Sağlık
Mavi Bölgelerdeki İnsanlar Gerçekten Daha Uzun mu Yaşıyor?
Japonya’daki Okinawa, Yunanistan’daki Ikaria, İtalya’daki Ogliastra (Sardinya) ve Kosta Rika’daki Nicoya gibi yerlerde yaşayanlar; doğal hareket, yaşam amacı, stres azaltıcı rutinler, bilinçli beslenme, bitki temelli diyet, ölçülü alkol tüketimi, inanç, aile bağları ve güçlü sosyal ilişkiler gibi alışkanlıklarla yaşıyor. Araştırmacılar, bu yaşam biçiminin dikkat çekici bir uzun ömre katkı sağladığını belirtiyor.
Ancak şu soru hâlâ geçerliliğini koruyor:
Mavi bölgelerde yaşayan insanlar gerçekten daha uzun mu yaşıyor, yoksa bu efsane bilimden çok mitlere mi dayanıyor?
Veriler Ne Diyor?
Mavi bölge terimini ortaya atan Amerikalı kâşif ve gazeteci Dan Buettner, 2016 tarihli bir makalesinde şöyle yazıyor:
“Mavi bölgelerde yaşayan insanlar, ABD’ye kıyasla 100 yaşına 10 kat daha fazla oranda ulaşıyor.”
Ancak şu anda Oxford Üniversitesi Nüfus Yaşlanması Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olan Dr. Saul J. Newman, bu iddiaların arkasındaki verilerin güvenilirliğine dair ciddi şüpheler dile getiriyor.
2019 yılında bioRxiv platformunda yayımladığı bir ön baskı çalışmasında Newman, dikkat çekici bir örüntüye rastladı:
ABD eyaletlerinde doğum belgeleri zorunlu hâle geldiğinde, 110 yaşını geçen “süperasır” birey sayısı %82 oranında düştü.
Newman, mavi bölgelerdeki centenarian (100 yaş üstü) ve süpercentenarian (110 yaş üstü) yoğunluğunun sağlıklı yaşam tarzı faktörlerinden çok, kayıt hataları ve dolandırıcılık kaynaklı olabileceği sonucuna vardı.
Ayrıca şu noktaya dikkat çekti:
Birçok mavi bölge, beklenmedik ortak özellikler taşıyor: düşük gelir, düşük okuryazarlık, yüksek suç oranları ve ortalamanın altında ulusal yaşam süresi.
“Bu bölgelerdeki düşük okuryazarlık ve gelir düzeylerinin yaş beyanında hatalara ve emeklilik dolandırıcılığına yol açması ve bu yüzden olağanüstü yaş kayıtlarının ortaya çıkması ihtimali göz ardı ediliyor,” diye yazdı Newman.
İstatistiksel Şüpheler
2024’te Newman, yeni bir ön baskı çalışmasında istatistiksel bir uyarı işareti daha ortaya koydu:
Süperasırların doğum tarihleri genellikle 5’e bölünebilen günlerde yoğunlaşıyor — bu da yaygın hata ve sahteciliğe işaret eden bir örüntü.
Araştırmacılardan Güçlü Yanıt
Ekim 2024’te, önde gelen mavi bölge araştırmacıları, Newman’ın eleştirilerine karşı güçlü bir açıklama yayımladı. Araştırmacılar, Newman’ın yaş doğrulamada kullanılan titiz yöntemleri ve istatistiksel analizleri göz ardı ettiğini savundu.
Örneğin Sardinya’da, mavi bölge köylerinde yaşayan centenarian bireylerin yaşları şu kaynaklarla doğrulandı:
- 1866’ya kadar uzanan resmi nüfus kayıtları
- yüzyıldan itibaren tutulan el yazması kilise kayıtları
- 1866’dan itibaren tüm köy halkını kapsayan soyağacı rekonstrüksiyonu
Araştırmacılar şöyle yazdı:
“Sadece centenarianların doğum ve ölüm tarihleri değil, kardeşlerinin bilgileri de çapraz kontrol edildi. Bu sayede kimlik değiştirme gibi sahtecilikler elenebildi. Hatta veritabanımızdan sahte bir süperasır birey bu yöntemle çıkarıldı.”
Benzer şekilde, Nicoya (Kosta Rika) bölgesindeki araştırmalar, kişilerin beyan ettiği yaşlara değil, resmî nüfus kayıtlarına dayandı. Ayrıca Newman’ın “doğum günleri örüntüsü” iddialarının da kendi verilerinde görülmediğini belirttiler.
Mavi Bölgelerdeki İnsanlar Gerçekten Daha Uzun mu Yaşıyor?
Clarissa Brincat – Yayın Tarihi: 24 Mart 2025, 09:54 (EDT)
Sant'Antiocho, Sardinya, İtalya – 6 Mayıs 2008: Sardinya'nın Sant'Antiocho balıkçı köyünde, geleneksel şapkasını giymiş yaşlı bir balıkçı, altın saat ışığında, arkasında deniz manzarasıyla kameraya kısık gözlerle bakıyor.
Görsel: Getty Images
Yıllardır, insanların daha uzun ve sağlıklı yaşadığı bildirilen sözde “mavi bölgeler”, hem bilim insanlarını hem de halkı fazlasıyla meraklandırıyor. Japonya’daki Okinawa, Yunanistan’daki Ikaria, İtalya’daki Ogliastra (Sardinya) ve Kosta Rika’daki Nicoya gibi yerlerde yaşayanlar; doğal hareket, yaşam amacı, stres azaltıcı rutinler, bilinçli beslenme, bitki temelli diyet, ölçülü alkol tüketimi, inanç, aile bağları ve güçlü sosyal ilişkiler gibi alışkanlıklarla yaşıyor. Araştırmacılar, bu yaşam biçiminin dikkat çekici bir uzun ömre katkı sağladığını belirtiyor.
Kaymak:https://www.popsci.com/
