Page 23 - BİOMEDYA SAYI 44

23
www.biomedya.com MAYIS - HAZİRAN 2023 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

HIV VİRÜSÜ İLE

MÜCADELEDE 40 YIL

İlk kez Mayıs 1983'te adı konulan HIV'e karşı
40 yıldır süren mücadelede bilim ve tıp
dünyası büyük ilerlemeler kaydetti.

AIDS hastalığına yol açan HIV virüsünün ve Jean-Claude Chermann Ocak 1983'te oluşturdu. ğu anlaşıldı. Brown'a, HIV'in konak hüc-
keşfinin üzerinden kırk yıl geçti. Bir za- AIDS'e yol açtığı sanılan virüsü tanımladı. relere saldırmasını engelleyen bir gen
manlar korku ve utançla anılan virüse Keşiflerine dair çalışma 20 Mayıs 1982'de 1995-1996 - Yeni bir yaklaşım mutasyonu içeren iki kemik iliği nakli
yakalanmak artık "ölümle" eş değer ola- bilimsel Science dergisinde yayımlandı. yapılmıştı.
rak görülmüyor. Yıllar içinde geliştirilen Bir sonraki yıl Amerikalı uzman Robert İki yeni ilaç sınıfı, farklı anti-retroviral
tedaviler sonucunda virüsün yol açtığı Gallo, AIDS'in kaynağı olduğu ifade edi- tedavilerin kombinasyonlarının başlan- 2012 - Koruyucu hap
enfeksiyonlar yönetilebilir hale geldi len HTLV-III retrovirüsünü buldu. gıcına işaret etti. Üçlü terapi olarak ad-
ve kronik hastalık olarak kabul edilme landırılan bu tedavi HIV'e karşı ilk etkin Temmuz 2012'de ilk kez HIV enfeksiyon-
yolunda ilerliyor. Daha sonra bu iki virsün aynı olduğu tedaviyi sundu. larını önlemek üzere geliştirilen günlük
tespit edildi ve Mayıs 1986'da HIV yani hap ABD'de onaylandı. Maruziyet ön-
Kırk yılda ölümcül virüsle mücadelede İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü olarak ABD'de ilk kez 1996'da AIDS nedeniyle cesi profilaksi veya PrEP olan Truvada
ne kadar ilerlendi? resmen tanındı. yaşanan ölümlerde azalma görüldü. An- HIV-negatif olan yüksek riskli kişiler
cak ABD'de ölümler azalırken, Afrika'da tarafından enfekte olmalarını önlemek
1981 - Ilk alarm 1987 - Anti-retroviral tedavi patlama yaşanmaya başladı ve 1999'da amacıyla alınıyor.
kıtadaki en ölümcül unsur haline geldi.
Haziran 1981'de Amerikalı salgın hastalık Mart 1987'de AZT olarak bilinen ilk an- 2017 - Tedavi yaygınlaşıyor
uzmanları Kaliforniya eyaletindeki eş- ti-retroviral tedavi ABD'de onay aldı. 2001 - Genel ilaç
cinsel erkekler arasında nadir görülen Hayli pahalı olan bu tedavinin şiddetli İlk defa dünya çapında HIV'le yaşayan
zatürre vakasına rastlandığını duyurdu. yan etkileri bulunuyordu. 2000'de Birleşmiş Milletler'in Ortak AIDS insanların yarısından fazlası anti-retrovi-
Programı UNAIDS ve beş büyük ilaç fir- ral tedavi görmeye başladı. 2021 UNAIDS
Bu bilgi, o dönemde henüz bilinmeyen ABD ve Fransa, Gallo ve Montaigner'nin ması yoksul ülkelere daha ucuz tedavi verilerine göre enfekte olan 38,4 milyon
ve adı konulmayan İngilizce "Edinsel Ba- HIV'in keşfi konusunda ortak olarak dağıtmayı amaçlayan bir anlaşmaya kişiden 28,7 milyonu tedavi görüyor.
ğışıklık Yetmezliği Sendromu"nun baş ödüllendirilmesi üzerinde anlaştı, ancak imza attı.
harflerinden oluşan AIDS hastalığının ilk 2008 Nobel ödülüne Barre-Sinoussi ve 2020-2021- Covid-19 aksattı
uyarılarını oluşturdu. Montagnier layık görüldü. Bir yıl sonra, gelişmekte olan ülkelere
patentle korunan HIV tedavilerinin genel Covid-19 pandemisi sağlık sistemlerine,
Doktorlar daha sonra damar içi uyuştu- 1985-1995 - Düşen yıldızlar versiyonlarını üretme iznini sağlamak test ve tedaviye erişimi sekteye uğrata-
rucu kullananlar, hemofili hastaları ve amacıyla Dünya Ticaret Örgütü fikri mül- rak 40 yılda 40,1 milyon insanın ölümüne
Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) Haziran 1985'te Amerikalı aktör Rock kiyet kurallarında değişiklik yaptı. neden olan AIDS ile mücadelede ilerle-
yaşayan Haitililer arasında "fırsatçı en- Hudson AIDS olduğunu açıkladı, üç ay meyi yavaşlattı. 2021'de 650 bin AIDS kay-
feksiyonlar" tespit etti. sonra da yaşamını yitirdi. 2004'te, bugüne kadar en fazla HIV va- naklı ölüm ve 1,5 milyon yeni enfeksiyon
kasının görüldüğü Güney Afrika AIDS'i kayıtlara geçti. UNAIDS 2030'da AIDS'in
AIDS terimi ilk kez 1982'de kullanılma- Hudson'ın ölümünden sonra hastalık inkar politikasını bitirerek ve anti-retro- halk sağlığına tehdit olmasının önüne
ya başlandı. Hastalık o dönemde yanlış korkusu ünlüler dünyasında yayılmaya viral tedavileri sağlık sistemi aracılığıyla geçmeyi umuyor.
şekilde "eşcinsellik hastalığı" olarak başladı. 1987'de efsanevi piyanist Li- sunmaya başladı.
algılandı. berace, 1991'de ünlü İngiliz rock grubu Kaynak: https://tr.euronews.
Queen'in solisti şarkıcı Freddy Mercury 2010 -Ilk kurtulan kişi com/2023/05/10/aidse-yol-a-
1983 - HIV'i tespit etme ve 1993'te Rus balet ve koreograf Rudolf can-hiv-virusu-ile-mucadelede-40-yil-
Nureyev hastalık nedeniyle hayatını On yıldan fazladır HIV tedavisi gören da-ne-kadar-yol-katedildi
Fransız virolog Luc Montaigner ile çalışan kaybetti. AIDS 1994'te 25-44 yaş arası Amerikalı Timothy Ray Brown'ın, kanser
araştırmacılar Françoise Barre-Sinoussi Amerikalıların birincil ölüm sebebini tedavisinin ardından HIV'den kurtuldu-