Page 17 - BİOMEDYA SAYI 28
P. 17

17
             www.biomedya.com                         Eylül - Ekim        2020     BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ








                                         NOBEL TIP ÖDÜLÜ HEPATİT C


                                         VİRÜSÜ KEŞFİNE VERİLDİ





        Bu yılın Nobel'i kanla taşınan   2020 Nobel Prize in            hepatit antikorlarının bulunma   Nobel kazanan bilimcilerin tüm bu
        hepatit ile savaşta önemli katkılarda                           ihtimalinden dolayı, serumlarında   eforları sadece hepatit için değil diğer
        bulunmuş üç bilim insanına verildi.   Physiology or Medicine                                    tüm viral hastalıklar ile mücadelede
                                                                        viral DNA fragmanlarının ve özellikle
        Siroz ve karaciğer kanserine yol   yani Fizyoloji veya                                          hem metodolojik araştırma hem de
        açabilen hepatit elbette çok uzun                               de viral proteinleri sentezleyen   prevantif tıpta uygulama alanında
        zamandır insan popülasyonunun   Tıp Ödülü; Hepatit C            kısımları çoğaltıldı. Bu zahmetli   ne kadar önemli olduğu aşikâr. Bahsi
        sağlığını olumsuz etkileyen en önemli   virüsü keşfi dolayısıyla   inceleme sonunda daha önce   geçen keşifler sayesinde geliştirilen
        hastalıkların arasında bulunuyor.                               bilinmeyen bir pozitif klon keşfedildi.   teşhis yöntemleri, kan testleri,
        Harvey J. Alter, Michael Houghton   Harvey J. Alter, Michael
                                                                        Özgün bir RNA virüsü olan bu klon   aşılar ve antiviral ilaçlar sayesinde
        ve Charles M. Rice ise Hepatitlerin   Houghton ve Charles
        bir soyu olan özgün Hepatit C'nin                               Flavivirus ailesine mensuptu ve   hepatit başta olmak üzere birçok
        keşfinde çığır açıcı roller üstlendi.   M. Rice'a verildi.      Hepatit C virüsü olarak adlandırıldı.   viral hastalık ile -buna günümüzde
                                                                        Kronik hastaların kanındaki antikorlar   mücadele ettiğimiz pandemik
        Hepatit A ve B'nin keşfini takiben                              ile eşleştirildiğinde yapbozun kayıp   COVID-19 da dahil- mücadele ediyor
        kanla taşınan hepatit vakalarının                               parçasının bu virüs olduğu daha   milyonlarca yaşamı kurtarıyoruz.
        özellikleri, nedenleri, epigenetik
                                                                        iyi anlaşıldı. Nobelprize.org'da
        faktörleri ve biyomekanizmaları                                                                 Nobelli Bilimcileri Tanıyalım
                                                                        yayımlanan yazı ya göre geriye
        bilinmezliğini koruyordu. Hepatit
        C virüsüün keşfi kronik hepatit                                 yalnızca tek bir bilinmeyen kalmıştı:   Harvey J. Alter, 1935'te New York'ta
        vakalarının nedenlerini de göstermiş                            Acaba virüs tek başına hepatite   doğdu. University of Rochester
        oldu ve bununla da kalmadı;                                     neden olabiliyor muydu? Bu da tıpkı   Tıp Fakültesi'ni bitirdikten sonra
        devam eden süreçte kan testleri
                                                                        içinde bulunduğumuz pandemide   İç Hastalıkları uzmanlığını Strong
        ve yeni ilaçların geliştirilmesi
                                        sene Nobel'i alan Harvey J. Alter ise   artık net bir biçimde bildiğimiz   Memorial Hastanesi ve Seattle
        ile dünya genelinde milyonların
                                        o dönemde US National Institutes                                Üniversite Hastaneleri'nde aldı.
        hayatı kurtarıldı veya iyileştirildi.                           üzere, virüsün tek başına konak
                                        of Health bünyesinde kan transferi                              1961'de NIH'e katılan araştırmacı
        Hepatit, Yunanca hêpar (ἧπαρ)                                   hücreye tutunup kendini eşleyip ve
                                        alan hastalarda Hepatit B görülmesi                             Georgetown University'de birkaç yıl
        yani "karaciğer", ve -itis yani yangı                           konak hücreye klonlarını ürettirip
                                        üzerine çalışıyor, çıkan kan testleri ile                       bulunduktan sonra 1969'da NIH'e geri
        veya inflamasyon kelimelerinden                                 dağılabilme yeteneği anlamına
                                        bu hastalığın popülasyonda karşılığını
        gelmektedir ve viral enfeksiyon yolu                                                            döndü.
                                        azaltılmasını sağlıyordu. Ancak halen   geliyor.
        ile ortaya çıkmaktadır. Hastalığın
                                        birçok vakanın varlığını koruması,
        ortaya çıkması ise yüksek alkol                                                                 Michael Houghton, Birleşik Krallık'ta
                                        üstelik aynı dönemde Hepatit A
        tüketiminin yarattığı karaciğer                                 Charles M. Rice'ın çalışmaları ise   doğdu. Doktorasını 1977 yılında King's
                                        testlerinin de geliştirilmesine rağmen
        hasarı, çevresel toksisite ve hatta                             burada devreye giriyor diyebiliriz.   College London'da aldı. G. D. Searle
