Page 17 - BİOMEDYA SAYI 22

17
www.biomedya.com Eylül - Ekim 2019 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ

yapması için gereken süreçlerin ve yeni gelişen bir yaklaşım olan hassas ilgili endişelerin yanı sıra, yaşlılıkta zihinsel bir çalışmada kişinin fiziksel sağlığıyla bir
bozulması. tıp devreye giriyor. Tedaviler bu faktörleri becerilerini kaybetmekten de büyük endişe amaç sahibi olması arasında doğrudan bir
8. Hücrelerarası İletişimin Değişmesi: göz önünde tutarak yalnızca belirli hasta duyuyor. Hafızanın ve net düşünebilme ilişki olduğu bulundu. Çalışmada 4.000'den
Enflamasyon nedeniyle, hücrelerin gruplarına örneğin genetik yapısı benzer yetisinin bozulmasına neden olan ilerleyici fazla kişide fiziksel yaşlanmanın iki yaygın
birbirlerine gönderdikleri kimyasal olanlara uygulanıyor, ancak daha etkili beyin hastalığı demans, yaşlılıkla bağlantılı işareti ölçüldü. Zayıflayan kavrama ve
sinyallerin engellenmesi. olabiliyor. en yaygın kronik hastalıklar arasında yer daha yavaş yürüme hızı. Araştırmacılar bir
9. Mitokondrilerin Düzgün Çalışmaması: alıyor. Ancak yaygınlığına rağmen, demans amaç sahibi olanların kavramalarının zayıf
Hücre içindeki enerji üreten bölüm olan Bağımsız yaşlanmak mümkün mü? konusunda halkta bilgi ve bilinç eksikliği olması olasılığının yüzde 13 ve daha yavaş
mitokondrilerin bozulmaya başlaması. Çoğumuz yaşlının “Artık eskisi gibi hareket bulunuyor. Çoğu kimse en yaygın görülen yürüme olasılığının ise yüzde 14 azaldığını
edemiyorum” dediğini duymuşuzdur. demans türü olan alzheimer'i bilse de, gördü. Bir amaç sahibi olma ve bununla
Yaşlanma hızında genler mi, yoksa Bu fiziksel sınırlamalar yaşlanma denen demansın başka pek çok türü daha var. bağlantılı pozitif etkiler kişiden kişiye büyük
yaşam tarzı mı daha etkili? biyolojik sürecin doğrudan sonucudur ve Günümüzde demansın tüm türleri geri oranda değişiyor.
Hücrelerinizin yaşlanma belirtileri gösterip çoğu insanın yaşlılıkla ilgili en korktuğu çevrilemeyen ve semptomları zaman
göstermediğini medikal bir tahlille şey de budur. 2017'de yapılan bir ankette içinde kötüleşen bir seyir izliyor. Bilim Southern California Üniversitesi'nden bilim
anlayabilirsiniz. Duke Üniversitesi Tıp 30 yaş üstü Amerikalıların yüzde 63'ünün demans türlerine karşı ilaçla tedavi adamı Paul Irving'in Milken Enstitüsü'ndeki
Fakültesi Halk Sağlığı Departmanından yaşlandıkça hareket kabiliyetleri ve arayışını sürdürürken, araştırmacılar hâlâ ekibiyle 2016 yılında yayınladığı “Amaç
Doçent Dr. Daniel Belsky, yaşam tarzının bağımsızlıklarını kaybetmekten korktukları ilaçla neyi hedef alacaklarını tam olarak Sahibi Olarak Yaşlanmanın Gücü” isimli
da aynı derecede önemli bir gösterge ortaya çıkmıştır. bilemiyor. Öte yandan, güncel çalışmalar raporda, amaç sahibi olmanın yararları
olduğunu belirtiyor. Sıklıkla bazı faktörler ilerleme vadediyor. Son zamanlarda vurgulanıyor ve yaşlılığı pozitif bir
yaşlanma sürecinin normalden daha hızlı Bu korkunun listenin en başında yer araştırmacılar demansla bağlantılı belirli şekilde algılamanın (bir başka deyişle, iyi
ilerlemesine yol açabiliyor. Dr. Belsky, almasına şaşmamalı: Hastalık ya da inflamasyon türlerinin genetik nedenleri yaşlanacağına inanmanın) yaşamı en az
“Sonuçta genler yaşlanma hızını belirleyen düşme gibi travmatik bir olay herkesin olduğunu ve bunlardan bazılarının yedi buçuk yıl uzatabileceği belirtiliyor.
pek çok faktörden yalnızca biri. Nasıl bir başına gelmeyebilir ancak fiziksel doğumdan önce saptanabildiğini Araştırmacılar ayrıca belirli bir amacı
yaşam sürdüğünüz muhtemelen daha ağır yaşlanmadan kimse kaçamaz. Duyusal keşfetmişlerdir. olan kişilerin Alzheimer hastalığıyla daha
basıyor” diyor. bozulmanın yanı sıra, kas ve kemik etkin bir biçimde mücadele edebildiklerini
kütlesindeki kayıplar yataktan kalkmaktan Yaşlılık değil ikinci ergenlik görüyor.
