Page 21 - BİOMEDYA SAYI 21
P. 21

21
              www.biomedya.com                     Temmuz - Ağustos         2019     BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ





        bipolar bozukluğun hafif bir türünü ifade   yakınlarının ve arkadaşlarının dâhil
        eder. Eğer bir yılda dörtten fazla hastalık   edilmesi faydalı olur. Böylece terapist,
        epizotu görülürse, bir ‘Rapid-Cycling’den   hastalığın o ana kadarki seyrini daha iyi
        (rapid = hızlı, cycling = döngü) söz edilebilir.  değerlendirebileceği ek bilgi edinmiş olur.
        Bipolar-I bozukluğunda her 100 hastadan   Zira hastanın yaşadığı ile yakın çevresinin
        90’dan fazlasında birden fazla epizot   algıladığı çoğu zaman birbirinden çok farklı
        görülür. Manik epizotlar çoğu hastada   oluyor.
        depresif epizotlara göre daha seyrek
        ortaya çıkar. Bu yüzden depresyon,   Buna ek olarak bir muayene (örneğin kan
        hastalığın seyrini sık sık belirler. Bipolar-I   tahlili, bilgisayarlı tomografi) yapılarak, söz
        bozukluğu hastası bir insan, ortalama   konusu değişikliklerin mesela guatr sorunu
        olarak yaklaşık sekiz hastalık dönemi   gibi bedensel bir nedeni olmadığına emin
        geçirir. Bunların seyri kişiden kişiye çok   olunur.
        farklıdır ve çeşitli faktörlere bağlıdır.
        Diğerlerinin yanı sıra etkili olan faktörler;   Bipolar bozukluk nasıl tedavi edilir?
        hastalığın başladığı yaş, cinsiyet veya   Hastanın kendi kendini yönetmesini
        başka ruhsal hastalıkların olup olmadığıdır.  sağlamak ve hastaya şahsi sorumluluk
                                        yüklemek, sanıldığından daha etkili olabilir.
        İntihar riski, sağlıklı insanlara göre 20 ila   Bipolar bozuklukları olan insanlar bunun
        30 kat daha yüksektir. Her 100 hastadan   için bir psikoterapiye başlarlar. Çoğunlukla
        yaklaşık 25 ila 50’si ömrü boyunca   bu psikoterapiler ilaçla da desteklenir.
        bir intihar teşebbüsünde bulunur ve   Bununla, bir bipolar hastalık dönemine
        bunlardan yaklaşık 5 ila 15’i intihar sonucu   ait güncel rahatsızlıkların dindirilmesi
        ölür.                           ve geleceğe yönelik olarak önlenmesi
        Suizid düşünceleri veya bir suizidin   hedeflenir.  İlaçlar, tekrar eden bipolar
        (intiharın) önceden bildirilmesi her   epizotları tamamen önleyemese bile
        hâlükârda ciddiye alınması gereken   hafifletir veya bir sonraki epizota kadar
        durumlardır, zira her 10 intihardan 8 ila 9’u   olan süreyi uzatır.
        önceden bildirilir. Akut intihar düşüncesi   Psikoterapi yöntemleri çok etkili olarak   HİNDİSTAN’DA BAZI
        durumlarında acilen terapi yardımı alınması   bilinirler. Bu durum özellikle hastanın
        lazımdır. Burada “akut” kavramıyla   kişisel sorunları ve güçlü yönleri dikkate
        kastedilen, bir kişinin somut olarak hayatını   alınıp, hasta yakınları terapiye dahil   ÇOCUK ÖLÜMLERİNDEN
        sonlandırmayı düşünmesi ve bunu nasıl   edildiğinde geçerli olur. Hastanın onay
        yapacağını planlamasıdır. Ancak hasta için   vermesi şartıyla, bunun mümkün
        bu yardımı almak çoğunlukla çok zordur.  olduğunca henüz terapinin başında   LİÇİ MEYVESİ SORUMLU
                                        gerçekleşmesi gerekir. Uygun bir
        Bipolar bozukluk nasıl oluşur?  terapiye başlanabilmesi için çoğunlukla
        Kesin sebebi bugüne kadar tespit   ilaç tedavisiyle psikoterapi tedavisinin    TUTULUYOR!
        edilememiştir. Günümüzde bipolar   bileşiminin uygulanması gerekli ve anlamlı
        bozukluğun multifaktöriyel bir hastalık   olur.
        olduğu düşünülmektedir. Bu, birden fazla
        faktörün çeşitli kombinasyonlar halinde   Hastanın arkadaş ve yakınları neler
        hastalığa sebep olabileceği anlamına   yapabilir?
