Page 7 - BIOMEDYA SAYI 33

07
www.biomedya.com TEMMUZ - AĞUSTOS 2021 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

SITMA

HASTALIĞI

ÇİN’DE

RESMEN

BİTTİ

Çin’de artık sıtma yok! Dünya
Sağlık Örgütü (WHO), Çin’e, 30
Haziran’da sıtmanın tamamen
ortadan kaldırıldığına ilişkin resmi
bir sertifika verdi. Çin, Batı Pasifik
Bölgesi’nde otuz yıl sonra bu
sertifikayı alan ilk ülke oldu. Bu
başarı hiç de küçümsenecek bir şey
değil. 1940’larda Çin, her yıl yaklaşık
KLİMA KULLANIRSAK DIŞARISI 30 milyon sıtma vakası ortaya
çıkıyordu. Onlarca yıllık çalışmanın
ardından, vaka sayısı 2017’de sıfıra
DAHA SICAK OLUR MU? ulaştı.

Bir ülkenin bu sertifikayı alabilmesi
için, sıtma parazitinin birincil
bulaştırıcısı olan Anopheles
Texas Monthly dergisi, 1975 yılında ABD’deki yayılması. Fakat bu katman, geceleri 1,5 ila 2 sivrisinekleri tarafından yerli
Houston şehrinin neden ülkedeki en sıcak yer kilometreden 100 metreye kadar iniyor. Bu sebeple sıtma bulaşma zincirinin en az son
haline geldiğini açıklamaya çalışan bir makale ısı yüzeye yakın kalıyor. üç yıldır ülke çapında kesintiye
yayımlamış. Makalede şöyle yazıyor: “Isı üreten uğradığının kesin kanıtlarını
cihazlardan biri de, tam da ısıyı gidermek için Bilim insanı Francisco Salamanca ve Arizona göstermesi gerekiyor. Çin, dört yıl
tasarlanan bir makine: Klima.” Klima üniteleri, Eyalet Üniversitesi’nde çalışan meslektaşları, üst üste sıfır yerli vaka bildirdikten
binaların içerisindeki sıcaklığı dışarıdaki havaya 2014 yılında yayımlanan bir makalede klimaların sonra 2020’de sertifika için
aktaran ve bu sırada da elektrik kullanan cihazlar. Phoenix şehrindeki yüzey hava sıcaklıkları üzerinde başvurdu.
Bunun sonucunda, dışarı atılması gereken atık ısı meydana getirdiği etkileri modellemişler. Gece
üretiyorlar. vakti 2°C civarı bir artış olduğunu ve gündüzleri 1980’ler boyunca Çin, sıtma
fazla artış yaşanmadığını keşfetmişler. Fakat ağlarının kullanımına öncülük
İklimbilimciler de yıllardır bu etkiyi ölçmeye durun, klimanızı hemen atmayın. “Bunun çözümü, eden az sayıdaki ülkeden biriydi.
çalışmış. Japonya’daki Okayama Bilim klimaları kapatmamak” diyor Salamanca. Klima 1990’ın sonunda, Çin’deki sıtma
Üniversitesi’nde çalışan Yukitaka Ohaşi, 2007 sistemleri, özellikle de bunaltıcı yaz dönemlerinde vakalarının sayısı 117.000’e düştü ve
yılında klimaların Tokyo şehir merkezindeki hayatınızı kurtarabilir. ölümler yüzde 95 oranında azaldı.
sıcaklıkları 1°C kadar fazla yükseltebildiğini 2003’te Çin AIDS, Tüberküloz ve
keşfetmiş. 2013 yılında yürütülen ve Paris Ancak bir alternatif var: Fazladan ısının, şehrin Sıtma ile Mücadele için Küresel
sokaklarındaki sıcaklıkların örneklendiği bir atık su sistemine sevk edilmesi. Daha yüksek ısı Fon’dan destek aldı ve bu da daha
başka çalışmada, söz konusu etkinin en çok kapasitesi sayesinde su, havadan yaklaşık dört iyi eğitim, personel, laboratuvar
gece görüldüğü bulunmuş. Klimalar en çok kat daha fazla enerji taşıyabiliyor. Salamanca, bu ekipmanı, ilaçlar ve sivrisinek
Güneş’in tepede olduğu vakitler kullanıldığı işin doğru yapılması halinde sokaktaki sıcaklıkları kontrolü ile sonuçlandı.
düşünüldüğünde, şaşırtıcı bir sonuç. azaltacağını söylüyor.
Çin, DSÖ’den sıtma olmadığına dair
Bunun sebebi, atmosferik sınır tabakasının Kaynak: https://popsci.com.tr/klima-kullanirsak-disarisi- sertifika alan Dünya’nın 40. ülkesi
(atmosferin Dünya yüzeyi ile temasta olan kısmı) daha-sicak-olur-mu/ Yazar: Daniel Engber/Popular Science. oldu. Sertifikayı yakın zamanda
gündüzleri en kalın durumda olması ve bizim Çeviren: Ozan Zaloğlu. alan diğer ülkeler arasında El
oluşturduğumuz fazladan ısının yukarı doğru Salvador (2021), Cezayir (2019),
Arjantin (2019), Paraguay (2018) ve
Özbekistan (2018) bulunuyor.

Kaynak: CHIP Online