Page 13 - BİOMEDYA SAYI 29
P. 13

13
             www.biomedya.com                        Kasım - Aralık        2020     BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ









          MEMELİLERDEKİ


          KILLAR VE KUŞLARDAKİ



          TÜYLERİN İŞLEVİ



          Memeli hayvanları kuşlar ve diğer
          başka hayvanlardan ayıran temel

          karakteristiklerden birisi de kuşlar
          tüylere sahipken memelilerin
          kıllara sahip oluşudur.














          Memeli hayvanlar, yaklaşık 315-320   de ilişkilidir. Kör bir yeraltı   ve uçan böceklerde "kafa karışıklığı"   tüyleri, su geçirmezliğe yardımcı
          milyon yıl önce memeli olmayan   memelisi olan çıplak köstebek   yaratmak için siyah-beyaz kıl   olan bir toz da üretir.
          sinapsidlerden (Dimetrodon gibi)   sıçanı (Heterocephalus glaber),   şeritlerine sahiptir. Örneğin, Lund
          evrimleşmişken; kuşlar, yaklaşık 150   --ismine rağmen-- vücudunun   University'den araştırmacılar,   Kuşlar, aynı zamanda da kuyruk
          milyon yıl önce T. rex gibi theropod   çeşitli yerlerine saçılmış bazı kıllara   tamamen beyaz ve tamamen siyah   kısmına doğru üropigial bezi
          dinozorlardan evrimleşmiştir.   sahiptir ve bunları duyu reseptörleri   renkteki at türlerinin söz konusu   bulundurur. Bu bez, tüy temizleme
          Dolayısıyla kıl ve tüy yapıları da   aracılığıyla yolunu bulmak için   böcekler tarafından zebralara   ve bakımına yardımcı olmak için
          farklı hayvan gruplarından ayrı   kullanır.                   kıyasla daha çok ısırıldığını ortaya   balmumu benzeri maddeler üretir
          biçimlerde evrilmiştir.                                       koymuşlardı.                   ve muhtemelen ek bir su geçirmezlik
                                         Öte yandan filler, kılsız gibi                                sağlar.
          Her hayvan grubu, çeşitli derecede   görünürler ancak çeşitli uzunluk ve   Kıllar, aynı zamanda, kirpiler ve
          yalıtım ve su geçirmezliğe ihtiyaç   yoğunlukta kıllarla kaplı bir deriye   dikenli karınca yiyenler gibi türler   Öte yandan son derece özelleşmiş
          duyarken; farklı hayvanlar aynı   sahiptirler. Tıpkı ataları mamutlar   için bir savunma işlevi de görür.   bir tüy tipi daha bulunur: Filoplume.
          zamanda da çevrenin algılanması,   gibi, günümüz filleri de geniş bir   Örneğin, kirpiler ve dikenli karınca   Bu tüyler genellikle erkek kuşların
          kur yapma gibi ek amaçlar için   yüzey alanı-hacim oranına sahiptir.   yiyenler, dış kısmı kalın keratin   çiftleşme için dişilerin dikkatini
          kıl ve tüy gibi yapıları da kullanır.   Bu yüzden de günümüz fillerindeki   tabakasından oluşan içi boş iğnelere   çekmede kullanılır. Bu yüzden,
          Bütün bu roller bir hayvanın hayatta   kıllar bir yalıtımdan ziyade ısı   sahiptir. Öte yandan bu hayvanlar,   erkek kuşlar, dişilere kıyasla daha
          kalma ve başarılı bir biçimde üreyip   kaybına yardımcı olur ve soğutma   dikenlerinin arasında, karın ve   renkli bir tüy yapısına sahiptir.
          soyunu devam ettirmesi için gereken   sağlar.                 sırt bölgesinde de kıl bulundurur.   Memeliler ise çiftleşme konusunda
          partneri bulabilme şansını etkiler.                           Saldırı anında, kirpi kendisini bir top   partnerlerinin dikkatini çekmek için
