Page 14 - BİOMEDYA SAYI 02

Prof. Sadık Esener
Kanserin

Yenilmesinde

Türk İmzası

Taşıyan

Üç Önemli

Gelişme 3. imza aslen mühendis olan Prof. Sadık Esener
tarafından atıldı. Amerika’nın en önemli kanser
merkezlerinden Knight Kanser Enstitüsü’nün erken
teşhis programının başına getirilen Prof. Esener’in
kanser araştırmalarına olan ilgisi eşini ve annesini
birkaç ay arayla kanserden kaybetmesinden sonra
derinleşti.
Sadık Esener kariyeri boyunca birçok farklı alana
önemli bilimsel katkılar sağlamış biri. Son yıllarda
Prof. Dr. Aziz Sancar Prof. Mehmet Toner ise çalışmalarını kanserin tedavisinde kullanılan
aşılarda nano parçacıkların kullanımına ve de kanda
bulunan tümör hücrelerini tutan mikro baloncuklara
yoğunlaştırdı. Esener bu dönemde bir ara Ulusal
Kanser Enstitüsü (NCI) tarafından finanse edilen
Kanser’de Nanoteknolojik Mükemmellik Merkezi’ni
de yönetti. Esener’in önündeki en heyecan veren
konu doktorları çoğu zaman aşırı teşhis tuzağına
düşürebilen ya da zararsız tümörlerin alarmını verip
gereksiz tedavilere sebebiyet verebilen klasik teşhis
yöntemleri (mammografi ve PSA gibi) yerine çok
daha doğru ve güvenilir erken teşhis metodları
geliştirmek.
Kansere benzeyen hücrelerin bir çok sağlıklı insanın
vücudunda da olduğu ve dolayısıyla doğru erken
1. imza biyofizik ve biyokimya profesörü olan Prof. 2. önemli imza Özyeğin Üniversitesi Mütevelli Heyeti teşhis imkanı yakalamayı zorlaştırdığı bilinmektedir.
Dr. Aziz Sancar tarafından atıldı. Tıbbın keşfedilmemiş üyesi ve Massachusetts General Hospital Biyo Mikro Otopsi çalışmaları örneğin, kırklı yaşlardaki kadınların
bir boyutu olan DNA onarımının haritalanması Elektro Mekanik Sistemleri Kaynak Merkezi Direktörü %40’ında meme kanseri hücreleri gözlemlendiğini
çalışmasıyla 2015 yılı Nobel Kimya Ödülüne layık Profesör Mehmet Toner tarafından atıldı. Toner ve ancak bunların sadece %2’sinin tehlikeli türden
görülen Prof. Sancar, çalışmaları ile çeşitli nedenlere ekibi tarafından geliştirilen test sayesinde milyarlarca olduğunu göstermektedir. Yine benzer çalışmalar
bağlı olarak zarar gören DNA’nın nasıl bazı protein sağlıklı hücre arasında tek bir kanserli hücre tespit 60-70 yaş grubundaki erkeklerin dörtte birinde gizli
molekülleri ve bazı enzimler tarafından onarıldığını edilebiliyor. Kanser teşhisinde yaygın olarak kullanılan prostat kanseri hücreleri bulunduğunu gösteriyor ki
gösterdi. Bu çalışmalar bizi yaşayan hücrenin nasıl ve hastalara rahatsızlık veren doku numunesi alma bu hekimlerin bu yaş grubundaki yaşayan erkeklere
çalıştığı, kanserin nedenleri ve yaşlanma süreci ile işlemi içeren iğneli biyopsinin aksine bir çeşit likit koydukları teşhisin üç katı boyutundadır.
ilgili önemli ipuçlarına taşıyor. biyopsi olarak da düşünülebilecek bu testte bir Aslında zararsız oldukları halde röntgen ya
Aziz Sancar 1982 yılından bu yana North Carolina mikroçip kullanılıyor. Mikroçipte bulunan ve bir saç da laboratuvar tetkiklerinde şüpheli olarak
Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapıyor. Ödüle fırçasının kıllarını andıran 78 bin küçük nokta tümör değerlendirilen hücreler doğal olarak abartılı teşhise,
