Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

“Bu, vücudunuzun basıncı eşitlemek için kullandığı tamamen doğal bir yöntemdir” diyor Amerikan Odyoloji Akademisi Başkanı, odyolog Patricia Gaffney. Ve çoğu durumda, bu süreç hızla ve sorunsuz bir şekilde çözülür.

Peki, o patlama sesi tam olarak neden olur? Gaffney, uçuş sırasında kulaklarımızda neler olduğunu anlattı.

Kulaklar Neden Tıkanır?

Kulaklarımız üç bölümden oluşur: dış kulak, orta kulak ve iç kulak. Dış kulak, görünen kulak memesi ve kulak kanalını içerir. Kulak zarı, dış kulak ile hava dolu orta kulağı ayırır. Orta kulakta üç küçük kemik ve üst boğazımıza (nazofarenks) bağlanan dar bir geçit olan östaki borusu bulunur. İç kulakta ise işitme organımız olan koklea ve dengeyi kontrol eden vestibüler sistem yer alır.

Kulaklarımız tıkanıp açılırken hissettiğimiz şey, östaki borusundan kaynaklanır.

“[Östaki borusunun] tüm görevi, kulak zarının dış kısmı ile orta kısmı arasındaki basıncı eşitlemeye yardımcı olmaktır” diyor Gaffney, Florida’daki Nova Southeastern Üniversitesi’nde odyoloji profesörü olarak da görev yapıyor.

Orta kulaktaki basınç ile dış ortam basıncı arasındaki denge, kulaklarımızın düzgün çalışması için kritik öneme sahiptir. Orta kulaktaki basınç dış basınca göre düşük olduğunda, bu negatif basınca neden olabilir. Bu negatif basınç, kulak zarını içe doğru çekerek titreşmesini azaltır ve basınç eşitlenene kadar işitmemizin boğuklaşmasına neden olur.

Normal aktivitelerimiz sırasında, östaki borusu yutkunurken, esnerken veya konuşurken kısa süreliğine açılır ve bu küçük basınç değişikliklerini dengeler. Ancak uçakta hızlı bir irtifa değişimi—veya dalış yaparken ya da dağa tırmanırken—farklı bir durum yaratır. Bu değişiklikler, dış ortam basıncının iç kulak basıncından çok daha hızlı değişmesine neden olur, diyor Gaffney. Östaki borusu ise bu basınçları eşitlemek için kendini zorla açar ve o tanıdık “patlama” sesini çıkarır.

Kulak Tıkanmasını Nasıl Önleriz?

Yolcular, kulak basıncını dengelemek ve östaki borusunun kendiliğinden açılmasını sağlamak için bazı yöntemler uygulayabilir. Bebekler ve küçük çocuklar için, kalkış ve iniş sırasında emzik emmek veya beslenmek kulaklarındaki basıncı hafifletmeye ve daha rahat hissetmelerine yardımcı olabilir. Daha büyük çocuklar ve yetişkinler için sakız çiğnemek, şeker emmek ve bilinçli olarak esnemek faydalıdır, diyor Gaffney.

Yolcular ayrıca Valsalva manevrası denilen bir teknikle östaki borusunu zorla açmayı deneyebilir, diyor Gaffney. Bunun için bir nefes alın, ağzınızı kapatın, burnunuzu sıkın ve nazikçe burnunuzdan üfleyin. “Bazen, [östaki borusu] çok sıkıysa, içeriye biraz hava girerken hafif bir ‘cıyak’ sesi bile duyabilirsiniz” diyor Gaffney.

EarPlanes adı verilen reçetesiz bir ürün de yardımcı olabilir, diyor. Bu özel kulak tıkaçları basıncı dengelemeye yardımcı olur. “Bazı insanlar gerçekten iyi sonuç alıyor” diyor, ancak diğerleri “çok faydalı bulmuyor.”

Basınç Fazla Olduğunda

Bazı durumlar, östaki borusunun basınç dengesini sağlamasını zorlaştırabilir. Borunun normalde kapalı olan alt kısmı tahriş veya iltihaplanabilir, özellikle soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonu geçirdiğimizde. Bu iltihap, borunun açılıp kapanmasını zorlaştırır; bu yüzden insanlar hasta olduklarında kulaklarının tıkalı olduğunu veya açılamadığını sıkça söyler, diyor Gaffney.

Bir kişi soğuk algınlığı veya alerji belirtileriyle uçağa binerse, kalkış ve iniş sırasındaki basınç değişiklikleri kulak basıncını dengelemeyi daha da zorlaştırabilir. Şiddetli durumlarda, basınç farkı çok büyüyüp boru düzgün açılamadığında kulak zarının yırtılmasına bile neden olabilir, diyor Gaffney.

Ancak şunu vurguluyor: “Bu oldukça nadir görülür ve genellikle zaten soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonu olan birinde olur.”

Gaffney, yakın zamanda burun akıntısıyla uçtuğunda Valsalva manevrasına başvurduğunu anlatıyor: “Hastalanmak üzereydim ve kulaklarım ağrıyordu” diyor. “Tüm uçuş boyunca basıncı dengelemek için Valsalva yapıyordum.”

Sürekli kulak basıncı sorunu yaşayanlar için bir kulak burun boğaz uzmanı, östaki borusu disfonksiyonu açısından değerlendirme yapabilir. Kronik sorun yaşayan hastalar için burun spreyleri gibi iltihabı azaltan tedaviler uygulanabilir, diyor.

Ama sonuç olarak, kulak tıkanması biraz garip hissettirse de, genellikle uçmanın kısa süreli bir yan etkisidir. Bu yüzden sakızınızı alın, esnemeye hazırlanın ve östaki borularınızın tasarlandıkları işi yapmasına izin verin.

Kaynak: popsci.com