                                        eldeki sayılar başka bilinmeyen bir
        otoimmün rahatsızlıkların yol                                   RNA virüsleri üzerine çalışan diğer   & Company ve akabinde Chiron
                                        enfeksiyon ajanının olduğunun katı
        açabildiği kondisyonlardan zemin                                                                Corporation'da çalıştı. 2010 yılında
                                        bir göstergesi olarak sayılıyordu.   ekip ve bilimciler ile birlikte Hepatit
        bulabilmektedir.                                                                                University of Alberta'ya döndü ve
                                        Alter ve çalışma ekibi hastalığın   C virüsünün genomunun sonunda
                                                                                                        şu an Canada Excellence Research
                                        şempanzelere de bulaşabildiğini   bilinmeyen bir bölgeyi keşfetti ve bu
        20. yüzyılın ilk yarısını bitirirken, iki
                                        gösterdi ve konak olarak insan                                  bünyesinde Viroloji Kürsüsü başında
        temel enfeksiyonu keşfedilmişti.                                genom alanının virüs replikasyonu
                                        dışındaki tek memeli olarak                                     ve aynı üniversitede Li Ka Shing
        Birincisi hepatit A olarak                                      yani kendini eşletme yetisi üzerinde
                                        şempanzelerin varlığı yine hastalık                             Viroloji profesörü ve Li Ka Shing
        isimlendirildi ve kirlenmiş su, gıda                            rol sahibi olduğu hipotezini geliştirdi.
                                        yapıcı olarak bir virüs ile karşı                               Uygulamaları Viroloji Enstitüsü
        yolu ile bulaşan uzun süreli etkileri
                                        karşıya olduğumuzu gösteren diğer   İzole edilen virüslerde genetik   direktörü olarak görev yapıyor.
        oldukça olan bir tip olarak kayıtlara
                                        çalışmaları destekliyordu.      varyasyonu keşfeden Rice, bazılarının
        geçti. İkincisi ise kan ve vücut sıvıları
        yolu ile geçen ve siroz hatta karaciğer                         virüs eşlemesini engelleyen     Charles M. Rice, 1952 Sacramento
        kanserine yol açan kronik bir tip   Alter'ın özgün bilimsel metodolojik   varyantlar olabileceğini ortaya   doğumlu. 1981 yılında California
        olarak biliniyordu. Büyük sorun ise   yaklaşımı yeni ve kronik bir viral   atmıştı.             Institute of Technology'de aldı
        bu ikinci tipin genelde fark edilecek   hepatitin varlığını gösterdi. Bu                        ve post-doktora çalışmalarını da
        kadar büyük semptomlarının ortaya   noktaya kadar uygulanan geleneksel                          1981-85 yılları arasında burada
        çıkması için uzun zaman geçmesi   yöntemlere karşın, virüs izole   Hepatit C virüsünün RNA varyantını   sürdürdü. Washington University
        gerektiğiydi. Bu da hastalık ile   edilemedi ve 'A veya B olmayan   geliştiren araştırmacı bu kısmı kendi   Tıp Fakültesi'nde araştırma grubunu
        mücadelede profesyonelleri son   hepatit' olarak on yıldan fazla   ürettiği tipin genomuna aktardı ve bu   oluşturduğu 1986 yılından sonra
        derece zor bir duruma sokarken,   bir süre literatürde kısılı kaldı   şekilde genetik varyasyonu inaktive   1995'te profesörlüğünü aldı. 2001'den
        hastalar için de çok geç olabiliyordu.   diyebiliriz. Michael Houghton, ise   edilmiş RNA'ları şempanzelerin   beri Rockefeller University'de
        HIV ve tüberküloz gibi hastalıklar ile   oldukça zahmetli bir yola girerek bu                   çalışmalarına devam ediyor.
        karşılaştırılacak kadar büyü bir sağlık   virüsün genetik sekansını tanılama   karaciğerine enjekte etti. Kan
        sorunu olmasının sebebi ise buydu.   girişiminde bulundu. Enfekte   testlerinde virüs ve vücutlarında
                                        şempanzelerin kanından alınan   virüsün neden olduğu patolojik   Kaynaklar:
                                                                                                        •  The Nobel Prize in Physiology or Medicine
        1960'lı yıllarda Baruch Blumberg kanla   örneklerden bir dizi genom fragmanı   değişimler görülen şempanzeler
        taşınan hepatitin bir formunu keşfetti   elde edildi. Bu fragmanların büyük   sayesinde, Hepatit C virüsünün tek   2020. NobelPrize.org. Nobel Media AB 2020.
        ve buna sebep olan virüsü Hepatit B   çoğunluğu şempanzelerin genomuna                           Mon. 5 Oct 2020. <https://www.nobelprize.
                                                                        başına hastalığa neden olabildiği
        olarak isimlendirdi. İlgili aşıların ve   ait olsa da araştırmacılar bazılarının                 org/prizes/medicine/2020/press-release/
                                                                        ve kan nakli ile hepatite yakalanan
        teşhis testlerinin geliştirilmesi, keşfi   henüz bilinmeyen bir virüsten geliyor                •  https://bilimfili.com/nobel-fizyoloji-veya-
        dolayısıyla 1976 yılında aynı Nobel   olma ihtimalini fark etmişti.   vakaların bu yolla hasta oldukları net   tip-odulu-hepatit-c-virusu-kesfine-verildi
        Ödülü'nü Blumberg'e kazandırdı. Bu   Enfekte olanların hastaların kanında   bir biçimde görülmüş oldu.
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22