Page 14 - biomedya_59_sayi

14 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ KASIM - ARALIK 2025 www.biomedya.com

AY MADENCİLİĞİ

RESMEN BAŞLIYOR

ERKEK VE DİŞİ DİNOZORLARI Ay madenciliği start alıyor. Bu gelişme,

AYIRT ETMENİN YOLU BULUNDU dünyadaki dengeleri tamamen
değiştirebilir.

ABD ve Çin’in Ay’a dönüş yarışı hız- teknolojik açıdan karmaşık hem de
Yeni bir çalışma, bazı dinozorlarda veya kuyruk kavgaları- reddedildi.
lanırken, özel sektör de uydumuzun finansal olarak büyük bir risk taşıyor.
çiftleşmenin o kadar acımasız oldu- Kemiklerde ısırık izi bulunamadı ve
yüzeyindeki devasa kaynak potan-
ğunu, dişilerin kuyruk kırıkları yaşa- yaralanmalar, çatışmalarda tipik ola-
siyeline odaklandı. Bu bağlamda, Interlune bu hedefte yalnız değil. Ay
dığını ortaya koydu. Bu kadim “aşk rak görülen yaraların yerleşimiyle
Ay madenciliği girişimi Interlune ile kaynaklarını ticarileştirmeyi amaçla-
yaraları”, bilim insanlarının yumuşak tutarlı değildi.
Helsinki merkezli kriyojenik teknoloji yan geniş bir ekosistem oluşuyor. Ör-
dokuların çoktan kaybolduğu fosil-
şirketi Bluefors, 300 milyon dolarlık
lerde erkekleri dişilerden ayırt etme- Modelleme, erkek hadrosaurların nek olarak, Jeff Bezos’un şirketi Blue
kritik bir anlaşmaya imza attı.
lerine yardımcı olabilir. dişilere yanlarından binerek ağırlık- Origin, geçtiğimiz ay Ay yörüngesin-
larıyla kuyruklarını sabitlediklerini den Helyum-3 ve su buzu dahil kay-
Ay madenciliği geliyor
Hayvanlar aleminde sert kur yapma gösteriyor. Omurgaları çatlamış ama nakları haritalamak, ardından yüzey-
nadir değildir. Ancak paleontolog- zamanla iyileşmiş, bu da bu “aşk ya- de doğrulamak ve yerinde kullanıma
Bu anlaşmaya göre Bluefors, Ay yü-
lar, “ördek gagalı dinozorlar” olarak ralarının” ölümcül olmadığını kanıt- açmak için bir anlaşma imzaladı.
zeyinden çıkarılacak 10 bin litre Hel-
bilinen otçul hadrosaurlar arasında lıyor.
yum-3 izotopunu satın almayı kabul
çiftleşmenin son derece tehlikeli Uzmanlar, Ay’daki su buzunun da en
etti. Bu ticari mutabakat, Ay maden-
olabileceğini keşfettiler. Araştırma- Evrim umursamadı az Helyum-3 kadar stratejik öneme
ciliğinde yeni bir ticari dönemi baş-
cılar, bu canlılarda bulunan kuyruk sahip olduğuna dikkat çekiyor. Su,
omurlarının çoğunda aynı kırıkların Bu davranış türün hayatta kalması latıyor. içme suyu, oksijen ve roket yakıtına
olduğunu ve bunların daha sonra iyi- için riskli görünebilir, ancak doğada
leştiğini keşfettiler. bu tür “saldırgan kur yapma” davra- Ay’daki Helyum-3, helyumun karar- dönüştürülerek Ay yüzeyinde uzun
lı bir izotopu olup, geleceğin enerji süreli insanlı üslerin kurulması için
nışları hâlâ görülmektedir. Deniz as-
kaynağı olarak büyük ilgi görüyor. hayati bir rol üstleniyor.
Avrasya ve Kuzey Amerika’da bu- lanları, kaplumbağalar ve bazı kuşlar
Bu madde, hem füzyon reaktörle-
lunan yaklaşık 500 hasarlı kemiğin da oldukça sert çiftleşme davranışla-
rinde yakıt olarak kullanılabiliyor Tüm bu planlar halen teorik aşama-
analizi, tutarlı bir örüntü ortaya koy- rıyla bilinirler.
hem de kuantum bilgisayarlarının da kalıyor. NASA’nın öngördüğü Ay
du: Yaralanmalar üst kuyrukta bulu-
nuyordu ve tüm türlerde aynıydı. Bu, Bu keşif neden önemli? soğutulmasında kritik bir rol üstleni- ekonomisi, gerçekleşse bile yıllar
yor. Dünya’da yok denecek kadar az
ortak bir davranışla, büyük olasılıkla sürecek bir gelişim sürecine ihtiyaç
Hipotez doğruysa, bu kırıklar dişi bulunan Helyum-3, Ay yüzeyinde ise
çiftleşmeyle ilişkili olduklarını göste- duyuyor. Ayrıca, Ay’daki Helyum-3
örneklerin izleridir. Bu, paleontoloji Güneş rüzgarları sayesinde çok daha
riyor. miktarının tam olarak ne olduğu bi-
için gerçek bir dönüm noktası olabi- yaygın miktarda bulunuyor.
linmiyor ve bu izotopun füzyon reak-
Bilim insanları her şeyin seksle ilgili lir: Kemikler artık dinozorların cinsi- törlerinde verimli bir enerji kaynağı
olduğunu nasıl anladılar? yetini belirlemek için kullanılabilir; Ancak Interlune, Ay yüzeyinden Hel- olarak kullanılabileceği de henüz bi-
bu, daha önce imkansız olduğu dü- yum-3 çıkarmanın ekonomik açıdan
limsel olarak kesinleşmedi.
Belfast Queen’s Üniversitesi’nden şünülen bir şeydi. uygulanabilir olduğunu henüz kanıt-
bilim insanları, bu tür kırıklara hangi lamak zorunda. Şirketin kazı makine-
Yine de Interlune gelecek için umut-
kuvvetlerin neden olabileceğini be- Derleyen: Feyza ÇETİNKOL leri, yeterli miktarda izotopu elde et-
lirlemek için bilgisayar modellemesi bizsiziz.com mek için milyonlarca ton Ay toprağını lu. Şirket, gelecek yıl Astrobotic’in
gerçekleştirdiler. Baskının, dinozor- -https://www.cell.com/iscience/ (regolit) işlemden geçirmek zorunda Griffin-1 iniş aracıyla Ay’a göndere-
ların üreme organlarının bulunduğu fulltext/S2589-0042(25)02000-0?_re- kalabilir. ceği çok spektrumlu bir kamera sa-
kloaka üzerinde gerçekleştiği sonu- turnURL=https%3A%2F%2Flinking- yesinde yüzeydeki Helyum-3 yoğun-
cuna vardılar. hub.elsevier.com%2Fretrieve%2Fpi- Ayrıca, bu kadar ağır ekipmanın Ay’a luğunu ölçmeyi planlıyor.
i%2FS2589004225020000%3Fshowal- taşınması astronomik maliyetler
Alternatif teoriler -avcı saldırıları l%3Dtrue gerektiriyor. Bu nedenle proje, hem Kaynak: shiftdelete.net