Page 4 - BİOMEDYA SAYI 58

04 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ EYLÜL - EKİM 2025 www.biomedya.com

OBSESİF OLDUĞUNUZU

NASIL ANLARSINIZ?

Nörolog Dr. Mehmet YAVUZ

Birçoğumuz hayatımızın belli dönemle- şındaki çocuklarda bile OKB görülebilir. ma gibi değişiklikler, taciz ya da istismar Depresyondaki kişinin düşünceleri daha
rinde bazı konulara çok fazla takılı kalır, o Hastalığın ortaya çıkmasında, genetik, edilme gibi travmatik olaylar, ayrılık acı- çok geçmişe dönük karamsarlıklar içe-
konu hakkında evhamlanırız. Bu oldukça çevresel faktörler ve geçmişteki psiko- sı, maddi sıkıntılar ya da iş stresi gibi
rirken obsesyonda hasta geleceğe dair
normal ve sağlıklı bir durumdur. Ancak lojik travmaların rolü büyüktür. sorunlar diğer faktörlerle birleştiğinde,
endişeler taşır. OKB’nin beyinle ilişkisi-
bazı kişiler fazla endişeli ve takıntılıların- obsesyon gelişmesine neden olur ve
ni inceleyen araştırmalar da serotonin
da ısrarcıdırlar. Günlük hayatı etkileyen Genellikle temizlik takıntıları görülür ortaya çıkan takıntılar kişinin hayatını
takıntıların nedeni Obsesif Kompulsif oldukça zorlaştırır. üzerinde durmaktadır. OKB hastalarında
Bozukluk (OKB)’tur. Temizlik takıntısı olan kişiler sürek- serotonenerjik antidepresanlar etkili ol-
li ellerini yıkar, evi temizler gelen bir OKB Türleri maktadır.
Her takıntı obsesyon değildir misafirin ardından kullandığı her şeyi
temizleyebilir. Bu durum biyolojik, psi- Bulaşma: Halk arasında bilinen tabiriy-
OKB, depresyondan daha zor tedavi
Herhangi bir takıntı sizin en az bir saa- kolojik, çevresel faktörlere bağlı olarak le temizlik hastalığı. Kişi kendisine bir
edilebilen bir hastalıktır. Antidepre-
tinizi meşgul ediyorsa, takıntılara hiçbir kaynaklanabilir. Örneğin annesi çok titiz mikrop ya da pislik bulaşacağı endişe-
sanları depresyonda kullanılan dozdan
şekilde engel olamıyorsanız ve kendi olan bir çocuk ileride temizlik hastalığına siyle sürekli kendini temizleme ihtiyacı
üzerinizde denetim kuramıyorsanız, bu yakalanabilir. Takıntılı kişiler zamanın hisseder. daha yüksek dozda vermek gerekebilir.
takıntılara vermiş olduğunuz tepkiler çoğunu temizliğe ayırdığı için zaman OKB’de tek başına ilaç tedavisi bazen
günlük işlerini yapmanıza ve sosyal ha- kaybı yaşar diğer yapması gereken hiç- Şüphe ve kontrol: Temizlikten sonra en sorunu çözmede etkili değildir. Böyle du-
yatınıza engel oluyorsa bu durumda bir bir şeye konsantre olamaz. Gerek ev ve sık görülen türdür. Bir işi sürekli kontrol
rumlarda tedaviyi psikoterapi ve TMS ile
OKB tablosundan bahsedilebilir. Takıntı- sosyal çevresiyle gerekse iş ortamı ile etme, “paranın üstü eksik mi, kapıyı kilit-
desteklemek çok iyi sonuçlar vermekte,
larla baş edememe durumunu, bir kişilik ilişkileri bozulur. İş performansı olumsuz ledim mi, ocağı kapattım mı, fişi çektim
hastaların yüzde 90’ınında tedavi ger-
zayıflığı ya da irade eksikliği olmamakla etkilenir. Evli ise eşi ve çocuğu ile ileti- mi?” şeklinde sürekli şüphe ve kontrol
birlikte kişinin tek başına üstesinden ge- şim bozukluğu yaşar. Tedavi olunmazsa takıntıları gelişir. çekleşmektedir.
lebileceği bir hastalık değildir. bireyde depresyon gibi psikolojik birçok
rahatsızlık görülebilir. Düzen: Evdeki her eşyanın belli düzen ve OKB’de TMS
OKB, normalde hassas zeki insan hastalı- yerleşimleri vardır, onların değişmesin-
ğıdır. Bu kişiler oldukça mükemmeliyetçi Takıntılar kötü anılardan kaçmak için bir den ciddi rahatsızlık duyar ve eşyaları OKB’de beynin ön kısmı olan frontal
ve hassastırlar. Bu nedenle OKB, titizlik- yol olarak görülebilir düzeltmeden duramaz.
