Page 6 - BİOMEDYA SAYI 55

06 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ MART - NİSAN 2025 www.biomedya.com

BÖCEKLERİN YÜZDE

99'U HAKKINDA VERİ YOK

BU, DOĞA İÇİN NEDEN

BİR ALARM ZİLİ?

Arılar gibi 'karizmatik' böcek türlerindeki nüfus Cooke, "Arılar ve kelebekler gibi kariz- öneriyor. Farklı veri kaynaklarını bir
düşüşleri sıkça gündeme gelse de, geri kalan sayısız matik türlerin izlenmesine büyük ilgi araya getirerek, sınırlı bilgiye rağmen
var," diyor. "Ancak çok az insan, bizim
küresel böcek sağlığına dair daha net
türle ilgili büyük veri eksiklikleri, etkili koruma çabalarını için faydalar sağlamalarına rağmen, bir tablo oluşturmayı hedefliyorlar.
sözde nahoş böcekleri önemsiyor."
ciddi şekilde zorlaştırıyor. Çalışmanın ortak yazarlarından, ZSL
Mütevazı kulağakaçan, ürkütücü görü- Zooloji Enstitüsü’nden Dr. Charlotte
nümüne rağmen haşere kontrolünde Outhwaite, “Tanımlanmış yaklaşık bir
Gezegen üzerindeki büyük etkimize rağ- Değerlendirilenlerin yüzde 20'sinin teh- mükemmeldir—özellikle meyve ağaç- milyon tür varken, her birine neyin en
men, insanlar baskın tür değil. Dünya dit altında olduğu düşünülüyor. Ancak larında yaprak bitlerini temizleyerek, iyi geleceğini tek tek belirlemek yıllar
genelinde her bir insana karşılık yak- türlerin yüzde birinden daha azının meyvelere zarar vermeden. Nefret edi- alır,” diyor. “Bunun yerine, en fazla
laşık 1,4 milyar böcek bulunmakta ve değerlendirildiği göz önüne alındığın- len hamamböceği ise toprak sağlığı ve böcek türüne yarar sağlayacak geniş
tüm böcekler bir araya geldiğinde, insan da, çalışma haklı olarak "Peki ya diğer ayrışma süreçleri için son derece önem- ölçekli adımlar belirlemeye çalışıyo-
nüfusunun 70 katından daha fazla bir yüzde 99?" diye soruyor. lidir. Ancak tüm dünyada en az çalışılan ruz. Bunun için elimizdeki tüm bilgileri
kütleye sahip. böcekler arasında yer almaktadır. seferber etmeliyiz.”
Böcek türleri Kuzey Amerika ve Avrupa
Böcekler, hayvanlar aleminin açık ara en dışında çok az izleniyor. Aslında araş- Hangi böcek türlerinin tehdit altında Bir sonraki aşamada, farklı böcek tür-
kalabalık ve en yaygın sınıfı olmasına tırmacılar, Asya ve Güney Amerika'nın olduğunu nasıl bileceğiz? lerinin çeşitli tehditlere nasıl tepki ver-
rağmen, hakkındaki bilgilerimiz oldukça bazı bölgelerindeki böcekler hakkında diğini modellemek amacıyla çok sayıda
sınırlı. Gıda üretimi için hayati öneme çok az şey bilindiğini, Afrika'daki türler Kuşkusuz, pek çok böcek türü azalıyor. araştırma yöntemi kullanılacak. Elde
sahip olduklarından, bazı önemli tür- hakkında ise neredeyse hiç veri bulun- Habitat kaybı, pestisit kullanımı ve aza- edilen veriler, dünya genelindeki bö-
lerdeki azalma endişe verici bir durum madığını söylüyor. lan besin kaynakları, modern dünyada cek popülasyonlarının güncel sağlığına
yaratıyor. böcek olmayı her geçen gün daha da ilişkin daha sağlam bir anlayışın geliş-
Kelebekler, arılar ve yusufçuklar ilgi zorlaştırıyor. mesine katkı sağlayacak.
Peki, bu durum gerçekten 'böcek kıya- odağı
meti' anlamına mı geliyor? İngiliz Ekoloji Ancak araştırmacılar, çok geç olmadan Kaynak: https://tr.euronews.com/gre-
ve Hidroloji Merkezi (UK Centre for Eco- Bu hafta, İngiliz Kelebek İzleme Progra- böcek popülasyonları üzerindeki etki- en/2025/
logy & Hydrology - UKCEH) ile Londra mı, 2024 yılının kelebekler için kayıtlara lerimizi daha iyi anlamamız gerektiği
Zooloji Derneği (Zoological Society of geçen en kötü yıllardan biri olduğunu konusunda uyarıyor.
London - ZSL) tarafından gerçekleştiri- duyurdu. Benzer bir durum Avrupa ve
len bir araştırmaya göre, aslında bunu Kuzey Amerika'da da gözlemleniyor. UKCEH’den Dr. Rob Cooke, “Böcek dü-
söylemek için erken. şüşlerinin ne kadar yaygın olduğunu
Yusufçuklar ve arılar, bu bölgelerde ve bu gerilemeye tam olarak neyin yol
Böcek türlerinin sadece yüzde 1'i iyi yapılan araştırmalarda da kötü du- açtığını anlamamız gerekiyor,” diyor.
anlaşılmış durumda rumdalar. Yusufçuk ailesinin yüzde “Bu, binlerce parçası eksik bir yapbo-
16'sının nesli tükenme riskiyle karşı zu çözmeye benziyor, fakat boşlukları
Araştırmaya göre, dünya çapında bili- karşıya olduğu düşünülüyor. Araştırma- doldurmak ve harekete geçmek için
nen yaklaşık bir milyon böcek türü bu- lar, 1990'lardan bu yana arı nüfusunun onlarca yılımız yok.”
lunuyor. Bunlardan sadece 12.100 tür yüzde 60'ının kaybolduğunu gösteriyor.
IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Araştırma ekibi, böceklerin yerel düzey-
Listesi (The IUCN Red List of Threatened UKCEH’de ekolojik modelleme uzmanı de nasıl etkilendiğini analiz edebilmek
Species) kapsamında değerlendirildi. ve çalışmanın ortak başyazarı Dr. Rob için yeni bir değerlendirme çerçevesi