Page 16 - BİOMEDYA SAYI 40

16 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ EYLÜL - EKİM 2022 www.biomedya.com

ZEBRA BALIĞI NEDEN

ARAŞTIRMALARDA KULLANILIR? Yazar: Ali İhsan Tarhan

Zebra balığı (Danio rerio), 1960’lardan kemirgenlere oranla daha iyi bir KEMIRGENLERE GÖRE BAKIM VE çiftleşmede 5-10 yavru elde edilirken,
bu yana bilimsel araştırmalarda model olmasının bilimsel nedenleri SAKLAMALARI DAHA KOLAY OLMASI zebra balıklarında ise bu sayı 200-300
önemli bir model olarak yer edindi. vardır. Bu nedenlerin bazıları: yavrudur. Zebra balığı, bu yavruları
İnsan genetiği ve hastalıklarını Zebra balıkların küçük, sağlam haftalık olarak üretir. Ek olarak, zebra
incelemek için onu değerli bir GENETIK BENZERLIK olması ve basit ortamlarda varlığını balıklarının yavruları kemirgenlere
model yapan birçok özelliğe sürdürebilmesi kemirgenlere oranla daha hızlı büyür ve gelişir.
sahip olmasından dolayı bilimsel Zebra balıkları insanlar gibi omurgalı göre avantaj sağlıyor. Bu durum
çalışmalarda kullanılması yaygınlaştı. bir yapıya sahip olmasından dolayı balıklardaki stresi ve etkilerini an aza GENETIK DEĞIŞIKLIKLERI
Zebra balığı (Danio rerio), yaklaşık insanlar da dahil olmak üzere indirmelerini sağlıyor ve denekler GÖZLEMLEMEK DAHA KOLAY
2,5 cm ila 4 cm uzunluğunda olup memelilerle yüksek derecede dizin arasında varyasyonu azalttığı için
Güneydoğu Asya'ya özgü minnow ve işlevsel homoloji olarak benzerlik kullanılması gereken hayvan sayısını Zebra balığının yaşadığı sulara
ailesindeki tropikal tatlı su balıklarıdır. gösterir. Kas, kan, böbrek ve gözler da en aza indiriyor. eklenen kimyasallar embriyolar
Erkekler genellikle pembe veya sarı birçok özelliği insan sistemlerine tarafından kolaylıkla emilir ve bu
bir renk tonu ile ince ve torpido benzerdir. Tüm omurgalılarda hücre GENETIK MUTASYONUN VEYA ILAÇ kimyasal mutajenler herhangi bir
şeklindedir. Dişiler erkeklerden biyolojik ve gelişimsel süreçlere TEDAVISININ ETKISINI GÖRMEK enjekte yöntemi olmadan direkt
daha az pembe olma eğilimindedir sahip olması nedeniyle, balıklarda KOLAYDIR genlerde değişiklik yapabiliyor. Zebra
ve taşıdıkları yumurtalar nedeniyle yapılan çalışmaların sonuçları balığı, kemirgenlere oranla çok daha
daha şişmandır. Zebra balığı (Danio insan hastalık süreçleri hakkında Zebra balığının embriyoları ve yüksek seviyede kimyasal mutajenleri
rerio), kas distrofisinin arkasındaki bir büyük fikirler veriyor. Zebra balığı, larvaları tamamen şeffaf olması tolere edebiliyor.
dizi biyolojik sürecin kilidini açmaya insanlarda bulunan genlerin yüzde genetik bir manipülasyon veya
yardımcı olmak için kullanılmış ve 70’ini barındırmasının yanında insan farmakolojik tedavinin etkisini KAYNAKÇA:
kanser gibi hastalıkları anlamak ve hastalıklarıyla ilişkili olduğu bilinen noninvaziv görüntüleme teknikleri
çözüm bulmak için önemli bir model genlerin yüzde 84'ü bir zebra balığında yardımıyla takip edilmesine olanak Why use the zebrafish in research?
olmuştur. bulunuyor. Örneğin, bugüne kadar sağlıyor. Zebra balığı yumurtaları Your Genome. (2021, Temmuz 21).
incelenen tüm proteinlerin balıklarda döllendikten sonra anne vücudunda
Araştırmada hayvanları kullanırken, ve memelilerde benzer bir işlevi değilde yaşadığı tatlı su ortamında https://www.yourgenome.org/facts/
eldeki soruyu cevaplamak için olduğunu saptanmıştır. Kalp kasında bulunmasından dolayı embriyonun why-use-the-zebrafish-in-research/
mümkün olan en az duyarlı eşsiz bir onarma yetenekleri vardır. erken gelişimini incelemek için ideal
organizmayı kullanarak hayvanların Örneğin, balıklardaki kalplerinin bir bir model oluşturmaktadır. Five reasons why zebrafish make
acı çekmesini en aza indirmek kısmı cerrahi olarak çıkarıldığında excellent research models. NC3Rs.
önemlidir. Ancak, zebra balığı gibi birkaç hafta içinde eksik kısım YAVRU SAYISININ FAZLA OLMASI (2014, Nisan 10). https://www.nc3rs.
"düşük" organizmaların daha iyi bir yenilenebiliyor. Kalp yetmezliği org.uk/news/five-reasons-why-
model sistem oluşturabilmesinin sorunu yaşayan veya kalp krizi geçiren Zebra balığı, kemirgenlere oranla zebrafish-make-excellent-research-
tamamen bilimsel nedenleri de insanlara çözüm bulabilmek için her nesilde çok fazla sayıda yavruya models
vardır. Bu nedenlerden bazıları bilim insanları bu konuda çalışmalar sahip olmasından dolayı çalışmalarda
aşağıda özetlenmiştir. Zebra balığının yapmaktadır. avantaj sağlıyor. Kemirgenlerde bir