Page 8 - BİOMEDYA SAYI 49

08 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ OCAK - ŞUBAT 2024 www.biomedya.com

KLİMALARLA GEZEGENİ

ISITMADAN EVLERİ SOĞUTMAK

MÜMKÜN MÜ?

Gelişmekte olan ülkelerde gelirler artma- MOF’lar üzerine öncü araştırmalar yap- ları “steroidli süngerler” olarak tanımladı. ruladığını ve sistemin temel ünitelerden
ya devam ettikçe, klimalara olan talebin mıştır ve şirketin ekip üyeleri, malzeme- önemli ölçüde daha düşük bir iklim etkisi-
2050 yılına kadar üç katına çıkması bek- lerin ticari ilerlemesini misyonlarının Grama malzemeyi soğutma için kullan- ne sahip olduğunu gösterdiğini söylüyor.
leniyor. Bu artış, halihazırda önemli bir önemli bir parçası olarak görmektedir. mayı düşünmeye başladı, ancak kısa
sera gazı emisyonu kaynağı olan klima süre sonra başka bir uygulama kendini Transaera’nın sistemi ayrıca R-32 olarak
kullanımını katlayacaktır: Klima şu anda Bonner, “MOF’ların pek çok potansiyel gösterdi. Çoğu insan klimaların sadece bilinen ve ozon tüketme potansiyeli (ODP)
dünya genelindeki binalarda elektrik uygulaması var, ancak onları geride tu- bir alandaki havayı soğuttuğunu düşünür, sıfır olan ve küresel ısınma potansiyeli
kullanımının neredeyse yüzde 20’sinden tan şey birim ekonomisi ve ölçekte uygun ancak soğuttukları havayı da kuruturlar. yaygın olarak kullanılan diğer bir soğutu-
sorumlu. maliyetli bir şekilde yapılamaması” diyor. Geleneksel makineler buharlaştırıcı adı cu akışkandan yaklaşık üç kat daha düşük
“Transaera’nın yapmayı amaçladığı şey, verilen bir şey kullanır, yoğuşma yoluy- olan bir soğutucu akışkan kullandı.
Şimdi Transaera adlı startup, evleri so- MOF’ları büyük ölçekte ticarileştiren ilk la havadan suyu çekmek için soğuk bir
ğutmak için daha güvenli soğutucu akış- şirket olmak ve MOF’ları kamusal alana bobin. Nemi toplayabilmek için soğuk Bu dönüm noktası Transaera’nın küçük
kanlar kullanan daha verimli bir klima ile taşıyan atılıma öncülük etmektir.” serpantinin odada istenen sıcaklıktan ekibini bir şeylerin peşinde olduklarına
bu enerji ihtiyacını azaltmaya çalışıyor. çok daha soğuk olması gerekir. Dorson, daha da ikna etti. Dorson, “Bu iklimlen-
Şirket, makinesinin geleneksel klimala- Dincă’nın kurucu ortakları, aynı zaman- havadaki nemi çekmenin geleneksel dirme sorununun insanların yaşam kali-
rın iklim üzerindeki etkisinin beşte birine da MIT D-Lab’de öğretim görevlisi olan klimalar tarafından kullanılan elektriğin tesi üzerinde gerçek ve maddi bir etkisi
sahip olabileceğine inanıyor. Transaera CEO’su Sorin Grama SM ’07 ve yaklaşık yarısını aldığını söylüyor. olabilir” diyor.
Grama ile daha önceki bir girişimde bir-
Transaera baş mühendisi Ross Bonner likte çalışmış bir makine mühendisi olan Transaera’nın MOF’ları, hava sisteme gi- BIR ALANI ILERIYE TAŞIMAK
SM ’20, “Klima ile ilgili temel teknoloji 100 CTO Matt Dorson. rerken nemi pasif olarak toplar. Makine-
yıl önce icat edildiğinden bu yana pek nin atık ısısı daha sonra MOF malzemesini Grama, “MOF’lar sadece iklimlendirmede
değişmedi,” diyor. “Devrim niteliğinde bir şey yaratma fikri sürekli yeniden kullanım için kurutmak değil, su hasadı, enerji depolama ve süper
beni teşvik ediyor,” diyor Grama. “Bu yeni üzere kullanılıyor. kapasitörlerde de her türlü devrimci cihaz
Transaera’nın küçük ekibi başarılı olursa cihazları tasarladık, ama aynı zamanda için pek çok olasılık sunuyor” diyor. “Ge-
bu durum değişecek. Şirket şu anda kli- Mircea ve işbirlikçilerimizle birlikte bu Covid-19 dünyanın dört bir yanındaki liştirdiğimiz bu bilgi, ileride pek çok başka
manın yeniden tasarlanmasına yönelik malzeme bilgisini de getiriyoruz ve ger- ülkeleri kasıp kavurmaya başladığında, uygulamaya da uygulanabilir ve ben bu
küresel bir yarışmada finalist. Global çekten yeni ve farklı bir şey yaratmak için Soğutma Ödülü’nün Hindistan’daki de- alanda öncülük ettiğimizi ve teknolojinin
Cooling Prize adlı yarışmanın kazananı, ikisini harmanlıyoruz.” nemelerinin uzaktan yürütülmesine karar sınırlarını zorladığımızı hissediyorum.”
makinelerini ticarileştirmek için 1 milyon verildi. Kurucu ortakların kısıtlamalar ne-
dolar alacak. BIR FIRSAT MALZEMESI deniyle Somerville’deki laboratuvarlarına Dorson, “Dünyanın sıcak ve nemli tropik
erişimleri yoktu ve prototipleri tamamla- bölgelerine baktığınızda, büyüyen bir orta
Transaera’nın tasarımının merkezinde, MOF’ların ilgi çekici özellikleri, geniş iç mak için kendi aletlerini ve garajlarını kul- sınıf olduğu ve satın almak isteyecekle-
makine çalışırken havadaki nemi pasif yüzey alanlarından ve içlerinden geçen lanıyorlardı. Prototiplerini gönderdikten ri ilk şeylerden birinin bir klima olduğu
olarak çeken metal organik çerçeveler küçük odacıkların boyutunu hassas bir sonra Transaera, saha denemeleri için açık” diyor. “Daha verimli klima sistemleri
veya MOF’lar olarak adlandırılan oldukça şekilde ayarlayabilmelerinden kaynak- canlı bir video yayını aracılığıyla Ödül geliştirmek, insanların sağlığı ve gezege-
gözenekli bir malzeme sınıfı yer alıyor. lanmaktadır. Dincă daha önce havadaki organizatörlerinin bunları kurmasına nimizin çevresi için kritik önem taşıyor.”
MIT Kimya Bölümü’nde W.M. Keck Enerji su moleküllerini hapsedecek kadar büyük yardımcı olmak zorunda kaldı. Ekip, so-
Profesörü olan kurucu ortak Mircea Dincă, odacıkları olan MOF’lar geliştirmişti. On- nuçların Transaera’nın yaklaşımını doğ- Kaynak: MIT News