korteks ile bazal ganglionlar ve limbik
ten çok öte bir durumdur. OKB’li kişiler
sistem gibi alt beyin yapıları arasında bir
düşüncelerinin mantıksız ve saçma oldu- OKB hastalarında, kişi enerjisinin çoğunu Hastalık: “Bir rahatsızlık var” endişesiyle
iletişim kopukluğu olmaktadır. TMS uya-
ğunu bilirler ama bu duruma engel ola- takıntısıyla verdiği mücadeleye ayırır. Bu sürekli hastaneye gitmek.
mazlar. Beyinde sürekli düşünceler ürer durum normal hayata adaptasyonu im- rıları bu iletişimsizliği ortadan kaldırır.
ve kişi bu düşüncelerle mücadele eder kânsız hale getirebilir. Takıntılı insanların Biriktirme: Bu takıntıya en iyi örnek çöp
ancak bunları kontrol edemez. Bu durum sosyal ilişkileri olumsuz etkilenir. Kişi evler. Sahipleri aslında pisliğe meraklı Ancak bazı durumlarda ilaç tedavisinin
kişinin çevresindeki ve yaşam alanındaki kendini obsesyona teslim ettiğinde, bu kişiler değildir. Takıntı önce atamamakla her zaman tek başına etkili olamadığı
kişileri de oldukça rahatsız eder. takıntıya çevresindeki diğer insanları da başlar. “Bir gün lazım olur” düşüncesiyle
gibi, TMS de bazen tek başına yeterli
dâhil etmeye çalışır. Başlangıçta takın- hiçbir şeyi atamamak.
sonuç verememektedir. Genel olarak
Bu takıntılar kişinin ve ailesinin haya- tılı kişinin isteklerini kırmamak için hoş
TMS tedavisi düşünülen hastalar, ilaç
tını oldukça zorlar. En çok karşılaşılan görülen bazı durumlar giderek takıntıları Obsesif yavaşlık: Belli bir takıntı türü
durumlar arasında simetrik durmayan daha da güçlendirebilir. değil. Fakat her işi doğru yapma, yanlış tedavisinden ya da terapilerden olumlu
nesneleri düzeltmek, cinsel takıntıları yapmama hisleriyle her işi çok yavaş ya- sonuç alamamış tedaviye direnç göste-
zihinden atamayıp bunlarla mücadele Takıntılar, olumsuz anılardan kaçmak parlar. Mükemmel iş çıkarmak için hiç iş ren vakalar olmaktadır. Bu nedenle bu
etmek, evden çıkarken ya da arabadan için bir yol olabilir. Beyin bazı olumsuz yapamaz hale gelirler. O kadar titizdirler,
hastalara standart tedavi uygulamala-
inerken kapının kilidini defalarca kont- tecrübeleri unutmak için kendisini takın- ayrıntılarla o kadar çok ilgilenirler ki gi-
rından farklı olarak daha fazla TMS se-
rol etmek, ocağın altını ya da elektrikli tılarla meşgul etme yolunu seçebilir. Kişi yinmeleri, soyunmaları, yüzlerini yıka-
ansı gerekebilmektedir. Ağır vakalarda
cihazları kontrol etmek için geri dönüp çocukluğunda yaşadığı bir cinsel istismar maları, evden çıkmaları saatler sürebilir.
bakmak yer alıyor. sonucu kendini temizlik ya da simetri Her yere geç kalırlar. İşte bu kişilerde ilaç tedavisi, terapi ve TMS olmak üzere
takıntısına kaptırabilir. Olaylardan et- ‘obsesif yavaşlık’ vardır. Obsesif yavaşlığı üçlü kombinasyon daha etkili sonuç
Hastalık her yaşta ortaya çıkabilir kilenme şekli, kişiden kişiye değişiklik olan bu kişilerin belirgin bir takıntıları vermektedir. TMS’nin OKB üzerindeki
gösterebilir. yoktur.
olumlu etkileri seansların bitiminden
Her yaş grubunda görülebilen OKB ge-
aylar sonra da gerçekleşebilmektedir.
nellikle ergenlik dönemi ya da 20’li, 30’lu Stres obsesyonu tetikler OKB tedavisinde TMS %90 etkili
Fakat seans sayıları, depresyon ve panik
yaşlarda başlar. Hastaların yüzde 50’si
15 yaşından önce yüzde 70’i 20 yaşından OKB’nin ortaya çıkmasında stres tetik- Birbirine eşlik edebilen OKB ve depres- ataktakilerden daha fazla olabileceği için
önce OKB hastalığına yakalanır. Üç ya- leyici faktördür. Bir yakının kaybı, taşın- yon hastalığı arasında farklılıklar vardır. sabırlı ve inançlı olmak gerekmektedir.