Page 6 - BİOMEDYA SAYI 29

06 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ Kasım - Aralık 2020 www.biomedya.com

ÇÖLYAK ÇOCUKLARDA

BÜYÜME GERİLİĞİ

NEDENİ OLABİLİR

Prof. Dr. Meltem UĞRAŞ
Çocuk Sağlığı Hastalıkları Uzmanı

Çocuğun yaşına ve cinsiyetine düşünülen ÇH’nın yapılan çalışmalarla tedavi yoktur. Ancak uzun süre tanı
göre büyüme seyri de farklılık bugün bütün dünyada çok yaygın, almadan devam eden
gösterebiliyor. Ancak genel olarak farklı toplumlarda ortalama yüzde çölyak hastalığında
aşırı zayıflık, kısa boyluluk ya da 0,3-1 civarında. en önemli
tartı fazlalığı gibi durumlar büyüme komplikasyonlar
sorunları olarak tanımlanabiliyor. Tarama çalışmaları ile çölyak ilerleyen yaşla
hastalığı sıklığı tüm dünyada giderek birlikte diğer
Çocuklarda büyüme sorunlarına artan bir eğri çizmektedir. Avrupa otoimmün
neden olan hastalıklardan biri kökenli toplumlarda 1/85- 1/300 hastalıkların
olan Çölyak; genetik, çevresel ve (ortalama 1/100) arasında bildirilirken eşlik etmesi,
immünolojik faktörlerin etkileşimi ülkemizde yapılan bölgesel osteoporoz,
ile ortaya çıkan bir sorun. Daha çalışmalarda çocuklarda yüzde 1 ülseratif
çok süt çocukları ve yaşamın 6-24. civarında, erişkinlerde ve sağlıklı kan jejunoileitis ve T
aylarında gluten alımı başladıktan vericilerinde yüzde 0,8-1,3 arasında hücreli intestinal
sonra ortaya çıkıyor. Kronik ishal saptanmıştır. Ülkemizde en son lenfoma gibi
veya cıvık dışkılama, kusma, karın gerçekleştirilen ÇH tarama projesinde malignansilerin
ağrısı, karın şişliği, kas zayıflığı, ise sağlıklı görünen okul çocuklarında ortaya
hipotoni, iştahsızlık gibi mide- barsak ÇH sıklığı yüzde 0,47 (1/212) olarak çıkmasıdır.
sistemi bulguları ve malabsorbsiyon bulunmuştur.
sendromu gibi şikâyetlerle kendini
gösterdiği için ebeveynler tarafından FARKLI HASTALIKLARLA DA İLİŞKİLİ
fark edilemeyebiliyor. Çölyak otoimmün bir hastalık
olduğu için tip I diyabet, tiroidid,
Özellikle son yıllarda literatürde Sjögren hastalığı, Addison hastalığı,
obez çocuklarda tedaviye dirençli ayrıca osteoporoz, primer biliyer
demir eksikliği anemisi, tekrarlayan siroz, Down sendromu ve seçici
karın ağrısı, transaminaz yüksekliği immünglobulin A (IgA) eksikliği gibi
ve makarna yedikten sonra ishal hastalıklarla da sıklıkla bir arada
görülmesi gibi nedenlerle yapılan görülüyor. Bu nedenle risk grubu
incelemeler sonucunda çölyak tanısı denilen, 1. derece akrabalarında
alan vakalar rastlanıyor. ÇH saptanmış ya da ÇH ile birlikte
görülebilen diğer hastalıkları olan
BU BELİRTİLERE DİKKAT bireyler belli aralıklarla ÇH açısından
Boy kısalığı, ergenlikte gecikme, diş araştırılmalıdırlar.
mine tabakası bozuklukları, aftöz
stomatit, tedaviye cevap vermeyen KESİN TANI ÖNEMLİ
veya nedeni kesin belli olmayan Hastalığın tedavisinin ömür boyu
demir eksikliği anemisi, osteoporoz süreceği için Çölyak Hastalığı tanısının
veya osteopenik kemik hastalıkları, kesin olarak konması çok önemli.
kronik artrit, kardiyomyopati gibi Klinik bulguları Çölyak hastalığı
kalp kası bozuklukları, karaciğer düşünülen hastalardan kan tahlilleri
fonksiyonlarında bozukluk, nörolojik istenilir. Kan tetkiklerinde pozitiflik
bozukluklar gibi bulgular yanında, çıkması durumunda hastalara
tekrarlayan karın ağrısı, bulantı- endoskopi yapılıp oniki parmak
kusma, şişkinlik gibi irritabl barsak barsağından biyopsi alınır. Bu biyopsi
hastalığını düşündüren yakınmalar, örneğinin patolojik olarak incelenmesi
gastroözofageal reflü ve kabızlık gibi ile hastalığın kesin tanısı konur.
atipik intestinal yakınmalarla saptanır.
TEDAVİYE TAM UYUM ŞART
TÜM DÜNYADA GÖRÜLME SIKLIĞI Tedavi, ömür boyu sürecek glutensiz
ARTIYOR diyettir. Bu tedaviye sıkı bir şekilde
Önceleri nadir bir hastalık olarak uyulması hastalığın prognozu
kuzey-batı Avrupa’nın hastalığı olduğu açısından önemlidir. Henüz alternatif