Page 8 - BİOMEDYA SAYI 55

08 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ MART - NİSAN 2025 www.biomedya.com

DÜNYANIN EN GÜÇLÜ

OKYANUS AKINTISI

YAVAŞLIYOR, ŞİMDİ NE

OLACAK?

deniz buzulunun genişliğine tepki veriyor. Projeksiyona göre akıntının 2050 itibarıyla
% 20 kadar yavaşlaması bekleniyor.
Şimdi bu akıntılar birçok açıdan iklim
değişikliğinin tehdidi altında. Sonuçları ne olacak?

Daha önceki araştırmalar, bu taşıma ban- Antarktik Kutup Akıntısı'nda zayıflamanın
dının yaşamsal önemdeki parçalarından sonuçları büyük ve uzun erimli. Besleyici
birinin, feci bir çöküşe doğru gittiğini gös- düzeyi yüksek suları Antarktika etrafında
teriyordu. çeviren ana akıntı olduğu için, Antarktik
ekosisteminde önemli bir rol oynuyor.
Teorik olarak, Antarktika etrafındaki ısı-
nan suyun akıntıyı hızlandırması gereki- Akıntının zayıflaması biyoçeşitliliği ve
yor. Antarktika etrafındaki yoğunluk de- birçok kıyı toplumunun bağımlı olduğu
ğişiklikleri ve rüzgarlar, akıntının gücünde balıkçılıkta üretkenliği azaltabilir. Ayrıca,
belirleyici rol oynuyor. boğa yosunu gibi istilacı türlerin girişine
yardımcı olup, yerel ekosistemlere ve yi-
Sıcak su daha az yoğun ve normal şartlar- yecek ağlarına zarar veribilr.
da bunun akıntıyı hızlandırmaya yetmesi
gerekiyor. Ancak bugüne kadarki gözlem- Daha zayıf bir akıntı aynı zamanda daha
ler, son yıllarda akıntının gücünün göre- çok sıcak suyun güneye doğru gitmesine
celi olarak sabit kaldığı yönünde. ve Antarktik buz kütlelerindeki erimenin
hızlanmasına yol açabilir ve küresel deniz
Antarktika'nın uzak yaşamsal önemdeki bu okyanus akıntısını Etraftaki buzun erimesine karşın, bu istik- seviyesindeki yükselmeyi artırabilir.
ve gizemli okyanus tehdit ediyor. rarın devam etmesi şu ana dek bilimsel Buzların daha da erimesi daha sonra
tartışmalarda tam anlamıyla ele alınmış
akıntısı, iklim, gıda ve Yeni bir araştırma Antarktik Kutup Akıntı- bir durum değil. akıntının daha da zayıflamasını berabe-
sı'nın dünyanın ısınması sonucu 2050 iti- rinde getirip bir kısırdöngüye yol açabilir.
çeşitli ekosistemler barıyla % 20 zayıflayacağına işaret ediyor. En güçlü bilgisayar tahmini
üzerinde büyük Bu bozulma, küresel iklim kalıplarına da
Bunun Dünya'daki yaşama büyük etkileri Okyanus modellemesindeki ilerlemeler, uzanabilir, okyanusun atmosferdeki fazla
bir etkiye sahip. olabilir. Antarktik Kutup Akıntısı, buz kaplı gelecekteki potansiyel değişiklikler hak- ısı ve karbonu emerek, iklim değişikliğini
kıta etrafındaki bir hendek gibi. Sıcak su- kında daha kapsamlı bir fikir veriyor. düzenleme kabiliyetini azaltabilir.
Peki 2050 yılına yun dışarıda kalmasını sağlıyor ve tehdit
kadar bu akıntının altındaki buzulları koruyor. Antarktik Kutup Akıntısını incelemek için Emisyonları azaltmak kurtarabilir
Canberra'da bulunan Avustralya'nın en
yavaşlamasını Aynı zamanda, istilacı boğa yosunları ve hızlı bilgisayarını ve iklim simülatörü Bulgular Antarktik Buzul Akıntısı'nın gele-
durdurmak mümkün bu yosun tabakalarının üzerinde otostop kullanıldı. ceği anlamında karamsar bir tablo sunar-
yapan hayvanlara karşı bir bariyer görevi
ken neler olacağı hâlâ net değil.
mü? görüyor. Access-OM2-01 adlı model Avustralya
Okyanus-Deniz Buzu Modellemesi Kon- Karbon salımlarını azaltmak adına ortak
Akıntı, Antarktika'ya yaklaşan yosun taba- sorsiyumu'nun bir parçası olarak, çeşitli bir uğraş hala Antarktika etrafındaki eri-
Antarktika etrafında saat yönünde giden kalarının parçalanmasını sağlıyor. Dünya üniversitelerden Avustralyalı araştırma- meyi kısıtlayabilir.
Antarktik Kutup Akıntısı, dünyadaki en ikliminin düzenlenmesinde de büyük bir cılar tarafından geliştirildi.
güçlü akıntı. Gulf Stream Akıntısı'ndan rol oynuyor. Güney Okyanusu'nda yapılacak uzun
beş kat, Amazon Nehri'nden de 100 kat Model, diğerlerinin sıklıkla kaçırdığı gir- vadeli araştırmalar, bu değişikliklerin
daha güçlü. ABD'nin doğu kıyısındaki Gulf Stream, daplar gibi durumları da hesaba katıyor. isabetli bir şekilde izlenmesi için hayati
Japonya yakınlarındaki Kuroşio Akıntısı, Dolayısıyla, dünya ısındıkça akıntının önemde.
Büyük Okyanus, Atlantik Okyanusu ve Güney Afrika kıyılarındaki Agulhas Akıntısı gücünün ve davranışını değerlendirmek
Hint Okyanusunu birleştiren küresel gibi daha iyi bilinen akıntıların tersine, adına çok daha isabetli bir yöntem. Buz Proaktif ve koordineli ulusulararası adım-
okyanus "taşıma bandının" bir kısmını Antarktik Kutup Akıntısı iyi anlaşılmış erimesi ve okyanus sirkülasyonu gibi kar- larla, iklim değişikliğinin okyanuslar üze-
oluşturuyor. değil. maşık etkileşimleri de yakalıyor. rindeki etkisi üzerine eğilme ve potansiyel
olarak bunlardan kaçınma şansımız var.
Sistem Dünya'nın iklimini düzenliyor, Bunun ana nedeni doğrudan ölçüm al- Bu gelecek projeksiyonunda, Antarkti-
küresel çapta su, sıcaklık ve besleyici mayı zorlaştıran uzak konumu. ka'daki buzların erimesinden gelen so- Kaynak: https://www.bbc.com/
maddeler pompalıyor. ğuk, tatlı su kuzeye göç ediyor ve gittikçe
İklim değişikliği tehdidi okyanus derinliklerini de dolduruyor.
Fakat Antarktika'da buzların erimesiyle
ortaya çıkan tatlı, soğuk su okyanus su- Okyanus akıntıları sıcaklıklardaki değişik- Bu durum da okyanusun yoğunluk ya-
yunun tuz oranını düşürüyor ve bu durum liklere, tuz düzeyine, rüzgar yönlerine ve pısında büyük değişikliklere yol açıyor.