          Hem kıl hem de tüyler, vücudun   Tekil olarak kıllar farklı renklere   haline getirebilir ve avcısını dikenli   farklı yöntemler kullanırlar. Geyikler;
          dış kaplaması olan derinin bir   de sahiptir. Örneğin, dış kısmın   bir topla karşı karşıya bırakarak bir   boynuzları vasıtasıyla dişilere güç
          parçasıdır.                    rengi hayvanın genel görünümünü   koruma sağlar.              ve çeviklik gösterisinde bulunur,
                                         belirlerken, iç kısmı yalıtımdan                              balinalar bu gösterişi sesleriyle
          Isı Kontrolü                   sorumludur. Kıl ya da kürk rengi,   Tüy Türleri               yaparken kedi gibi diğer memeliler
          Kılları genellikle ısı yalıtımı   hayvanın güneş ışığını yansıtmasını   Peki, tüyler hakkında ne   ise koku kullanırlar.
          ile ilişkilendiririz. Yün olarak   ya da soğurmasını da etkiler. Koyu   söyleyebiliriz? Tıpkı memelilerdeki   Neslin devamını sağlamak için eş
          isimlendirilen koyun kılının, ısı   renk kıllar, açık renklere kıyasla   kıllar gibi, kuşlardaki tüyler de   bulmak, evrimsel süreçte son derece
          yalıtımı konusunda nasıl etkin   daha fazla güneş ısısını daha çok   duyu almacı olarak kullanılır. Bu   önemlidir ve bazı hayvanlarda
          olduğunu ve insanların bu durumu   soğurur. Farklı çevresel koşullarda   durum kuşların ısıran böcekler   tüyler, bazı hayvanlarda ise kıllar bu
          kendisi için bir avantaja çevirerek   yaşayan canlılarda farklı kıl   ve diğer parazitler gibi canlıları   gereklilik için belirli roller üstlenir.
          yün işlemesi yapan fabrikalar   renklerinin görülmesi adaptasyonu,   hissedebilmesini sağlar.
          kurduğunu hepimiz biliyoruz.   bu konuda da hayvanın yaşam                                   Kaynaklar:
                                         koşullarında hayatta kalıp türünü   Kanat tüyü ve ince tüy olmak üzere,   •  I’ve Always Wondered: why did mammals
          Elbette ki, kıl sayısı ve rengi   devam ettirmesi konusunda bir   iki ana tüy tipi vardır. Kanat tüyleri,   go the fur route, rather than developing
          gibi özellikler memeli türleri   avantaj sağlar. Bu nedenle kıl   bir omurgaya (tüy eksenine) ve   feathers? TheConversation/Julie
          arasında da farklılık gösterir ve bu   rengi, güneş ışınlarının sağladığı   bu omurgadan saçılan tarak gibi   Old&Haylay Stannard (accessed June
          karakteristikler, belirli bir memelinin   enerjiyi saklamak veya kaybetmek   tüylere sahiptir. İnce tüy tipinde   14, 2020). https://theconversation.com/
          ihtiyaçları doğrusunda milyonlarca   için kullanan türler için oldukça   ise, kalın bir tüy ekseni bulunmaz   ive-always-wondered-why-did-mammals-
          yıllık evrimin bir sonucu olarak   önemlidir.                 ve daha kabarık bir yapı görülür.   go-the-fur-route-rather-than-developing-
          şekillenmiştir. Kıllar aynı zamanda                           İnce tüyler yalıtımdan sorumludur   feathers
          sebase bezler (sebum üreten, su itici   Savunma Amaçlı        ve kanat tüyleri ise uçma işlevinde   •  https://bilimfili.com/memelilerdeki-
          bir madde) ve duyu reseptörleriyle   Zebralar, böcek saldırılarını azaltmak   yardımcıdır. Bazı kuşlarda kanat   killar-ve-kuslardaki-tuylerin-islevi
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18