        geliyor. Genlerdeki değişim; beyindeki   Bir bipolar bozukluğun farklı epizotları,   Hindistan'ın Bihar eyaletinde 100’den fazla çocuk
        mediyatör maddeler sistemindeki değişim   hastanın akraba ve yakın arkadaşları
        veya hormonal değişiklikler gibi biyolojik   için çok sıkıntılıdır. Hastalık hakkında   beyin iltihabı nedeniyle hayatını kaybetti. Hastalığa
        nedenler, bu faktörler arasında yer alır.  mümkünse hasta partnerinizle veya aile   neden olan virüsün, liçi meyvesinden bulaştığı
        Aynı şekilde çevresel faktörler de bir rol   bireyinizle birlikte iyi bilgi edinmeniz,
        oynayabilir; örneğin devamlı stres, bir   hastanın hem sık sık birbiriyle çelişen      düşünülüyor..
        yakınını erken kaybetme durumları ya da   söz ve davranış biçimleriyle, hem de
        cinsel, duygusal veya bedensel istismar   dalgalanan ruh haliyle başa çıkabilmenize   Bihar eyaleti, Haziran ayının başından   Çin kökenli liçi meyvesi, Güney Asya ve
        gibi travmatik tecrübeler.      yardımcı olur.                   beri Akut Ensefalit Sendromu (AES)   Güney Amerika’da yetişiyor. Kral meyvesi
                                        Bir hastalık dönemi boyunca ortaya çıkan   salgını ile mücadele ediyor. Sağlık yetkilisi   ve aşkın meyvesi olarak da bilinen liçinin,
        Bu tür faktörler baz alındığında insanların   ruhsal krizlerin üstesinden gelebilmeleri   Ashok Kumar Singh, hastaların çoğunun   3 cm çapında yuvarlak oval bir şekli var.
        ruhsal hastalıklara yatkınlıkları farklı   için hasta yakınlarının aynı zamanda   kanında ani bir glikoz kaybı görüldüğünü   Sert kırmızı bir kabuğa sahip olan liçinin
        oluyor. Örneğin, insanın hayatına sıkıntı   hem sakin hem dikkatli olmaları gerekir.   söyledi. Bu salgınların 1995’ten beri her   içi yarı saydam, beyaz, üzümsü, yumuşak
        verici bir olayın girmesi, bazı kişilerde   Yakınların; hastaya destek olunması ile   yıl yaz aylarında aynı bölgelerde, tipik   bir yapıdadır. Yüksek C vitamini ve lif
        bipolar bozukluk gibi bir ruhsal hastalığın   hastaya sınır konması arasındaki dengeyi   olarak liçi mevsimi ile aynı zamana denk   kaynağı içeren liçi; kalsiyum, selenyum,
        tetikleyicisi olabilir.         korumaları, hastanın derdini paylaşmaları   geldiği belirtildi.  bakır, fosfor, magnezyum bakımından da
                                        ve kendi çıkarımları hakkında hastaya geri                      zengindir.
        Bipolar bozukluğunuz olup olmadığını   bildirimde bulunmaları gerekir.  ABD’li araştırmacılar birkaç yıl önce,
        nasıl anlarsınız?                                                beyin iltihabı hastalığının meyvede   Literatürde litchi, lychee, lichee olarak
        Ruh halindeki “aşırı” dalgalanmaları   Bu dengeyi korumak, çok sabır gerektiren   bulunan toksik bir maddeyle   geçen liçi; yüksek oranda C vitamini
        muayene ettirmesi konusunda ısrar   uzun bir öğrenme sürecini ifade eder.   bağlantılı olabileceğini söylemişti.   içeren bir meyve. Ortalama 9 adet liçi
        edenler, birçok durumda hastanın   Hasta yakınları için oluşturulmuş kendi   Araştırmacılar ayrıca felç ve akli durumun   meyvesi, günlük C vitamini ihtiyacını
        yakınlarıdır. Bir bipolar hastalığa konulan   kendine yardım grupları, hastalığın   kötüleşmesiyle ölüme neden olan
        teşhis "klinik teşhistir", yani hastalığın   zorluklarıyla başa çıkılabilmesi için destek   hastalığın nedenini ortaya çıkarmak için   karşılamaya yeterlidir. Bu özelliği ile
        varlığını veya yokluğunu kanıtlayabilecek   ve ilham verir.      daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu   bağışıklık sitemini güçlendiriyor ve vücut
        laboratuvar değerleri yoktur.                                    söyledi.                       direncini artırmaya yardımcı oluyor. Lifli
                                        Kaynak: Psychenet.de                                            bir meyve olduğundan tok tutma özelliği
        Gerçekten bir bipolar bozukluğun                                 Chamki Bukhar adı verilen hastalık,   ile kilo kontrolü sağlayanlar için faydalı
        olup olmadığını tespit etmek için, bir                           2014’te de 150 çocuğun ölümüne neden   olan liçi, metabolizmayı hızlandırarak
        psikoterapistle ayrıntılı bir görüşme                            olmuştu. Liçi meyvesinin Bangladeş ve   kilo vermeye yardımcı olur. Tatlı bir üzüm
        yapılması gereklidir. Burada eğer hasta                          Vietnam’da yetiştiği bölgelerde nörolojik   lezzetinde olan liçinin diyabet hastaları
        kabul ederse, teşhis işlemine hastanın                           hastalık salgınları da gözlenmişti.  tarafından dikkatli tüketilmesi gerekiyor.
   16   17   18   19   20   21   22   23   24