layık görülen çalışması temelde günlük hayatımızın hücrelerine bağlanan antikorlarla kaplanıyor. Kan abartılı teşhis de çoğu zaman gereksiz cerrahi,
her anında maruz kalabileceğimiz olumsuz çipte sıkıştırıldığında ise kanserli hücreler alıkonuluyor. kemoterapi ve radyoterapi ile sonuçlanabilmektedir.
etkilerin (ultraviyole ışınları ve çevresel diğer Test sayesinde hem kanserli kan hücreleri hem de Kanserli hücrelerin ne şekilde kendilerini belli ettikleri
faktörler) DNA’mızda yarattığı tahribatın bir hücresel sayıları tespit edilebiliyor. hala bir sır olarak durmaktadır. Bu sır perdesini
mekanizma sayesinde nasıl onarıldığını ortaya Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin araştırma aralamanın tek yolu kanser hücrelerinin onları saran
çıkaran bir çalışma. Sancar tam olarak zararlı güneş ve eğitim hastanesi olan Massachusetts General dokularla ne zaman ne şekilde etkileşime girdiklerinin
ışınlarının tahrip ettiği DNA’nın nükleotit eksizyon ile Hospital’ın dünyanın en büyük ilaç firmalarından biri ve ne zaman büyüme eğilimine girdiklerinin keşfi ile
onarımının nasıl gerçekleştiğini ortaya koymuştur. mümkün olabilecektir.
Bu onarım sistemi bozulduğunda insanların cilt ile imzaladığı işbirliği anlaşması ile bu teknoloji birkaç Esener, kanser hücrelerinin oluşumunu etkileyen
kanserine yakalandıklarını göstermiştir. Aynı zamanda sene içerisinde yaygın bir şekilde kullanılabilir hale moleküler keşifleri yapacak programın lideri olarak bu
Sancar bazı maddelerin nükleotit eksizyon onarım gelecek. yeni görevine başlıyor. Program şu üç kritik bileşeni
sistemini nasıl bozduğunu da göstermiştir. Çalışması Kanda dolaşan tümör hücreleri, tümörden ayrılıp kan öngörüyor; kanserli hücreleri erken tespit edebilmek
kansere sebebiyet verecek DNA tahribatına karşı dolaşımı içerisinde son derece az seviyelerde bulunan için biyoloji, bu tespitleri tam olarak tanımlayabilmek
etkili tedavilerin geliştirilmesine ışık tutacak bilgiler kanser hücreleridir. Hastalığın seyrinin takibinde için teknoloji ve yeni erken teşhis yöntemlerinin
de sunmaktadır. Tüm bunlara ek olarak Sancar ve ve belki de ileride kişiye özel kanser tedavilerinin test edilebileceği yüksek risk grupları ile yapılacak
arkadaşları yaygın olarak bilinen cisplatin isimli kanser geliştirilmesinde tümör belirteçlerinden (marker) nasıl deneysel çalışmalar. Esener yapacakları çalışmaların
ilacının kanserli hücrelerin DNA’sını nasıl tahrip ettiğini yararlanılabileceği hakkında daha fazla araştırma elektronik bilgisi, optik bilgisi, biyoloji ve kanser
de keşfetmiş oldular. Bu bulgular kanserli hücrelerin verisi toplandıkça, kanda dolaşan tümör hücrelerini tıbbı bilgisi gerektirdiğini söylüyor ve yine bunları
nasıl daha iyi hedeflenip yok edilebileceğine ilişkin tespit edip sayımını gerçekleştirmenin de önemi o yapabilmek için aynı dili konuşan farklı alanlardan
ileri araştırmaların yapılmasının da önünü açmıştır. oranda artacaktır. insanların bir araya geleceğini ekliyor.

14