DNA zincirlerindeki kromozomların torunlarla oynamaya kadar her şeyi 1935'te ABD'de emeklilik yaşı 65 olarak
ucundaki moleküller olan telomerlerin, zorlaştırabilir. 65 yaş üstü yetişkinlerin belirlendiğinde ABD'de ortalama ömür Yeni binyılda yaşlanma modeli
kişinin kalan ömrünün göstergesi yüzde 50'ye yakınında artrit gelişir ve beklentisi yalnızca 61 yıldı. O zamandan 1981 ile 1996 arasında doğan nesil savaş
olduğu kanıtlanmış durumda. Sağlığı bir şeyleri tutmayı, merdiven çıkmayı bu yana ortalama ömür beklentisi dünya sonrası doğanlardan da, X kuşağından
kötü durumda olan, ya da hayatta kötü zorlaştırır. Araştırmalar mobilite azaldıkça genelinde onlarca yıl uzamış olmasına da çok farklıdır. Klişeler bir yana bu nesil,
tercihler yapan kişilerin telomerleri çoğu kişilerin toplumdan uzaklaşma, kronik rağmen, bizler emeklilik ve sonraki çocukluklarından beri internet kullanan
zaman daha kısa oluyor. Öte yandan, bu hastalıklara tutulma ve yaşam kalitesinin yaşamdan bahsederken hâlâ 80 yıl önceki ilk nesil olmasıyla önemli bir kültürel
kişilerin ileri yaşlarda sağlık problemleriyle düşmesi olasılığının arttığını gösteriyor. aynı sözleri kullanıyoruz. Oysa Illinois dönüm noktasını yansıtmaktadır. Sürekli
karşılaşma olasılığı da daha yüksek. Yaşlı yetişkinlerin yaklaşık yüzde 14'ü Üniversitesi’nden Dr. Rick Gorvett, insanlar bağlantıda olma ve bilgiye anında erişme
Neyse ki olumlu yaşam tarzı değişiklikleri kendilerini sosyal açıdan soyutlanmış daha uzun yaşadıkça iş-yaşam döngüsüne özellikleri daha şimdiden yaşlılıktaki
yaşlanmayı yavaşlatabiliyor. hissettiklerini bildiriyorlar. olan yaklaşımımızın da değişebileceğini başarılarının zeminini hazırlayan,
söylüyor. Gelecek planları yaparken tanımlayıcı niteliklerdir. Bu nesildeki çoğu
Yaşlanmayı hızlandıran etkenler Öte yandan, yaşlanma karşısında çaresiz kendinize şu soruyu sormanın zamanı genç, aile ve dostlarıyla yakınlaşmak için
SİGARA: 40 yıl boyunca günde bir paket de değiliz. Araştırmalar önlemler almanın gelmiş olabilir: Onlarca yıl uzayacak olan teknolojiyi kullandıklarını bildirmektedir
içmek ömrünüzden yedi yıl götürebiliyor. hareket kabiliyetimizi sürdürmemize aktif yaşamınızda ne yapacaksınız? ve bu faaliyetler yaşlılıkta ortaya çıkabilen
STRES: Uzun süre stres etkenleriyle yardımcı olabileceğini gösteriyor. Örneğin yalnızlık ve soyutlanma duygularıyla
yaşamak erken yaşlanmaya yol açabiliyor. güç arttırıcı egzersizler sarkopeni olarak Bu durumda bazı insanlar, kaçınılmaz mücadelede yardımcı olabilecektir.
