Page 11 - BİOMEDYA SAYI 29
P. 11

11
             www.biomedya.com                        Kasım - Aralık        2020     BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ











































                                          SOĞUK VE KARANLIK SABAHLARDA


                                          NEDEN YATAKTAN ÇIKMAKTA


                                          ZORLANIRIZ?


                                        Sinir sistemi üzerine çalışan bilim   büyük bir ağdaki küçük bir sinir   biridir” dedi ve ekledi: Sinek beyninde
                                        insanları, kış mevsiminin soğuk ve   hücresi grubuna ulaştığı görüldü.  bulduğumuz ilkelerin mantığı ve
                                        karanlık sabahlarında insanların                                düzenlenme biçimi insanlarda da
                                        uyanmakta neden zorlandığını    Ekip, soğuğu algılayan reseptörler   aynı şekilde bulunuyor olabilir.
                                        gösteren yeni bulgulara ulaştı.   devreye girdiğinde normalde gün   Hem sinekte hem de insanda duyu
                                        Northwestern Üniversitesi’nden   ışığıyla faaliyete başlayan bu   sistemlerinin aynı sorunları çözmesi
                                        nörobiyologlar meyve sinekleri   hücrelerin harekete geçemediğini   gerekiyor, dolayısıyla sıklıkla bunu
                                        üzerinde çalıştı ve dışarıdaki   saptadı. Meyve sinekleri, canlıların   benzer yollarla yapıyorlar.
                                        hava soğukluğu bilgisini sineğin   biyolojik saatlerini inceleyen
                   Meyve                antenlerinden beynine taşıyan bir   sirkadiyen biyoloji alanının sıklıkla   Makalenin yazarlarından doktora
               sineklerinde             “termometre devresi” keşfetti.  kullandığı bir canlı türü. Bu alandaki   sonrası araştırmacı Michael H. Alpert
                                                                        pek çok güncel çalışma, ışık ve   de şunları ifade etti: Yetersiz uykunun
             yapılan çalışma,           Araştırmacılar, soğuk ve karanlık   sıcaklık gibi dış etkenlerin uyku ve   yorgunluk, düşük konsantrasyon,
                                        sabahlarda uyanıklığı ve hareketliliği   etkinlik ritimlerini nasıl etkilediğini   zayıf öğrenme ve buna benzer pek
              uyku uyanıklık
                                        başlatan sinir hücrelerinin bu devre   inceliyor. Ayrıca bunlarla ilgili   çok sağlık ölçütünde sayısız sonucu
           döngüsünün duyu              aracılığıyla baskılandığını gördü.   tepkilerin beyindeki hangi sinir   var. Yine de uykunun beyinde nasıl
                                        Üniversiteden nörobiyoloji doçenti   ağlarını etkileyerek oluştuğunu   üretildiğini ve düzenlediğini ya
            sinir hücreleriyle          Marco Gallio, “Bu araştırma, kış   araştırıyor.                 da dış koşullardaki değişimlerin
                bağlantısını            mevsiminde sabah uyanmanın hem                                  uyku sürecini ve kalitesini nasıl
                                        sinekler hem de insanlar için neden   Vücut sıcaklığını insan gibi memeli   etkileyebileceğini henüz tamamen
                gösteriyor.             bu kadar zor olduğunu açıklamamızı   türler kadar etkili ve rahat biçimde   anlamış değiliz.
                                        sağlıyor” dedi ve ekledi: Meyve   ayarlayamayan “soğuk kanlı” meyve
                                        sineğini inceleyerek, soğuğun uykuyu   sinekleri için çevre sıcaklığını ölçmek   Araştırmayı gerçekleştirmek için
                                        düzenlemede nasıl ve neden bu   çok daha önemli. Ancak insan, yine   yeni yöntem ve araçlar da geliştiren
                                        kadar önemli olduğunu daha iyi   de uygun sıcaklıkların peşinde   ekip, ulaştıkları sonuçların meyve
                                        kavrayabiliriz.                 koşmayı sürdüren bir canlı. Çünkü   sineklerinin sıcaklık algılama
                                                                        vücut ve beyin sıcaklıklarıyla uykunun   sistemlerindeki sinyallerin zamana
                                        Hakemli bilim dergisi Current   başlatılması ve sürdürülmesi    bağlı davranışları nasıl etkilediğini
                                        Biology’de yayımlanan makale, meyve   arasında sıkı bir bağ bulunuyor. Bu   anlamada ve bu sistemler
                                        sineğinin antenindeki 25 santigrat   nedenle, aydınlanma süresinde ve   üzerinde çalışan ayrı sinir ağlarının
                                        derecenin altındaki sıcaklıklara tepki   sıcaklıktaki mevsimsel değişimler   araştırılmasında yeni “bir pencere
                                        veren “mutlak soğuk” reseptörlerini   uyku döngüsündeki değişiklikleri de   açtığını” yazdı.
                                        ilk kez tanımladı. Duyu sinir   beraberinde getiriyor.
                                        hücrelerini tanımlamayı başaran                                 Kaynak: https://news.northwestern.edu/
                                        araştırmacılar, hepsini beyinde   Meyve sineklerindeki sıcaklık hissini   stories/2020/05/a-clue-as-to-why-its-so-
                                        ulaştıkları yerlere kadar takip etti.   sistematik biçimde inceleyen sayılı   hard-to-wake-up-on-a-cold-winters-morning/
                                        Buradan gelen sinyallerin, etkinlik ve   bilim insanlarından Gallio, “Sıcaklık
                                        uyku ritimlerini kontrol eden daha   hissi, en temel duyusal yöntemlerden
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16