerde kullanıl- önemli fayda sunuyor. Plastik ürünler, Wagner “Tüm önemli polimer türlerin-
dığı düşünülen 16.000’den fazla “plastik Bilim insanları, bazı bileşenlerin gıdaya, daha azıyla daha fazlasını yapmamızı de 400’den fazla endişe verici kimyasal
kimyasalın” yer aldığı bir veri tabanı suya ve çevreye sızdığı ve olumsuz etki- sağlıyor. Ne yazık ki söz konusu rapor, bulduk. Bu şaşırtıcıydı,” diye ekledi.
hazırladı. Norveç Araştırma Konseyi ta- leri olduğu bilinen plastik polimerlerin gerçek dünyadaki riskleri göz ardı eden,
rafından finanse edilen grup, bunlardan ve endişe verici kimyasalların bir listesi düzenleyiciler ve halk için eksik bir tab- ŞİRKETLER DAHA ŞEFFAF OLMALI
en az 4.200’ünün “kalıcı, biyobirikimli çıkararak plastik üretimi ve atık yöne- lo ortaya koyan bir ‘tehlike çerçevesi’
veya toksik” olduğunu ortaya çıkardı. timinin tüm aşamalarındaki tehlikeleri geliştirmeyi amaçlıyor.” Rapor, şirketlere kullandıkları plastik-
gözler önüne sermek istedi. lerinin içeriği konusunda daha şeffaf
Trondheim’daki Norveç Bilim ve Tek- YAYGIN TEHLİKELER olmalarını ve bilgi boşluklarını doldur-
noloji Üniversitesi’nden çevresel toksi- Raporda, ilgili kimyasalların yaklaşık malarını tavsiye etti. Almroth da “Söz
kolog ve çalışmanın da baş yazarı olan 1.000’inin Kalıcı Organik Kirleticilere 1976’de yürürlüğe giren ABD Zehirli Mad- konusu bilgi boşlukları göz önüne alın-
Martin Wagner, elde ettikleri sonucun İlişkin Stockholm Sözleşmesi gibi küre- deler Kontrol Yasası gibi “kimyasalları dığında, çevreye veya insanlara verilen
“oldukça şaşırtıcı” olduğunu söyledi. sel çabalarla düzenlenmesine rağmen, düzenlemeye yönelik” birçok girişim, zararı azaltmak mümkün değil ve bunun
Wagner, endüstrinin özel bilgileri her 3.600’den fazlasının düzenlemeye tabi risk temelli bir yaklaşım benimseyerek, devam etmesine izin vermek tamamen
zaman paylaşmaması nedeniyle tüm olmadığı belirtti. bir kimyasalın hem tehlikelerini hem sorumsuzluktur,” dedi.
bu kimyasallar hakkında sağlam bilgiye de ona maruz kalma olasılığını dikkate
ulaşmanın zor olduğunu da sözlerine Yazarlar, tehlikeli olduğunu ortaya alarak değerlendiriyor. Wagner, bilim insanlarının veri boşluk-
ekledi. koydukları kimyasallar için bir “kırmızı ları olan kimyasalların tehlikeleri hak-
liste” oluşturulmasının önemini vurgu- Raporun yazarları, bu yaklaşım yerine kında bilgi edinerek ve bu bileşikler
Grup ayrıca 10.000’den fazla kimyasal larken, Wagner hem halk hem de çevre yalnızca tehlikelere bakan daha ihti- üzerinde meta-analizler yaparak giriş-
için tehlike verilerinin mevcut olma- sağlığı için gerekli adımların atılmasını yatlı bir yaklaşımı tercih ediyor; bunun tikleri çabaya yardımcı olabileceklerini
dığını ve 9.000’den fazla bileşik içinse gerektiğini savundu. nedeni plastiklerin çok yaygın olması söyledi.
bunların hangi plastiklerde kullanıldı- ve maruz kalma durumunun değerlen-
ğına ilişkin kamuya açık hiçbir bilginin Merkezi ABD, Washington DC’de bulu- dirilmesinin lojistik açıdan zor olması. “Dünyanın aynı zamanda daha iyi anali-
bulunmadığını keşfetti. nan ve “plastik sektörünü korumayı, ta- tik tekniklere de ihtiyacı var; örneğin bir
nıtmayı ve büyütmeyi” amaçlayan bir Wagner, ekibinin ne kadar çok endişe kimyasalın canlı organizmalar üzerinde-
Bu bilinmezlikten rahatsız olan araş- grup olan Plastik Endüstrisi Birliği ise verici kimyasal bulduğunu ve bunların ki etkisini ölçebilen gelişmiş biyoana-
tırmacılar, bu sıkıntılı durumun, yap- Nature’ın yorum talebine yanıt vermedi. ne kadar yaygın olduğunu görünce şa- lizler geliştirilmesi lazım,” diye belirten
tıkları çalışmayı daha da önemli hale şırmış durumda. Wagner, sözlerine şöyle son verdi: “Bana
getirdiğini belirtti. “Bu bugüne kadarki ABD’deki kimya şirketlerini temsil eden göre deliller çok açık. Hükümetlerin bir-
en kapsamlı rapor,” diyen İsveç’teki Gö- bir ticaret grubu olan Amerikan Kimya Geçmişte pek çok araştırmacı, endi- likte hareket etmesi gerekiyor.”
teborg Üniversitesi’nden ekotoksikolog Konseyi’nin (ACC) düzenleyici ve tek- şe verici kimyasalların çoğunun “eski
Bethanie Carney Almroth, sunulan ra- nik işlerden sorumlu olan başkan yar- bileşikler” olduğunu ve artık plastik Kaynak: https://www.nature.com/artic-
kamların “sarsıcı” olduğunu dile getirdi. dımcısı Kimberly Wise ise söz konusu üretiminde gerçekten kullanılmadığını les/d41586-024-00805-2
çalışmaya karşı çıkarak şu açıklamada savunmuştu. Ancak ekip, pek çok içeri- https://www.herkesebilimteknoloji.
bulundu: ğin hâlâ kullanımda olduğuna dair ikna com/haberler/surdurulebilirlik/