Page 18 - BİOMEDYA SAYI 48

18 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ OCAK - ŞUBAT 2024 www.biomedya.com

MS GENİ

5000 YIL ÖNCESİNE

DAYANIYORMUŞ

Neden hastalıklar
Bilim insanlarından oluşan uluslara- yüzbinlerce insanın genleriyle karşılaş- planlıyor. Çalışmaları otizm, ADHD (Dik-
rası bir ekip, bu soruların cevabını, diş tırıldı. kat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu),
ve kemik kalıntılarının DNA'sında bul- Avrupa'nın bazı bipolar bozukluk ve depresyon hakkında
duklarını söylüyor. Atalarımızı hayvan bölgelerinde diğer Bu süreçte, gelecekteki araştırmalara bilinmeyenleri ortaya çıkarabilir.
hastalıklarından koruyan genler bugün, yardımcı olmak üzere birçok ülkedeki
multipl skleroz (MS) riskini artırıyor. Ekip yerlere göre daha müze koleksiyonlarında saklanan 5 bin Bir başka Nature makalesi de, genetik
bu keşfi, hastalığın evrimini anlamada insana ait bir DNA bankası kuruldu. geçmişimizle ilgili daha fazla ipucu orta-
"bir kuantum sıçraması" olarak adlandı- yaygın ve neden ya çıkardı. Yamnaya çobanları, kuzeybatı
rıyor. Ve bunun MS'e neyin sebep olduğu kuzey Avrupalılar 'MS'E MUTASYON SEBEP OLMUYOR' Avrupalıların güney Avrupalılardan daha
konusundaki görüşleri değiştirebilece- uzun olmasından da sorumlu olabilir.
güneydekilerden
ğini ve tedavi şeklini etkileyebileceğini Oxford John Radcliffe Hastanesi MS dok-
söylüyorlar. toru ve makale yazarı Prof. Lars Fugger, Kuzey Avrupalılar MS için daha fazla ge-
daha uzun? buluntuların hastalığı aydınlatmaya yar- netik risk taşırken güney Avrupalıların
NEDEN MS'E BAKILDI? dımcı olacağını söyledi. "MS'e mutasyon bipolar bozukluğa; doğu Avrupalıların
sebep olmuyor. Hastalıklara karşı bizi ko- ise Alzheimer hastalığı ve tip 2 diyabete
Güney Avrupa ile karşılaştırıldığında, İn- ruyan normal genler neden oluyor" diyor. yakalanma olasılığı daha yüksek.
giltere ve İskandinavya da dahil olmak
üzere kuzeybatı Avrupa'da 100 bin kişide Aşılar, antibiyotikler ve yüksek hijyen Araştırma, tarih öncesi avcı-toplayıcı
yaklaşık iki kat daha fazla MS görülüyor. Yazarı ve Cambridge Üniversitesi'nde standardı hastalık yapısını tamamen insanlardan alınan DNA'nın Alzheimer
antik DNA analizinde uzman Dr. William değiştirdi. Pek çok hastalık kayboldu ve riskini artırdığını, ancak eski çiftçilerin
Cambridge, Kopenhag ve Oxford üni- Barrie, bulguların "hayrete düşürdüğü- insanlar onlarca yıl daha fazla yaşıyor. genlerinin duygudurum bozukluklarıyla
versitelerinden araştırmacılar bunun nü" söyledi. O dönem çobanların taşı- Araştırmacılar modern bağışıklık sistem- bağlantılı olduğunu açıklıyor.
nedenini araştırmak için 10 yıldan uzun dığı gen varyantları bir avantajdı çünkü lerinin artık MS gibi otoimün hastalıklara
süre arkeolojik araştırma yaptılar. MS, onları koyun ve sığırlardan kaynaklanan karşı daha hassas olabileceğini söylüyor. Ayrıca insanların süt ve süt ürünlerini sin-
vücudun kendi bağışıklık hücrelerinin hastalıklara karşı korumaya yardımcı direbilme ve sebze ağırlıklı beslenmeyle
beyin ve omuriliğe saldırdığı, kas sert- oluyordu. Şu an MS'e yönelik kullanılan ilaçlar vü- hayatta kalabilme yeteneğinin ancak yak-
liği, yürüme ve konuşma sorunları gibi cudun bağışıklık sistemini hedef alıyor. laşık 6 bin yıl önce ortaya çıktığı da keş-
semptomlara yol açan bir hastalık. Ancak günümüzde değişen yaşam tarz- Ancak dezavantajı, onu çok fazla bastıra- fedildi. Ondan önce yalnızca et yiyorlardı.
ları ve beslenmeyle birlikte bu gen rak hastaların enfeksiyonlarla mücadele
MS riskini artıran genlerin, yaklaşık 5 bin varyantları farklı bir rol üstlendi. Bu da etmekte zorlanması. Araştırma, Avrasya'da bulunan binlerce
yıl önce Yamnaya adı verilen büyükbaş günümüzde MS gibi bazı hastalıklara ya- antik iskeletin DNA'sını günümüz Avru-
hayvan çobanlarının büyük göçüyle ku- kalanma riskinin daha yüksek olduğu Prof. Fugger, "Onu yok etmek yerine palılarından alınan genetik örneklerle
zeybatı Avrupa'ya girdiğini keşfettiler. anlamına geliyor. bağışıklık sistemi ile dengeli bir nokta karşılaştırdı.
Nature dergisinin konuyla ilgili yayım- bulmalıyız" diyor.
ladığı dört makaleden birinde, Yamna- Araştırma projesi çok büyük bir girişimdi. Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/
ya'nın Rusya'nın batısı, Ukrayna ve Ka- Avrupa ve Batı Asya'da bulunan arkeo- Ekip şimdi antik DNA'lar üzerinden baş- articles/cm50075xdr2o
zakistan'dan geldiğini; batıya, Avrupa'ya lojik insan kalıntılarından genetik bilgi ka hastalıklar üzerine çalışıp onların
doğru ilerlediğini yazıyor. çıkarıldı ve bugün İngiltere'de yaşayan geçmişlerine doğru inceleme yapmayı