OBEZİTE: Vücutta fazla yağ, hücrelerin bilinen kas kaybıyla mücadeleye yardımcı olarak daha uzun çalışacaktır. ABD Çalışma Ayrıca yeni binyılda gençlerin sağlık ve
yaşlanma sürecini hızlandırabiliyor. olabiliyor. Bir çalışmada doksan yaşın İstatistikleri Bürosu'na göre, ABD'de bu zindeliğe olan ilgisi yaşlanmayı hızlandırdığı
HAREKETSİZLİK: Hareketsiz bir hayat üstündekilerde sekiz haftalık direnç eğilim daha şimdiden başladı. Uzun yaşam bilinen yedi unsurdan ikisiyle mücadele
sürenlerin hücresel düzeyde yaşlanma hızı egzersizleri sonrasında kas gücünün araştırmacısı Dr. Alex Kalache'ye göre, etmekte, demanstan kaçınmaya yardımcı
artıyor. yüzde 174 ve yürüme hızının da yüzde bazı kişiler de yepyeni hobilerin ve kişisel olduğu da bilinmektedir. Veriler yeni
BESLENME: Kilonuz ne olursa olsun, 48 arttığı görüldü. Kemik kaybı, osteopeni ilgi alanlarının peşine düşecek ve 50 ile neslin gıda alışverişinde diğer nesillere
yaşlanma sürecini yavaşlatmak için sağlıklı ve osteoporoz da doğru beslenme ve 75 yaşları arasında “ikinci ergenliğini” oranla gıda maddelerinin sağlık üzerindeki
beslenme büyük önem taşıyor. egzersizle yavaşlatılabiliyor ve hatta ilaçla yaşayacak. Dr. Kalache, “Tıpkı savaştan etkilerine önem verdiğini ve bu nesildeki
TOKSİK ORTAMLAR: Örneğin, egzoz bir ölçüde önlenebiliyor. sonraki neslin çocuklukla yetişkinlik her beş kişiden dördünün haftada en az bir
dumanları içinde çalışan trafik polislerinin arasında yeni bir alan yaratması gibi, kez egzersiz yaptığını göstermektedir.
telomerleri normalden daha kısa. Yaşlılıkta hem rehabilitasyona, hem de insanlar ‘yaşlanmak’ yerine, katkıda
hareket kaybının önlenmesine öncelik bulunmanın yeni yollarını bulacaklar. 2050 yılında 90'lar neslinin büyük bir
Uzun yaşamın formülü de kişiye özel verilmesi iyi yaşlanmada kritik rol oynuyor. Hayatın ileri evreleri en az öncekiler kadar, bölümü yaşlılığa adım atacak. Bu insanlar
Hepimiz farklı hızda ve farklı şekillerde Hareket kaybı yaşansa bile, bunu tıpkı hatta daha da verimli olabilir. daha uzun yaşadıkları için, X kuşağının
yaşlandığımızdan, yaşlanmanın işaret bir yaralanma gibi ele almamız gerekiyor. çoğu üyesi ve hatta savaş sonrası doğan
ve belirtilerinin yönetimi herkes için Tüm hareket kayıpları geri çevrilebilir Yaşlanma dünya genelinde herkesin ortak nesil de toplumun bu kocaman ve büyüyen
aynı olmayacaktır. Bugün bunu tıpta da olmasa da, bazıları belli bir ölçüde tedavi paydasıdır. Daha uzun ve sağlıklı yaşamak “yaşlılar” sınıfında olacak. İşte gelecekte
görüyoruz: Bazı insanlar bazı ilaçların edilebiliyor: Engellilik nedeniyle (banyo yaygınlaştıkça, hepimiz insanlık tarihinde neler olabileceğine kısa bir bakış:
yan etkisini görürken, diğerleri görmüyor, yapmak, giyinmek veya yürümek gibi) kaydedilen bu en büyük ilerlemelerden > 2050'de dünyada 9,7 milyar insan
ya da ilaçları farklı hızlarda metabolize temel işlevleri yerine getiremeyen 400'den birinin sağladığı sevinçleri, zorlukları ve olacak.
ettiklerinden daha yüksek veya daha fazla yaşlı üzerinde yapılan bir çalışmada, dersleri paylaşmanın yollarını bulacağız.” > 2050'de hayatta olan her 6 kişiden 1'i 60
düşük dozlarda kullanmaları gerekiyor. yüzde 80'inin rehabilitasyonla bir yıl içinde yaş veya üstünde olacak.
bu işlevleri geri kazandığı ortaya çıktı. Bu Emeklilik sonrasında günlük amaçlar > Önümüzdeki 50 yılda daha uzun ve daha
Aynı durum ömrümüzü uzatmaya grubun yüzde 50'si bu bağımsızlığı en az bulmak yaşam kalitesini artırıyor sağlıklı yaşamların topluma olan tahmini
yardımcı olmayı vadeden diğer tedavi altı ay daha korudular. Tam zamanlı çalışan insanlar için hiçbir şey yararı 7 trilyon $ olacak.
ve uygulamalar için de geçerli. İşte bu yapmamak harika bir fikir gibi görünebilir.
noktada hastalıklara karşı korumada ve Alzheimer ve demans konusunda Ancak emeklilik sonrasında ve yaşlandıkça, Kaynaklar: www.marjinal.com.tr
tedavide, kişinin genetik yapısına ve içinde ilerleme kaydediliyor günlük bir amacın olması iyi yaşlanmanın
yaşadığı çevreyle yaşam tarzına duyarlı Çoğu kişi fiziksel hareketliliğin kaybıyla temel bir unsurudur. 2017'de yayınlanan