Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Gebze Teknik Üniversitesi'nde (GTÜ) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenen proje kapsamında, biyoyazıcılar ile üretilecek deri çipler sayesinde ilaç geliştirmede hayvan ve insan denek kullanılmasının önüne geçilmesinin yanı sıra çalışmalarda yaşanan zaman ve ekonomik kayıplar da en aza indirilecek.

Projenin yürütücüsü GTÜ Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Akpek, yaptığı bir açıklamada yapay deri ve deri çipi üzerine bir proje geliştirdiklerini ve dünyadaki çalışmaların daha çok yapay derinin en üst katmanını laboratuvar ortamında üretmeyle ilgili olduğununun altını çizdi.

Kendi çalışmalarında derinin tüm katmanları olan epidermis, dermis ve hipodermisi laboratuvar ortamında üretmeyi hedeflediklerini ifade eden Akpek, üretilen yapay derinin yanık ve dermatoloji hastalarında kullanılabileceğini kaydetti.

Akpek, çalışmalarının belirli kademelerden oluştuğunu dile getirerek, "Projede deri çipi geliştiriyoruz. Deri çipi de organ çipi teknolojisinin uzantısı olacak. Bu da yeni bir teknoloji, 2014 yılında ABD'de başladı. Bunu Türkiye'de ilk defa gerçekleştiriyoruz. Kimyasal ürüne ve ilaca deri nasıl reaksiyon verecekse aynı reaksiyonu verecek bir deri çipi üretmeye çalışacağız. Bu sayede ilaç ve kozmetik ürünü geliştirme çalışmaları çok daha süratli olabilecek," dedi.

Üretimi yapılaca olan çip, insan derisi ile aynı tepkiyi verecek

Kozmetik ve ilaç geliştirirken ciddi oranda önce hayvan sonra da insan deneklerine ihtiyaçları olduğunu anlatan Akpek, bu şekilde çalışmanın hem insanlara ve hayvanlara eziyet çektirdiğini hem masraflı hem de uzun sürmesine neden olduğunun altını çizdi.

Akpek, bu aşamanın hayvanlara ve insanlara eziyete varabilen müdahalelere yol açabildiğine dikkat çekerek, "Hâlbuki biz bunu tamamen çip ortamında deri ilaca nasıl reaksiyon verecekse o şekilde karşılık verecek bir çip geliştireceğiz. Böylelikle hayvan ve insan deneklerine ihtiyaç kalmayacak. Diğer aşamada ise üreteceğimiz deri dokusunu protez organlara eklemlemeye çalışacağız," dedi.

Çalışmayı kendi özel tasarladıkları biyoyazıcılarla yapacaklarını bildiren Akpek, hastanın derisinden alınan dokuları kullanarak bunu yapacakları söyledi.

Akpek, bir ilacın laboratuvar ortamında pazara inmesinin yaklaşık 5 ila 10 yıl gibi bir süre zarfında olduğunu ve bu sürenin ilk 4 yılının denek hayvanların üzerinden gerçekleştiğini belirtti. Bu nedenle deri çipinin geliştirilmesi ve gerekli izinlerin alınmasının 1,5 yıl süreceğini kaydetti.

En önemlisi vicdani kazanç

Denek hayvanlarında çalışma sonucunda sorunla karşılaşmaması üzerine klinik uygulamalara geçtiklerini dile getiren Akpek:

"Klinik uygulamada da sorun çıkmaması sonucunda ilaçlar pazara sunulabiliyor. Ürettiğimiz deri çipiyle hayvan deneklerini ve insan deneklerini tamamen ortadan kaldırmayı amaçlıyoruz. Böylelikle en kötümser durumda dahi veya en karmaşık ilaçlar, laboratuvardan pazara inmesi 5 yıl sürecek. Bu muazzam bir para ve zaman kazancı. Bundan sonra hayvan ve insan deneklerine ihtiyaç duymayacağımız için bu önemli bir vicdani kazanç olacak. Projenin en önemli kısımlarında birisi bu."

Akpek, deri çipiyle ilgili dünyada az örnek bulunduğunu anlatarak Türkiye'de ilk kez böyle bir çalışma yapıldığını bildirdi. Türkiye'de ilaç geliştirme çalışmalarının sınırlı olduğunu belirten Akpek, Ar-Ge aşamasında en fazla karşılaşılan masrafın hayvan denekleri olduğunu söyledi.

Hayvansal deneme ve klinik uygulamalar için etik kurul izinleri gerektiğini ve bunun uzun sürdüğünü kaydeden Akpek, deri çipiyle bu süreyi ortadan kaldırarak hem ekonomik hem de Ar-Ge çalışmaları açısından önemli bir adımın atılmış olacağını kaydetti.

Kaynak: HaberTürk